Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp

Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp hay nhất năm 2023 cho các bạn học viên ngành đang làm luận văn thạc sĩ tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thì với đề tài Luận Văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh dưới đây chắc chắn sẽ giúp cho các bạn học viên có cái nhìn tổng quan hơn về đề tài sắp đến.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Quản lý đảm bảo chất lượng đào tạo nghề của nhà trường là một khâu quan trọng trong công tác quản lý quá trình giáo dục và đào tạo ở các nhà trường hiện nay. Nghiên cứu đầu tiên của Việt Nam về Kiểm định và Đánh giá chất lượng trong giáo dục do Đại học Quốc gia Hà Nội tiến hành là một bước đột phá trong những nghiên cứu về đảm bảo chất lượng giáo dục. Chính nghiên cứu này đã tổng quan về các tiêu chí đánh giá chất lượng của các nước tiên tiến trên thế giới như Châu Âu, Hoa Kỳ. Trên cơ sở đó đã gợi ý những tiêu chuẩn, tiêu chí về đánh giá chất lượng giáo dục cho các trường Đại học, Cao đẳng tại Việt Nam. Và từ đó hình thành nên tiêu chuẩn đánh giá cho các trường Trung cấp chuyên nghiệp trong hệ thống giáo dục quốc dân.

Hệ thống trường Trung cấp chuyên nghiệp của Việt Nam hiện nay tương đối hoàn chỉnh về hệ thống bộ máy tổ chức, quản lý đào tạo, chương trình đào tạo, nội dung đào tạo, đội ngũ giảng viên, phương pháp giảng dạy… Tuy nhiên các yếu tố này vẫn chưa thực sự hoạt động đồng bộ để nâng cao hiệu quả, chất lượng đào tạo. Để các trường phát triển xứng tầm với sứ mạng của nó trong giai đoạn hội nhập kinh tế thế giới của Việt Nam cần phải tiếp tục hoàn thiện thêm các yêu cầu về mô hình quản lý, mô hình đảm bảo chất lượng, cơ chế tài chính, đầu tư phát triển và các yếu tố khác. Đây cũng là lý do chọn nghiên cứu đề tài.

Hiện nay, số lượng các trường Trung cấp chuyên nghiệp đang gia tăng và không ít trường cũng đã có những hướng giải pháp mang tính đột phá riêng về nhiều mặt như: huy động đội ngũ giảng viên giỏi chuyên môn có kinh nghiệm trong công tác thực tế; Xây dựng và áp dụng phương pháp đào tạo hiện đại; Biên soạn và cập nhật giáo trình giảng dạy theo hướng đáp ứng nhu cầu làm việc… Đặc biệt một số trường có cơ sở vật chất tốt và đội ngũ cán bộ quản lý, cán bộ phục vụ đào tạo tâm huyết và hiệu quả… Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Thế nhưng việc xây dựng có hệ thống mô hình trường Trung cấp chuyên nghiệp đáp ứng yêu cầu và phù hợp với tình hình thực tế tại Việt Nam theo hướng nào; công tác đảm bảo chất lượng của từng trường; kiểm tra đánh giá khách quan; hướng tiếp cận với công việc làm sau khi tốt nghiệp; nhu cầu học tập nâng cao trình độ theo hướng liên thông, học tập suốt đời . . . Vị trí của các trường đào tạo trình độ Trung cấp chuyên nghiệp có đạt được khẳng định về quy mô, chất lượng so với các nước tiên tiến trong khu vực và trên thế giới chính là khâu đảm bảo chất lượng đào tạo của các trường nhất là trong tiến trình hội nhập WTO của giáo dục nước ta giai đoạn 2010-2020.

Cơ chế thị trường đã đem lại nhiều cơ hội nhưng cũng đang đặt ra rất nhiều thách thức đối với mọi vấn đề liên quan đến chất lượng đào tạo của nhà trường. Điều quan trọng là làm sao để đào tạo được nguồn nhân lực có chất lượng vừa theo kịp, vừa đón đầu, vừa đại trà, vừa mũi nhọn, đáp ứng sự phát triển của nền kinh tế hội nhập, đủ sức và kịp thời chủ động thích ứng với thị trường lao động, thị trường chất xám, nhất là sức lao động có hàm lượng trí tuệ cao. Đồng thời, phải hạn chế tối đa các ảnh hưởng tiêu cực của cơ chế thị trường đối với công tác giáo dục đào tạo nghề.

Chất lượng giáo dục trong các cơ sở đào tạo nghề hiện nay đang là một “điểm nóng” cần nhiều giải pháp, trong đó giải pháp quản lý tốt quá trình đào tạo nghề nhằm nâng cao chất lượng đào tạo học sinh là rất quan trọng. Bởi, quá trình đào tạo nghề với các khâu của nó nếu được quan tâm thực hiện một cách đồng bộ mới đem lại chất lượng, hiệu quả.

Những năm qua, mặc dù các nhà trường đã chú trọng, chủ động quan tâm đến việc duy trì, đảm bảo và nâng cao chất lượng đào tạo nghề. Tuy nhiên, công tác đào tạo nghề của nhà trường còn tồn tại một số vấn đề như quá trình quản lý đào tạo nghề chưa đồng bộ từ mục tiêu, nội dung chương trình, đội ngũ giáo viên, phương pháp đào tạo, điều kiện cơ sở vật chất còn bất cập, hạn chế nên chất lượng đào tạo nghề chưa cao, chưa đáp ứng được nhu cầu sử dụng lao động đa dạng hiện nay của thị trường. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Xuất phát từ thực tiễn yêu cầu đó, việc xây dựng và nghiên cứu đề tài “Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” là một hướng nghiên cứu mang tầm chiến lược và rất cần thiết.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ

===>>> Nhận Viết Thuê Luận Văn Thạc Sĩ Ngành Quản Lý Giáo Dục

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Trên thế giới hoạt động đảm bảo chất lượng giáo dục đại học, cao đẳng và hệ thống trường nghề đã phổ biến và thực hiện liên tục trong nhiều năm. Tuy nhiên, việc nghiên cứu lý luận về chất lượng đào tạo nghề còn nhiều khuynh hướng, quan điểm khác nhau. Đa số các công trình nghiên cứu về chất lượng đào tạo nghề được các tác giả đề cập đến như một bộ phận trong chất lượng đào tạo ở bậc đại học và cao đẳng nói chung. Ít có công trình nghiên cứu chuyên sâu lý luận về chất lượng đào tạo nghề.

Ở Việt Nam, vấn đề chất lượng đào tạo nghề từ trước đến nay, là một đề tài có tính thời sự, luôn thu hút sự quan tâm của các nhà nghiên cứu. Tuy nhiên đây là vấn đề khó, phức tạp phạm vi rộng và phong phú, do vậy các đề tài đi sâu nghiên cứu lĩnh vực này còn ít với nội dung nghiên cứu khá rộng. Nhiều tài liệu giáo trình về quản lý đào tạo nghề đã được biên soạn và phát hành như: vào những năm 70 của thế kỷ XX, tác giả Đặng Danh Ánh và một số cán bộ thuộc Tổng cục dạy nghề lúc đó đã đi sâu nghiên cứu đổi mới phương pháp dạy nghề trong các trường nghề; năm 1993, tác giả Trần Khánh Đức nghiên cứu vấn đề “Hoàn thiện đào tạo nghề tại xí nghiệp”. Đề tài tập trung nghiên cứu giải quyết các trường, lớp dạy nghề đặt tại đơn vị sản xuất và trong một số lĩnh vực về bưu chính viễn thông và hóa chất. Năm 1993, tác giả Phạm Khắc Vũ đi sâu tìm hiểu “Cơ sở lý luận và thực tiễn phương thức tổ chức đào tạo nghề kết hợp tại trường và cơ sở sản xuất”. Năm 2004, trường Trung học kỹ thuật xây dựng Hà Nội có đề tài nghiên cứu khoa học cấp thành phố “Các giải pháp gắn đào tạo với sử dụng lao động của hệ thống dạy nghề Hà Nội trong lĩnh vực xây dựng”. Năm 1999, trường Đào tạo cán bộ công đoàn Hà Nội với đề tài: “Đánh giá thực trạng tay nghề của công nhân Hà Nội”, đề xuất các giải pháp nâng cao tay nghề cho công nhân trong các ngành trọng điểm của Hà Nội. Năm 2002 với bài viết “Đánh giá một cách khách quan nhất công tác đào tạo nghề đã đạt được những thành công nhất định” Lao động & Xã hội (192) của Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH. Với thông tin thị trường lao động, (2) trang 1-2 của tác giả Đỗ Trọng Hùng (2002) “Thực hiện tốt chiến lược đào tạo nghề góp phần phát triển thị trường lao động” Tác giả Nguyễn Minh Đường, với “Tổ chức và quản lý quá trình đào tạo” (1996) và nhiều tài liệu khác. Với việc “Cải tiến mục tiêu và nội dung đào tạo nghề” (1990); “Phát triển giáo dục nghề nghiệp đáp ứng quá trình đào tạo nguồn nhân lực” (2001), “Đổi mới công tác quản lý trong các trường đào tạo nghề đáp ứng sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa”, Kỷ yếu hội thảo của Sở Lao động – thương binh và xã hội Hà Nội và “Giáo dục nghề nghiệp – những vấn đề và giải pháp” (2005) của PGS.TS Nguyễn Viết Sự. “Định hướng nghề nghiệp và việc làm” (2004) của Tổng cục Dạy nghề. Với việc “Đào tạo nguồn nhân lực ở Thành phố Hồ Chí Minh”. Những bất cập trong lĩnh vực này và giải pháp.v.v. Tất cả cho chúng ta thấy các đề tài đã đề cập đến chất lượng tay nghề, chất lượng công tác đào tạo nghề trong những năm qua và đề xuất những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề trong thời gian tới nhằm phục vụ sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Các công trình nghiên cứu khoa học, từ trên những hướng tiếp cận khác nhau, đã cũng đề cập đến những khó khăn, thuận lợi, những nỗ lực và sự chuyển biến tích cực của công tác đào tạo nghề trong những năm qua. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1 Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về chất lượng đào tạo nghề, đánh giá thực trạng, hiệu quả công tác quản lý chất lượng đào tạo nghề của các nhà trường để từ đó có cơ sở đề xuất những biện pháp “Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh” nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề.

3.2 Nhiệm vụ nghiên cứu

• Nghiên cứu cơ sở lý luận của việc quản lý đào tạo nghề có liên quan đến chất lượng đào tạo nghề trong trường trung cấp chuyên nghiệp.
• Khảo sát thực trạng quản lý chất lượng và quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Tp.HCM.
• Đề xuất các biện pháp quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1 Khách thể nghiên cứu

Chất lượng đào tạo nghề ở các trường TCCN trên địa bàn Tp.HCM.

4.2 Đối tượng nghiên cứu

Quản lý chất lượng quá trình đào tạo nghề ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh.

4.3 Phạm vi nghiên cứu Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Do điều kiện thời gian và năng lực còn hạn chế đề tài chỉ tập trung đi sâu nghiên cứu đánh giá thực trạng, biện pháp về công tác quản lý chất lượng đào tạo nghề của các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Thành phố Hồ Chí Minh, cụ thể nghiên cứu 3 trường: Trường trung cấp công nghệ lương thực thực phẩm, Trường trung cấp xây dựng, Trường trung cấp kỹ thuật và nghiệp vụ Nam Sài Gòn. Tập trung vào nghiên cứu việc quản lý chất lượng đào tạo nghề trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2013.

5. Giả thuyết khoa học

Chất lượng đào tạo nghề ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Tp.HCM bị chi phối bởi nhiều yếu tố. Trong đó, quản lý quá trình đào tạo của nhà trường là một yếu tố giữ vai trò quyết định. Nếu xây dựng được cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp, đề xuất được hệ thống biện pháp quản lý quá trình đào tạo nghề dựa trên những nét đặc thù của các Nhà trường, phù hợp với thực tế của Tp.HCM, khu vực Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ, quản lý được mục tiêu, nội dung, chương trình đào tạo, quản lý phát triển đội ngũ giáo viên, quản lý nâng cao chất lượng tuyển sinh và cơ sở vật chất, quản lý các hoạt động liên kết đào tạo, thực hiện nghiêm túc các hoạt động thanh tra, kiểm tra, đánh giá kết quả đào tạo thì chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Tp.HCM sẽ đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn xã hội.

6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu

6.1 Phương pháp luận

Đề tài dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về giáo dục đào tạo nói chung và về đào tạo nghề nói riêng. Đề tài được tiếp cận theo quan điểm hệ thống logic, quan điểm thực tiễn.

6.2 Phương pháp nghiên cứu

Đề tài sử dụng các nhóm phương pháp chủ yếu sau:

• Các phương pháp nghiên cứu lý luận
• Sử dụng các phương pháp: phân tích và tổng hợp lý thuyết, phân loại. Hệ thống hóa lý thuyết, so sánh, … để xử lý tài liệu, xây dựng các khái niệm, khung lý thuyết cho đề tài nghiên cứu.
• Phương pháp nghiên cứu thực tiễn Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.
• Phương pháp điều tra: lãnh đạo, cán bộ quản lý, giáo viên, học sinh của 03 trường trung cấp ở Thành phố Hồ Chí Minh (Phụ lục 1, 2).
• Phương pháp quan sát: quan sát mô hình quản lý tổ chức đào tạo và chất lượng đào tạo của các trường đang thực hiện.
• Phương pháp tọa đàm, trao đổi: với các nhà quản lý giáo dục.
• Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia: về quản lý đảm bảo và đánh giá chất lượng giáo dục đào tạo.
• Phương pháp thống kê toán học

Sử dụng một số thuật toán thống kê, ngoại suy, so sánh để xử lý kết quả nghiên cứu khảo sát, nhằm rút ra kết luận khoa học.

7. Ý nghĩa của đề tài

Về mặt lý luận: góp phần bổ sung cho lý luận quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Tp.HCM hiện nay.

Về thực tiễn quản lý giáo dục: đề xuất một số biện pháp quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường Trung cấp chuyên nghiệp trên địa bàn Tp.HCM. Những kết quả nghiên cứu còn là cơ sở và là tài liệu tham khảo cho cán bộ quản lý, giáo viên đang làm công tác đào tạo. Phù hợp các tiêu chí về kiểm định của Bộ Giáo dục và Đào tạo đối với trường TCCN Quốc gia.

8. Kết cấu của đề tài

• Phần mở đầu.
• Phần nội dung: gồm 3 chương
• Phần kết luận, kiến nghị.
• Tài liệu tham khảo và phụ lục.

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ QUẢN LÝ CHẤT LƯỢNG ĐÀO TẠO NGHỀ Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG CẤP CHUYÊN NGHIỆP

1.1. Những khái niệm công cụ của đề tài

1.1.1. Khái niệm chất lượng đào tạo

Chất lượng luôn là vấn đề quan trọng nhất của tất cả các cơ sở đào tạo, việc phấn đấu nâng cao chất lượng đào tạo bao giờ cũng được xem là nhiệm vụ quan trọng nhất của bất kỳ cơ sở giáo dục, đào tạo nào. Mặc dù, có tầm quan trọng như vậy nhưng chất lượng vẫn là một khái niệm khó định nghĩa, khó xác định, khó đo lường do cách hiểu của người này cũng khác với cách hiểu của người kia.

Chất lượng có một loạt định nghĩa trái ngược nhau và còn nhiều cuộc tranh luận xung quanh vấn đề này đã diễn ra tại các diễn đàn khác nhau mà nguyên nhân của nó là thiếu một cách hiểu thống nhất về bản chất của vấn đề. Dưới đây là một số quan điểm về chất lượng trong giáo dục đào tạo. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Đản (Trường Đại học Sư phạm Hà Nội), chất lượng giáo dục là những lợi ích, giá trị mà kết quả học tập đem lại cho cá nhân và xã hội, trước mắt và lâu dài. Khái niệm trên được đúc kết từ nhiều góc độ khác nhau. Dưới góc độ quản lý chất lượng, thì chất lượng giáo dục là học sinh vừa cần phải nắm được các kiến thức kỹ năng, phương pháp chuẩn mực thái độ sau một quá trình học; đáp ứng được các yêu cầu khi lên lớp, chuyển cấp, vào học nghề hay đi vào cuộc sống lao động…

 Còn với góc độ giáo dục học thì chất lượng giáo dục được giới hạn trong phạm vi đánh giá sự phát triển của cá nhân sau quá trình học tập và sự phát triển xã hội khi họ tham gia vào các lĩnh vực hoạt động kinh tế sản xuất, chính trị – xã hội, văn hóa – thể thao.

 Nhìn từ mục tiêu giáo dục thì chất lượng giáo dục được quy về chất lượng hoạt động của người học. Chất lượng đó phải đáp ứng được các yêu cầu về mục tiêu của cá nhân và yêu cầu xã hội đặt ra cho giáo dục…

 TS Tô Bá Trượng (Viện chiến lược và Chương trình giáo dục) thì cho rằng, chất lượng giáo dục là chất lượng con người được đào tạo từ các hoạt động giáo dục. Chất lượng ở đây phải được hiểu theo hai mặt của một vấn đề: Cái phẩm chất của con người gắn liền với người đó, còn giá trị của con người thì phải gắn liền với đòi hỏi của xã hội. Theo quan niệm hiện đại, chất lượng giáo dục phải bảo đảm hai thuộc tính cơ bản: tính toàn diện và tính phát triển.

Từ việc dẫn ra nhiều định nghĩa khác nhau về chất lượng giáo dục, PGS.TSKH Bùi Mạnh Nhị (Trường Đại học Sư phạm Tp.HCM) cho rằng, cách hiểu phổ biến hiện nay về chất lượng giáo dục là sự đáp ứng mục tiêu đề ra của giáo dục: chẳng hạn mục tiêu giáo dục đại học toàn diện gồm có: phẩm chất công dân, lý tưởng, kỹ năng sống; tri thức (chuyên môn, xã hội, ngoại ngữ, tin học…) và khả năng cập nhật thông tin; giao tiếp, hợp tác; năng lực thích ứng với những thay đổi và khả năng thực hành, tổ chức và thực hiện công việc, khả năng tìm việc làm và tự tạo việc làm có ích cho bản thân và người khác… Hoặc mục tiêu giáo dục là nhằm đào tạo con người Việt Nam phát triển toàn diện, có đạo đức, tri thức, sức khỏe, thẩm mỹ và nghề nghiệp; trung thành với lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội; hình thành và bồi dưỡng nhân cách, phẩm chất và năng lực của công dân, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Kết quả của quá trình đào tạo phụ thuộc vào nhiều yếu tố: mục tiêu đào tạo; thầy; trò; nội dung; phương pháp; hình thức tổ chức; điều kiện bên trong, bên ngoài,…trong đó thầy và trò là hai nhân tố trung tâm trong quá trình đào tạo. Muốn có trò giỏi cần phải có thầy giỏi và ngược lại, thầy có giỏi mới có được trò giỏi. Thầy giáo là người quyết định trực tiếp chất lượng giáo dục và người học là chủ thể của hoạt động học vì thế chất lượng tuyển sinh đầu vào của học sinh rất quan trọng để nâng cao chất lượng đào tạo. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Theo khoản 1 điều 2 của văn bản quy định về quy trình và chu kỳ kiểm định chất lượng giáo dục trường đại học, cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp (Ban hành kèm theo Quyết định số 76/2007/QÐ-BGDÐT ngày 20 tháng 12 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Ðào tạo):

Chất lượng đào tạo của nhà trường là sự đáp ứng mục tiêu do nhà trường đề ra, đảm bảo các yêu cầu về mục tiêu giáo dục của Luật Giáo dục, phù hợp với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và cả nước.

Cách tiếp cận này được đa số các nhà hoạch định chính sách và quản lý giáo dục, kể cả tổ chức đảm bảo chất lượng giáo dục đại học quốc tế (INQAAHE) chấp nhận sử dụng.

Chất lượng đào tạo là kết quả của quá trình đào tạo được phản ánh ở các đặc trưng về phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị lao động hay năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu, chương trình đào tạo theo ngành nghề cụ thể.

Chất lượng đào tạo là sự tiếp nối hoạt động dạy học, giáo dục, do đó tạo nên sự hài hòa cân đối của quá trình sư phạm tổng thể nhằm hiện thực hóa mục tiêu giáo dục – đào tạo của nhà trường.

Thông qua chất lượng đào tạo góp phần thu hút và phát huy tiềm năng của từng học sinh trong nhà trường. Đồng thời phát huy cao tính chủ thể, tích cực, chủ động của học sinh dưới sự giúp đỡ, tổ chức của cán bộ quản lý, đội ngũ giáo viên, . . . Từ đó hình thành những kinh nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo đồng thời hình thành phát triển hoàn thiện nhân cách và tay nghề cho mỗi bản thân học sinh đó.

Tóm lại: Chất lượng là một khái niệm động nhiều chiều và nhiều học giả cho rằng không cần thiết phải tìm cho nó một định nghĩa chính xác. Tuy vậy, việc xác định một số cách tiếp cận khác nhau đối với vấn đề này là điều nên làm và có thể làm được. Hay nói một cách khái quát nhất: chất lượng đào tạo là sự tiếp nối hoạt động dạy học, giáo dục, do đó tạo nên sự hài hòa cân đối của quá trình sư phạm tổng thể nhằm hiện thực hóa mục tiêu giáo dục – đào tạo của nhà trường.

1.1.2. Khái niệm quản lý chất lượng đào tạo

Có nhiều quan niệm khác nhau về quản lý chất lượng đào tạo. Các tác giả Đặng Vũ Hoạt và Hà Thế Ngữ quan niệm rằng: “Quản lý là một quá trình có định hướng, quá trình có mục tiêu, quản lý là một hệ thống là quá trình tác động đến hệ thống nhằm đạt được những mục tiêu nhất định. Những mục tiêu này đặc trưng cho trạng thái mới của hệ thống mà người quản lý mong muốn” [17, tr 17]. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Quản lý chất lượng đào tạo là hệ thống những tác động có mục đích, có kế hoạch và hợp quy luật của chủ thể quản lý lên đối tượng bị quản lý, nhằm làm cho quá trình đào tạo được thực hiện có kết quả trong những điều kiện và môi trường giáo dục nhất định.

Trong lĩnh vực đào tạo nghề, quản lý chất lượng đào tạo với đặc trưng sản phẩm là “con người lao động”, kết quả của quá trình đào tạo và được thể hiện cụ thể ở các phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị sức lao động hay năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu đào tạo của từng ngành nghề đào tạo trong hệ thống giáo dục, đào tạo.

Nếu xem mô hình kỹ thuật như một khung hữu ích cho việc xây dựng biện pháp quản lý đào tạo, thì điều đầu tiên phải tìm hiểu là cấu trúc của một hệ thống cũng như các khái niệm của hệ thống giáo dục và phân biệt giữa chương trình đào tạo với hệ thống quản lý đào tạo.

Tóm lại: Có nhiều quan niệm về quản lý chất lượng đào tạo, tuy mỗi quan niệm nhấn mạnh mặt này hay mặt khác nhưng đều có điểm chung thống nhất xác định quản lý là hoạt động có tổ chức, có mục đích nhằm đạt tới mục tiêu xác định. Hay nói một cách khái quát nhất: quản lý chất lượng đào tạo là một quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý nhằm đạt được các mục tiêu của tổ chức đã đề ra.

1.1.3. Khái niệm quản lý chất lượng đào tạo nghề

Nghề

Nghề là thuật ngữ để chỉ một hình thức lao động sản xuất nào đó trong xã hội. Tác giả E.A.Klimov viết: “Nghề nghiệp là một lĩnh vực sử dụng sức lao động vật chất và tinh thần của con người một cách có giới hạn, cần thiết cho xã hội (do sự phân công lao động xã hội mà có). Nó tạo cho con người khả năng sử dụng lao động của mình để thu lấy những phương tiện cần thiết cho việc tồn tại và phát triển”.

Theo tác giả Nguyễn Hùng thì: “Những chuyên môn có những đặc điểm chung, gần giống nhau được xếp thành một nhóm chuyên môn và được gọi là nghề. Nghề là tập hợp của một nhóm chuyên môn cùng loại, gần giống nhau. Chuyên môn là một dạng lao động đặc biệt, mà qua đó con người dùng sức mạnh vật chất và sức mạnh tinh thần của mình để tác động vào những đối tượng cụ thể nhằm biến đổi những đối tượng đó theo hướng phục vụ mục đích, yêu cầu và lợi ích của con người” [18, tr 11].

Từ điển Tiếng Việt (1998) định nghĩa: “Nghề là công việc chuyên làm, theo sự phân công lao động của xã hội”.

Từ các khái niệm trên chúng ta có thể hiểu nghề nghiệp như một dạng lao động vừa mang tính xã hội (sự phân công xã hội) vừa mang tính cá nhân (nhu cầu bản thân) trong đó con người với tư cách là chủ thể hoạt động đòi hỏi để thỏa mãn những yêu cầu nhất định của xã hội và cá nhân. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Ở một khía cạnh khác: nghề là một lĩnh vực hoạt động lao động mà trong đó, nhờ được đào tạo, con người có được tri thức, kỹ năng, thái độ để làm ra các loại sản phẩm vật chất hay tinh thần nào đó, đáp ứng được những nhu cầu của xã hội. Còn chuyên môn là một lĩnh vực lao động sản xuất hẹp mà ở đó, con người bằng năng lực thể chất và tinh thần của mình làm ra những giá trị vật chất (thực phẩm, lương thực, công cụ lao động…) hoặc giá trị tinh thần (sách báo, phim ảnh, âm nhạc, tranh vẽ…) với tư cách là những phương tiện sinh tồn và phát triển của xã hội.

Đào tạo nghề

Hiện nay, đang tồn tại nhiều định nghĩa về đào tạo nghề (dạy nghề). Một số nhà nghiên cứu trong và ngoài nước đã đưa ra một số khái niệm:

Đào tạo là một lĩnh vực bao gồm toàn bộ các hoạt động của nhà trường nhằm cung cấp kiến thức và giáo dục cho học sinh, sinh viên. Đây là công việc kết nối giữa mục tiêu đào tạo, nội dung chương trình đào tạo, tổ chức thực hiện chương trình và các vấn đề liên quan đến tuyển sinh, đào tạo, giám sát, đánh giá, kiểm tra, tổ chức thực tập, thi tốt nghiệp cùng các quy trình đánh giá khác, các chính sách liên quan đến chuẩn mực và cấp bằng ở lĩnh vực đào tạo chuyên nghiệp ở các cơ sở đào tạo nghề nghiệp.

Tác giả William Mc Gehee cho rằng: “Dạy nghề là những qui trình mà các công ty sử dụng để tạo thuận lợi cho việc học tập có kết quả các hành vi đóng góp vào mục đích và các mục tiêu của công ty”.

Ông Max Forter (1979) đưa ra khái niệm dạy nghề là đáp ứng bốn điều kiện:

• Gợi ra những giải pháp cho người học.
• Phát triển tri thức, kỹ năng và thái độ.
• Tạo ra sự thay đổi trong hành vi.
• Đạt được những mục tiêu chuyên biệt.

Tổ chức Lao động quốc tế (ILO) định nghĩa: “Dạy nghề là cung cấp cho người học những kỹ năng cần thiết để thực hiện tất cả các nhiệm vụ liên quan tới công việc nghề nghiệp được giao”.

Ngày 29/11/2006, Quốc hội đã ban hành Luật Dạy nghề số 76/2006/QH11. Trong đó viết: “Dạy nghề là hoạt động dạy và học nhằm trang bị kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết cho người học nghề để có thể tìm được việc làm hoặc từ tạo việc làm sau khi hoàn thành khoá học” [34, tr 02]. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Dạy nghề hiện nay có ba cấp trình độ đào tạo là sơ cấp nghề, trung cấp nghề và cao đẳng nghề. Hình thức dạy nghề bao gồm dạy nghề chính quy, dạy nghề thường xuyên.

Chất lượng đào tạo nghề

Theo TS Nguyễn Thị Tính: “Chất lượng giáo dục, đào tạo được đánh giá qua mức độ đạt được mục tiêu đào tạo đã đề ra đối với một chương trình giáo dục – đào tạo;… Chất lượng là kết quả của quá trình giáo dục – đào tạo được phản ánh ở các đặc trưng về phẩm chất, giá trị nhân cách và giá trị sức lao động hay năng lực hành nghề của người tốt nghiệp tương ứng với mục tiêu, chương trình giáo dục – đào tạo theo các ngành nghề cụ thể” [36, tr 24].

Chất lượng đào tạo nghề được hiểu là một tiêu thức phản ánh các mức độ của kết quả hoạt động giáo dục và hoạt động đào tạo có tính liên tục từ khởi đầu quá trình đào tạo nghề đến kết thúc quá trình đó.

Chất lượng đào tạo nghề là mức độ đạt được mục tiêu đào tạo của trường nghề đề ra, đáp ứng mục tiêu giáo dục nghề nghiệp của Luật Giáo dục, phù hợp với yêu cầu đào tạo nguồn nhân lực cho sự phát triển kinh tế – xã hội của địa phương và cả nước.

Khái niệm chất lượng đào tạo nghề liên quan chặt chẽ với khái niệm hiệu quả đào tạo, nói đến hiệu quả đào tạo là nói đến các mục tiêu đã đạt ở mức độ nào, sự đáp ứng kịp thời các yêu cầu của nhà trường và sự chi phí tiền của, sức lực, thời gian sao cho ít nhất nhưng đem lại hiệu quả nhất. Vì thế chất lượng đào tạo nghề có thể xem là giá trị sản phẩm mà quá trình dạy học giáo dục mang lại lợi ích cho xã hội, nhà trường, gia đình và học sinh. Trong điều kiện nền kinh tế nhiều thành phần hiện nay. Chất lượng đào tạo là một khái niệm tương đối, nó phụ thuộc vào yêu cầu khách quan của người sử dụng lao động chứ không do ý chí của người làm công tác đào tạo quy định.

Quản lý chất lượng đào tạo nghề

Từ quan niệm về nghề, đào tạo nghề, chất lượng đào tạo nghề và dựa theo lý thuyết về quản lý giáo dục thì quản lý chất lượng đào tạo nghề được hiểu như sau:

Quản lý chất lượng đào tạo nghề là hệ thống những tác động có mục đích, có tổ chức của chủ thể quản lý lên đối tượng bị quản lý trong các nhà trường dạy nghề, nhằm tổ chức, điều khiển quá trình đào tạo trong nhà trường đạt được chất lượng phù hợp với mục đích, mục tiêu đã đề ra. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Mục tiêu quản lý chất lượng đào tạo nghề là đảm bảo cho sản phẩm đào tạo ra đạt được chất lượng theo những tiêu chí đã xác định trong mục tiêu yêu cầu đào tạo. Mặt khác, các sản phẩm đào tạo phải đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn hoạt động nghề nghiệp mà người học sẽ đảm nhiệm sau khi ra trường. Chất lượng đào tạo không chỉ được đánh giá bằng kết quả học tập trong nhà trường, mà còn được đánh giá bằng mức độ phát huy kết quả đó trong thực tiễn.

Chủ thể quản lý chất lượng đào tạo trong nhà trường là Ban giám hiệu và hệ thống quản lý của nhà trường. Chủ thể quản lý chất lượng đào tạo thực hiện quản lý theo các văn bản pháp quy và theo kế hoạch, mục tiêu đào tạo của nhà trường.

Đối tượng quản lý là chất lượng đào tạo của nhà trường được thể hiện trong tất cả các khâu các bước, các thành tố của quá trình đào tạo. Quản lý chất lượng đào tạo nghề thực chất là quản lý các yếu tố sau theo một trình tự, qui trình vừa khoa học, vừa phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường, đem lại hiệu quả trong công tác đào tạo. Các yếu tố đó là: mục tiêu đào tạo nghề; nội dung đào tạo nghề; phương pháp đào tạo nghề; hình thức tổ chức đào tạo nghề; hoạt động dạy nghề (chủ thể là thầy, cô); hoạt động học nghề (chủ thể là học trò); cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện đào tạo nghề; môi trường đào tạo nghề; tổ chức thực hiện quy chế đào tạo nghề trong kiểm tra, đánh giá; tổ chức bộ máy đào tạo nghề.

Các thành tố này có mối quan hệ chặt chẽ và có tác động qua lại lẫn nhau. Để thực hiện có hiệu quả công tác quản lý chất lượng đào tạo nghề cần tiến hành các bước theo quy trình như quản lý giáo dục. Kế hoạch hóa, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá. Trong quá trình quản lý công tác đào tạo các yếu tố trên luôn luôn vận động và tác động qua lại lẫn nhau làm nảy sinh những tình huống quản lý. Do vậy, nhà quản lý phải thường xuyên theo dõi, đánh giá, xử lý các sai lệch để kịp thời điều chỉnh nhằm làm cho công tác giáo dục, đào tạo và nhà trường phát triển liên tục.

Nhiệm vụ của quản lý chất lượng đào tạo nghề chính là ổn định duy trì quá trình đào tạo đáp ứng nhu cầu của nền kinh tế xã hội trong từng giai đoạn phát triển của đất nước và đổi mới phát triển quá trình đào tạo đón đầu những tiến bộ khoa học kỹ thuật đem lại hiệu quả kinh tế, chính trị, xã hội.

1.2. Đặc điểm đào tạo nghề và quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp

1.2.1. Đặc điểm đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp

Đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp là một cấp độ trong hệ thống trường đào tạo nghề hiện nay. Trường trung cấp chuyên nghiệp là một loại hình trường trong hệ thống các trường dạy nghề, thuộc hệ thống giáo dục quốc dân. Hệ thống tổ chức các trường dạy nghề bao gồm các trường trung cấp chuyên nghiệp, các trường cao đẳng nghề, các trường trung cấp nghề, các trung tâm dạy nghề, các lớp dạy nghề. Đào tạo nghề hiện nay có ba cấp trình độ đào tạo là sơ cấp nghề, trung cấp nghề và cao đẳng nghề. Hình thức dạy nghề bao gồm dạy nghề chính quy, dạy nghề thường xuyên.

Mục tiêu đào tạo của trường trung cấp chuyên nghiệp “nhằm đào tạo người lao động có kiến thức, kỹ năng thực hành cơ bản của một nghề, có khả năng làm việc độc lập và có tính sáng tạo, ứng dụng công nghệ vào công việc” (Điều 33 Luật Giáo dục).

Trong giáo dục nghề nghiệp, cần gắn nối chặt chẽ, đa dạng hóa hình thức giảng dạy, học tập và nâng cao trình độ cho cả trung cấp chuyên nghiệp lẫn dạy nghề. Đặc biệt, việc đào tạo phải gắn với nhu cầu của thị trường lao động. Trước hết, cần gắn các trường lớp với các cơ sở sản xuất, các doanh nghiệp, các cơ sở kinh tế…; cần có chính sách và cơ chế thích hợp để các trường, lớp này là những nguồn đào tạo và bồi dưỡng nguồn nhân lực trực tiếp cung cấp cho chính các đơn vị này. Mặt khác trong cơ cấu trình độ của giáo dục chuyên nghiệp, không thể dừng đào tạo ở các bằng cấp như hiện nay.

Trong đào tạo nghề, không chỉ dừng ở việc đào tạo cho người lao động có kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp mà còn đào tạo và hình thành các năng lực mềm (thích nghi, biến đổi…) để con người có thể linh hoạt trong lựa chọn nghề và chuyển đổi nghề nghiệp. Cần nhiều trường, lớp đa dạng hơn và có trình độ cao hơn để có thể có được một đội ngũ đông đảo những người lao động có trình độ bán lành nghề, lành nghề và tay nghề bậc cao theo nghề nghiệp mà mình được đào tạo.

Ở Việt Nam, trong những năm gần đây, do sự phát triển của dạy nghề cũng làm nảy sinh những yêu cầu mới về hướng nghiệp. Hiện nay, hoạt động Giáo dục hướng nghiệp đã được đưa vào chương trình chính khóa ở trường phổ thông song do đội ngũ giáo viên chưa chuyên trách, nguồn kinh phí và cơ sở vật chất dành cho hoạt động này chưa được quan tâm đúng mức… nên kết quả còn hạn chế. Cần mở rộng cơ chế chính sách để đưa tư vấn hướng nghiệp vào nhà trường phổ thông và có kinh phí dành cho hoạt động này. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Để giúp cho công tác hướng nghiệp và đào tạo nghề đạt hiệu quả, các trường cần có một hệ thống thông tin về thế giới nghề nghiệp, thị trường lao động và dự báo nguồn nhân lực của các ngành nghề trong hiện tại và tương lai một cách thống nhất, đầy đủ. Các nước cần thành lập một phòng ban có chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn rõ ràng trong việc thu thập và xử lý, phổ biến các thông tin về thị trường lao động và dự báo về nguồn nhân lực…

Đáp ứng được những yêu cầu cấp thiết trên, việc đào tạo nghề và hướng nghiệp ở các trường sẽ có những bước chuyển biến mạnh mẽ, hòa nhập với xã hội. Sản phẩm đào tạo – nguồn nhân lực – sẽ phát triển và có chất lượng cao, phục vụ cho sự nghiệp CNH – HĐH đất nước và đáp ứng được những thách thức của qúa trình toàn cầu hóa mạnh mẽ hiện nay.

1.2.2. Đặc điểm quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp

Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp là quản lý chất lượng đào tạo nghề ở một cấp học, một loại hình đào tạo cụ thể. Quá trình đào tạo nghề thường được phân chia thành hai quá trình bộ phận là dạy học lý thuyết và dạy học thực hành. Dạy thực hành trong giáo dục chuyên nghiệp chủ yếu là hình thành kỹ năng, rèn luyện kỹ xảo, phát triển khả năng tìm tòi, phát hiện, quản lý và xử lý thông tin thành sản phẩm có ý nghĩa đáp ứng nhu cầu nghề nghiệp.

Đào tạo nghề là một quá trình sư phạm giải quyết các nhiệm vụ do giáo viên và học sinh học nghề tổ chức thực hiện một cách khoa học có mục đích nhằm tạo những kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp cho người công nhân tương lai. Như vậy trong quá trình dạy học thì cả người dạy lẫn người học đều tham gia vào quá trình ấy, sự chỉ đạo của giáo viên được thể hiện ở những điểm sau: xác định mục đích và nội dung của việc dạy; xác định nhiệm vụ của việc dạy; xác định tiến trình phương pháp và tổ chức dạy; xác định các phương tiện giảng dạy.

Chất lượng đào tạo nghề là khâu quan trọng trong việc giải quyết việc làm cho người lao động, tuy nó không tạo ra việc làm ngay nhưng nó lại là yếu tố cơ bản tạo thuận lợi cho quá trình tìm việc làm và thực hiện công việc. Dạy nghề giúp cho người lao động có kiến thức chuyên môn, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp để từ đó họ có thể xin làm việc trong các cơ quan, doanh nghiệp, hoặc có thể tự tạo ra công việc sản xuất cho bản thân. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Hiện nay, đào tạo nghề mang tính tích hợp giữa lý thuyết và thực hành. Sự tích hợp thể hiện ở chỗ nó đòi hỏi người học sinh hôm nay, người thợ trong tương lai phải vừa chuyên sâu về kiến thức, vừa phải thành thục về kỹ năng tay nghề. Đây là điểm khác biệt lớn trong chất lượng đào tạo nghề so với dạy văn hoá. Dạy nghề cung cấp cho học sinh những kiến thức và kỹ năng, thái độ nghề nghiệp cần thiết của một nghề. Về kiến thức học sinh hiểu được cơ sở khoa học về vật liệu, dụng cụ, trang thiết bị, quy trình công nghệ, biện pháp tổ chức quản lý sản xuất để người công nhân kỹ thuật có thể thích ứng với sự thay đổi cơ cấu lao động trong sản xuất và đào tạo nghề mới. Học sinh được cung cấp kiến thức và kỹ năng nghề nghiệp như kỹ năng sử dụng công cụ gia công vật liệu, các thao tác kỹ thuật, lập kế hoạch tính toán, thiết kế và khả năng vận dụng vào thực tiễn. Đó là những cơ sở ban đầu để người học sinh người cán bộ kỹ thuật tương lai hình thành kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp, phát huy tính sáng tạo hình thành kỷ luật, tác phong lao động công nghiệp.

Nguyên lý và phương châm của dạy nghề: Học đi đôi với hành; lấy thực hành, thực tập kỹ năng nghề làm chính; coi trọng giáo dục đạo đức, lương tâm nghề nghiệp, rèn luyện ý thức tổ chức kỷ luật, tác phong công nghiệp của người học, đảm bảo tính giáo dục toàn diện.

1.3. Nội dung quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp chuyên nghiệp

1.3.1. Quản lý mục tiêu đào tạo nghề

Luật giáo dục (năm 2005, điều 33, trang 25,26) qui định về mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp như sau: “Mục tiêu của giáo dục nghề nghiệp là đào tạo người lao động có kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp ở các trình độ khác nhau, có đạo đức, lương tâm nghề nghiệp, ý thức kỷ luật, tác phong công nghiệp, có sức khoẻ nhằm tạo điều kiện cho người lao động có khả năng tìm được việc làm, tự tạo việc làm hoặc tiếp tục học tập nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế, xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh”. Điều này có nghĩa là, giáo dục nghề nghiệp trong đó có đào tạo nghề phải lấy mục tiêu đào tạo người lao động có kiến thức, kỹ năng, thái độ, ý thức nghề nghiệp đáp ứng nhu cầu lao động xã hội là chính, đồng thời với khả năng phát triển toàn diện của chính họ trong nghề nghiệp và trong xã  hội, phù hợp với chiến lược phát triển nguồn lực, phát triển con người của đất nước ta trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước.

Những yêu cầu đối với mục tiêu dạy học:

• Một là, mục tiêu dạy học phải được diễn đạt theo yêu cầu của người học chứ không phải chức năng của người dạy. Người học là chủ thể thực hiện mục tiêu để chiếm lĩnh khả năng mới.
• Hai là, mục tiêu dạy học phải thiết thực, phù hợp và có tính khả thi.
• Ba là, xác định trình độ cần đạt được và phương pháp để đo lường được mức độ thành công của người học.
• Bốn là, xác định được trình độ hiện có của học sinh và thời gian, cơ sở vật chất.

1.3.2. Quản lý nội dung đào tạo nghề Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Tại điều 34, khoản 1 của Luật giáo dục năm 2005 qui định yêu cầu về nội dung giáo dục nghề nghiệp như sau: “Nội dung giáo dục nghề nghiệp phải tập trung đào tạo năng lực thực hành nghề nghiệp, coi trọng giáo dục đạo đức, rèn luyện sức khoẻ, rèn luyện kỹ năng theo yêu cầu của từng nghề, nâng cao trình độ học vấn theo yêu cầu đào tạo”. Điều này có nghĩa là, nội dung đào tạo nghề bao gồm các kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp đòi hỏi người học phải nắm vững. Trên cơ sở đó hình thành thế giới quan và phẩm chất đạo đức nghề nghiệp để người học bước vào cuộc sống và lao động. Để thực hiện được mục đích giáo dục nghề nghiệp nói riêng và thực hiện các nhiệm vụ dạy học nói chung, trong thực hành nghề cũng phải bảo đảm các yêu cầu như:

• Một là, nội dung dạy học phải phù hợp với mục tiêu đào tạo. Mục tiêu đào tạo nghề là đào tạo nguồn nhân lực lao động có kỹ thuật, nội dung dạy học phải đảm bảo tính toàn diện, tính hệ thống, liên tục giữa các môn học, tỷ lệ giữa lý thuyết và thực hành; kỹ năng, kỹ xảo cần có của ngành đào tạo.
• Hai là, nội dung dạy học phải đảm bảo tính cân đối và toàn diện giữa các mặt: Thể hiện ở chỗ bên cạnh việc cung cấp kiến thức kỹ năng, kỹ xảo cần coi trọng việc giáo dục chính trị, tư tưởng đạo đức.
• Ba là, nội dung đào tạo phải gắn liền với thực tế sản xuất.
• Bốn là, nội dung dạy học phải đảm bảo tính khoa học, cơ bản, hiện đại phù hợp với trình độ người học.

Tính khoa học: đảm bảo cho nội dung đào tạo chính xác về kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo nghề nghiệp.

• Tính cơ bản: đảm bảo cho nội dung dạy học cung cấp những tri thức đủ để nắm vững chuyên môn, nghề nghiệp.
• Phù hợp với trình độ người học: đảm bảo tính vừa sức trong nhận thức của học sinh.
• Tính hiện đại: nội dung dạy học phải phản ánh thành tựu hiện đại của nhân loại cả lý thuyết lẫn thực tiễn ứng dụng thuộc lĩnh vực khoa học đó, phù hợp với thực tiễn Việt Nam.
• Nội dung dạy học phải đảm bảo tính thống nhất chung trong cả nước đồng thời cũng tính đến đặc điểm từng vùng miền.
• Nội dung dạy học phải đảm bảo tính liên thông và tính hệ thống giữa các môn học và liên thông giữa các cấp học.

1.3.3. Quản lý phương pháp đào tạo nghề Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Tại điều 34, khoản 2 của Luật giáo dục năm 2005 qui định yêu cầu về phương pháp giáo dục nghề nghiệp như sau: “Phương pháp giáo dục nghề nghiệp phải kết hợp rèn luyện kỹ năng thực hành với giảng dạy lý thuyết để giúp người học có khả năng hành nghề và phát triển nghề nghiệp theo yêu cầu của từng công việc. Về đổi mới phương pháp đào tạo, Nghị quyết Trung ương 4 ghi rõ: Đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các cấp học. Kết hợp tốt học với hành, học tập với lao động sản xuất, thực nghiệm và nghiên cứu khoa học; gắn nhà trường với xã hội. Áp dụng những phương pháp giáo dục hiện đại để bồi dưỡng học sinh năng lực giải quyết vấn đề. Phương pháp dạy học gồm 4 nhóm: nhóm phương pháp dạy học dùng lời, nhóm phương pháp dạy học trực quan, nhóm phương pháp thực hành và nhóm phương pháp kiểm tra đánh giá kết quả của học sinh. Như vậy, mỗi phương pháp có một phạm vi nhất định, nó qui định trình tự kế tiếp của các bước riêng rẽ của tư duy và hành động.

Toàn bộ các phương pháp dạy học không những có ý nghĩa đối với công tác giáo dưỡng, mà còn phải góp phần vào việc giáo dục đạo đức, ý thức nghề nghiệp cho học sinh học nghề.

Phương pháp dạy học là tổng hợp các cách thức hoạt động của thầy và trò nhằm thực hiện tối ưu mục đích, nhiệm vụ dạy học. Trong thực tiễn giảng dạy mỗi phương pháp đều có những ưu nhược điểm riêng cho nên để có lựa chọn và vận dụng phối hợp tốt nhất các phương pháp dạy học, cần căn cứ vào mục đích yêu cầu, nội dung và đặc trưng từng môn học; căn cứ vào đặc điểm nhận thức, đặc điểm lứa tuổi người học, điều kiện cơ sở vật chất… . Trên cơ sở đó giáo viên tổ chức điều khiển hoạt động dạy, học sinh tự tổ chức điều khiển hoạt động học để thực nhiện tốt mục tiêu dạy học.

1.3.4. Quản lý các hoạt động đào tạo nghề

Quá trình đào tạo là quá trình phối hợp thống nhất hoạt động điều khiển, tổ chức hướng dẫn của giáo viên với hoạt động lĩnh hội tự giác, tích cực sáng tạo của học sinh nhằm làm cho học sinh đạt tới mục tiêu đào tạo. Quá trình đào tạo bao hàm trong đó hoạt động dạy và hoạt động học, được thực hiện đồng thời cùng với một nội dung và hướng tới cùng một mục đích.

Các hoạt động đào tạo rất đa dạng, bao gồm: hoạt động tuyển sinh; xây dựng chương trình đào tạo, biên soạn giáo trình, tài liệu học tập; hoạt động dạy và học; tổ chức đánh giá kết quả học tập; xây dựng, tổ chức đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên trong nhà trường; đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ dạy học của nhà trường; v.v…

Quản lý các hoạt động đào tạo nghề là quản lý toàn diện, tất cả các khâu, các bước, các nội dung của quá trình đào tạo. Trong đó, quản lý hoạt động dạy và hoạt động học có vai trò quan trọng hàng đầu. Bởi vì đó là những hoạt động trung tâm của quá trình đào tạo nghề.

Quản lý hoạt động dạy Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Hoạt động dạy là hoạt động của giáo viên. Quản lý hoạt động dạy là quản lý hoạt động chuyên môn của giáo viên. Trong đào tạo nghề, hoạt động dạy của giáo viên bao gồm cả hoạt động giảng dạy kiến thức lý thuyết và hoạt động hướng dẫn thực hành nghề, rèn luyện kỹ năng, kỹ xảo thực hành nghề. Mục đích quản lý là đảm bảo cho mọi hoạt động giảng dạy của giáo viên diễn ra tối ưu theo đúng kế hoạch, phối hợp chặt chẽ giữa dạy lý thuyết với dạy thực hành đạt được mục tiêu đào tạo của nhà trường.

Giáo viên giữ vai trò chủ đạo trong toàn bộ quá trình dạy học. Giáo viên xây dựng và thực thi kế hoạch dạy học, tổ chức cho học sinh hoạt động với mọi hình thức, trong những thời gian và không gian khác nhau, giáo viên là người trực tiếp đảm nhiệm việc giảng dạy, giáo dục do nhà trường phân công, giữ vai trò chủ đạo trong mọi hoạt động giảng dạy và giáo dục. Trong dạy thực hành, người giáo viên phải đạt trình độ chuẩn về chuyên môn nghiệp vụ theo qui định tại Điều 11 Nghị định số 02/2001/NĐ-CP ngày 09/01/2001 của Chính phủ qui định chi tiết thi hành Bộ luật lao động và luật giáo dục về dạy nghề. Trong dạy học các điều kiện đảm bảo chất lượng và hiệu quả trong dạy học các môn học thực hành chuyên môn nghề là: phẩm chất và năng lực của giáo viên kỹ thuật, mục tiêu và nội dung môn học; phương pháp dạy học, trình độ nhận thức của học sinh, điều kiện cơ sở vật chất và đánh giá kiểm tra.

Quản lý hoạt động học tập

Hoạt động học là hoạt động nhận thức độc đáo, thông qua hoạt động mà người học chủ yếu thay đổi chính bản thân mình và ngày càng có năng lực hơn trong hoạt động tích cực nhận thức và cải biến hiện thực khách quan. Hoạt động dạy và học luôn gắn bó mật thiết với nhau, thống nhất biện chứng với nhau, dạy tốt dẫn đến học tốt, học tốt đòi hỏi phải dạy tốt.

Quản lý hoạt động học là quản lý hoạt động nhận thức của học viên. Trong dạy nghề, hoạt động học của người học thường gắn với các phương tiện, công cụ thực hành của một ngành nghề cụ thể, vì vậy quản lý hoạt động nhận thức của học viên bao gồm cả các hoạt động trong giờ lên lớp lý thuyết và cả những hoạt động thực hành, thực tập. Mục đích là giúp người học thông qua thực hành mà nhận thức lý thuyết.

1.3.5. Quản lý kết quả đào tạo

Kiểm tra và đánh giá kết quả thành tích học tập của học sinh là khâu không thể thiếu trong quá trình đào tạo. Kiểm tra đánh giá có quan hệ hữu cơ với quá trình đào tạo. Đánh giá là động lực thúc đẩy tích cực hoạt động dạy học và là công cụ đo trình độ người học. Qua kiểm tra đánh giá giúp cho các nhà quản lý điều chỉnh, cải tiến nội dung chương trình, kế hoạch dạy học đồng thời giúp giáo viên luôn đổi mới nội dung, phương pháp dạy học.

Những yêu cầu cơ bản của việc đánh giá kết quả học tập của học sinh gồm:

Đảm bảo việc đánh giá là đánh giá kết quả đạt được mục tiêu giáo dục. Đây là yêu cầu cơ bản nhất và quan trọng nhất của đánh giá kết quả học tập của học sinh và đó chính là độ giá trị của đánh giá. Không đạt yêu cầu này thì coi như cả quá trình đánh giá là không đạt. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Đảm bảo tính khách quan. Yêu cầu đảm bảo tính khách quan của đánh giá kết quả học tập của học sinh vừa đòi hỏi kết quả đánh giá phải phản ánh đúng kết quả lĩnh hội kiến thức và kỹ năng của học sinh vừa đòi hỏi kết quả đánh giá không phụ thuộc vào ý muốn chủ quan của những người đánh giá. Thực hiện được yêu cầu này không những nhằm thu được những thông tin phản hồi chính xác mà còn đảm bảo được sự công bằng trong đánh giá, vốn là một trong những yêu cầu có ý nghĩa giáo dục và xã hội to lớn.

Đảm bảo tính công khai. Đảm bảo tính công khai trong đánh giá kết quả học tập của học sinh từ khâu chuẩn bị tiến hành đến khâu công bố kết quả không những có ý nghĩa giáo dục mà còn có ý nghĩa xã hội, thể hiện tính dân chủ cũng như góp phần hạn chế tiêu cực trong giáo dục.

Ba yêu cầu cơ bản trên có thể dùng làm thước đo giá trị của việc đánh giá kết quả học tập của học sinh. Ngoài ra, cần phải bảo đảm ý nghĩa của việc kiểm tra, đánh giá kết quả như sau:

Đối với giáo viên: Xác định được thành tích và thái độ của từng học sinh học nghề và của toàn bộ lớp học, qua đó phân tích nguyên nhân của những kết quả thu được từ đó tìm ra biện pháp để cải tiến công tác sư phạm.

Đối với học sinh học nghề: Họ tự xác định được sự hiểu biết và năng lực của chính mình so với yêu cầu đặt ra trong chương trình giáo dục.

Đối với người quản lý giáo dục: Rút ra được những trọng tâm của công tác giáo dục và giáo dưỡng ở cơ sở đào tạo của mình từ đó có những biện pháp trong công tác tổ chức, quản lý và chỉ đạo mọi hoạt động đào tạo của trường.

Chất lượng giáo dục, đào tạo nói chung và chất lượng đào tạo nghề nói riêng chịu tác động bởi nhiều yếu tố về mặt khách quan và mặt chủ quan. Các yếu tố này ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến chất lượng quá trình đào tạo nghề trong một nhà trường.

Quản lý quá trình đào tạo nghề hướng tới chất lượng thực chất là quản lý các yếu tố: Mục tiêu đào tạo nghề, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức, hoạt động dạy – học nghề, sự đáp ứng của cơ sở vật chất, trang thiết bị, phương tiện, môi trường đào tạo nghề, sự phù hợp của kiểm tra, đánh giá, tổ chức bộ máy đào tạo nghề,…Trong quá trình quản lý công tác đào tạo nghề các yếu tố trên luôn luôn vận động và tác động qua lại lẫn nhau làm nảy sinh những tình huống quản lý. Do vậy, nhà quản lý phải thường xuyên theo dõi, đánh giá, xử lý các sai lệch để kịp thời điều chỉnh nhằm làm cho công tác giáo dục, đào tạo và nhà trường phát triển liên tục. Luận văn: Quản lý chất lượng đào tạo nghề ở các trường trung cấp.

Nếu hạn chế được tối đa các yếu tố bất lợi, tiêu cực và phát huy được những yếu tố tích cực, có lợi thì quá trình đào tạo nghề trong nhà trường sẽ phát huy tối đa hiệu quả góp phần đảm bảo chất lượng đào tạo nghề..

XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY: 

===>>> Luận văn: Thực tiễn quản lý chất lượng đào tạo nghề trung cấp

Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://hotrovietluanvan.com/ – Hoặc Gmail: hotrovietluanvan24@gmail.com