Mục lục
Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh hay nhất năm 2025 cho các bạn học viên ngành đang làm luận văn thạc sĩ tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thì với đề tài Luận Văn: Quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại các trường Trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận dưới đây chắc chắn sẽ giúp cho các bạn học viên có cái nhìn tổng quan hơn về đề tài sắp đến.
TÓM TẮT
Hoạt động giáo dục ATGT là một bộ phận của giáo dục trong nhà trường. Vai trò của giáo dục ATGT đối với học sinh nói chung và học sinh trung học nói riêng sẽ góp phần hoàn thiện nhân cách và kỹ năng của học sinh trung học. Các em tiếp thu Luật Giao thông, biết cách ứng xử khi tham gia giao thông, tuân thủ luật pháp là điều cần thiết trong xu thế phát triển kinh tế, xã hội.
Quản lý hoạt động giáo dục ATGT trong nhà trường cần thực hiện theo 04 chức năng quản lý: lập kế hoạch giáo dục ATGT, tổ chức triển khai giáo dục ATGT, lãnh đạo chỉ đạo công tác giáo dục ATGT và kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh trung học. Khi xem xét việc quản lý hoạt động giáo dục ATGT cần chú ý đến các yếu tố tác động đến quá trình quản lý như: gia đình, nhà trường, xã hội, sự phối hợp giữa các lực lượng, điều kiện cơ sở vật chất, môi trường sống,…
Thành phố Phan Rang-Tháp Chàm là thành phố trực thuộc tỉnh, là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của tỉnh Ninh Thuận. Trên địa bàn thành phố có 06 trường THPT. Kết hợp các phương pháp nghiên cứu thực tiễn và xử lí dữ liệu thống kê, người nghiên cứu đã khảo sát, phân tích thực trạng hoạt động giáo dục ATGT và công tác quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường THPT thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
Đề tài đã phân tích thực trạng quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh ở các trường THPT thành phố Phan Rang-Tháp Chàm theo các chức năng quản lý của hiệu trưởng. Kết quả khảo sát cho thấy, các trường đã lập kế hoạch, triển khai tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra thực hiện kế hoạch giáo dục ATGT cho học sinh khá thường xuyên và được đánh giá kết quả thực hiện khá. Tuy nhiên, vẫn còn một số CBQL, GV, PHHS, HS chưa có nhận thức đầy đủ về giáo dục ATGT. Trong quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho HS còn bất cập, hạn chế trong thực hiện một số công việc của các năng quản lý.
Dựa trên cơ sở lý luận ở chương 1 và kết quả khảo sát chương 2 về công tác quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận, tác giả đã tiến hành đề xuất các biện pháp góp phần nâng cao hiệu công tác quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm,tỉnh Ninh Thuận. Các biện pháp bao gồm:
- Biện pháp 1: Nâng cao nhận thúc của CBQL, GV, PHHS, HS về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại các trường trung học phổ thông
- Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch giáo dục an toàn giao thông khoa học, cụ thể, khả thi
- Biện pháp 3: Tổ chúc thực hiện giáo dục an toàn giao thông cho học sinh với các phương pháp, hình thúc giáo dục đa dạng, phong phú Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
- Biện pháp 4: Chỉ đạo phối hợp chật chẽ giũa các lực lượng giáo dục trong nhà trường với gia đình học sinh và cộng đồng trong giáo dục an toàn giao thông cho học sinh
- Biện pháp 5: Tăng cường kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh
Đề tài đã khảo sát tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. Kết quả khảo sát cho thấy, các biện pháp đề xuất có tính cần thiết và khả thi cao.
MỞ ĐẦU
1. Lý do thực hiện đề tài
Trong xã hội hiện đại, xây dựng cuộc sống văn minh, an toàn là điều mọi người dân hướng tới. Cùng với sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước, nhu cầu về giao thông được gia tăng, các loại phương tiện giao thông đường bộ, đường hàng không, đường thủy, đường sắt,… phát triển không ngừng. Tuy nhiên, hiện nay tai nạn giao thông và những bức xúc về giao thông đang gây áp lực cho các cấp quản lý và người dân. Theo thống kê của Uỷ ban An toàn giao thông quốc gia, trong 11 tháng đầu năm 2022 (tính từ 15/12/2021 đến 14/11/2022), toàn quốc đã xảy ra 10.323 vụ tai nạn giao thông, làm chết 5.800 người, bị thương 6.973 người. So với 11 tháng của năm 2021, số vụ tai nạn giao thông tăng 170 vụ (tăng 1,67%), số người chết tăng 656 người (tăng 12,75%), số người bị thương giảm 88 người (giảm 1,25%). Trong đó, đường bộ xảy ra 10.200 vụ tai nạn giao thông, làm chết 5.677 người, bị thương 6.949 người. So với cùng kỳ năm trước tăng 166 vụ (tăng 1,65%), tăng 627 người chết (tăng 12,42%), giảm 96 người bị thương (giảm 1,36%). Đây là những con số biết nói, tuy nhiên đó chỉ là phần nổi của tảng băng chìm. Rất nhiều vụ tai nạn giao thông mà học sinh trung học phổ thông là nạn nhân và không được báo cáo đầy đủ. Vì vậy, nhiệm vụ cấp thiết của ngành giáo dục là phải xây dựng một thế hệ tương lai có kiến thức và ý thức tuân thủ luật giao thông, có cách hành xử văn minh khi tham gia giao thông.
Chương trình giáo dục phổ thông 2018 (CTGDPT 2018) ban hành kèm theo Thông tư số 32/2018/TT-BGDĐT ngày 26 tháng 12 năm 2018 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định các yêu cầu về phẩm chất và năng lực cần đạt cho học sinh. Các phẩm chất cần hình thành và phát triển cho học sinh là: yêu nước, nhân ái, chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm. Các năng lực được hình thành và phát triển cho học sinh bao gồm năng lực chung (tự chủ và tự học; giao tiếp và hợp tác; giải quyết vấn đề và sáng tạo) và năng lực đặc thù (ngôn ngữ, tính toán, khoa học, công nghệ, tin học, nghệ thuật, thể chất) (Bộ Giáo dục và Đào tạo, 2018). Để đạt được các yêu cầu về phẩm chất và năng lực trên, CTGDPT 2018 định hướng về nội dung giáo dục, trong đó “Giáo dục công dân giữ vai trò chủ đạo trong việc giáo dục cho học sinh ý thức và hành vi của người công dân. Giáo dục công dân được thực hiện thông qua tất cả các môn học và hoạt động giáo dục”. Đối với cấp trung học phổ thông, giáo dục an toàn giao thông được đưa vào giảng dạy trong môn Giáo dục công dân. Giáo dục ATGT tích hợp vào các môn học như Địa lý, Ngữ văn và các môn học khác. Giáo dục ATGT còn được thực hiện qua các hoạt động giáo dục trải nghiệm, hướng nghiệp. Ngày 24 tháng 7 năm 2020, Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành công văn số 2747/BGDĐT – GDCTHSSV Về việc tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục pháp luật về ATGT cho học sinh, sinh viên, trong đó nêu một trong những nội dung trọng tâm là: Căn cứ điều kiện thực tế tại địa phương, chỉ đạo các trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông trên địa bàn lồng ghép trong giảng dạy chính khóa về ATGT và phổ biến, tuyên truyền, giáo dục thông qua các hoạt động ngoại khóa về “Văn hóa giao thông”, “kỹ năng tham gia giao thông an toàn” cho học sinh.
Như vậy, giáo dục ATGT cho học sinh của các cơ sở giáo dục nói chung, học sinh THPT nói riêng là yêu cầu có tính pháp lý và thực tiễn. Vấn đề đặt ra là, làm thế nào để học sinh THPT có thể tiếp cận và có cách nhìn, cách hiểu đúng bản chất của vấn đề đảm bảo an toàn khi tham gia giao thông là trách nhiệm của nhà trường – những cơ sở giáo dục. Song làm thế nào để các hoạt động giáo dục ATGT được thực hiện một cách có kế hoạch và hiệu quả là trách nhiệm của các nhà quản lý, của hiệu trưởng nhà trường. Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Trong thời gian qua, trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận đã xảy ra một số vụ tai nạn giao thông đối với học sinh trung học phổ thông hết sức thương tâm. Điển hình là vụ tai nạn giao thông dẫn đến tử vong đối với nữ sinh H.H.A, học sinh lớp 12 trường THPT chuyên Lê Quý Đôn đã dấy lên một tâm lí lo ngại đối với các bậc phụ huynh của tỉnh nhà. Trong khi đó, hoạt động giáo dục ATGT tại các trường THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm chưa được nhà trường thực sự quan tâm và chú trọng. Thực tế cho thấy, các trường mới tập trung quản lý hoạt động dạy học, quản lý nhân sự, quản lý cơ sở vật chất,… mà chưa chú trọng quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh. Trên địa bàn cũng chưa có nghiên cứu nào về quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông. Đây là hồi chuông cảnh báo đối với công tác quản lý nhà trường.
Với những lí do nêu trên, tôi chọn đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận” để thực hiện luận văn tốt nghiệp.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Trên cơ sở lý luận, đề tài khảo sát thực trạng quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh các trường trung học phổ thông tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Từ đó, đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận, góp phần vào việc giúp học sinh đảm bảo an toàn tính mạng và tài sản khi tham gia giao thông.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1 Khách thể nghiên cứu
- Hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại trường trung học phổ thông
3.2. Đối tượng nghiên cứu
- Quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
4. Phạm vi nghiên cứu
4.1 Về nội dung
- Đề tài khảo sát thực trạng, nghiên cứu nội dung, biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Chủ thể quản lý là hiệu trưởng.
4.2. Về địa bàn nghiên cứu Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Việc khảo sát nghiên cứu được thực hiện trên 06 trường trung học phổ thông công lập thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Gồm:
- Trường trung học phổ thông Nguyễn Trãi
- Trường trung học phổ thông chuyên Lê Quý Đôn
- Trường trung học phổ thông Chu Văn An
- Trường phổ thông dân tộc nội trú trung học phổ thông Ninh Thuận
- Trường trung học phổ thông Tháp Chàm
- Trường trung học cơ sở, trung học phổ thông Trần Hưng Đạo
4.3. Về thời gian nghiên cứu
- Việc nghiên cứu được tiến hành trong 02 năm học, năm học 2021-2022 và năm học 2022-2023.
5. Giả thuyết khoa học
Hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường THPT thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận đã được quan tâm. Công tác xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh THPT đã được triển khai thực hiện nhưng kết quả chưa cao. Các nguồn lực về nhân lực, vật lực và tài lực vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh.
Nếu khảo sát, đánh giá và phân tích khách quan, chính xác về công tác quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường THPT thành phố Phan Rang- Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận thì sẽ đề xuất được các biện pháp quản lý có tính cần thiết và khả thi cao đối với công tác giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường THPT của địa phương.
6. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông.
- Tìm hiểu, xác định thực trạng công tác quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
- Đề xuất một số biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
7. Phương pháp nghiên cứu Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Để thực hiện đề tài “Quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh các trường trung học phổ thông tại thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận”, tác giả luận văn sử dụng kết hợp các nhóm phương pháp nghiên cứu sau đây:
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Tiến hành thu thập tài liệu, sách báo, tạp chí và các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài; Thực hiện phân tích nội dung, số liệu từ nhiều nguồn khác nhau để có cái nhìn tổng quan về vấn đề đảm bảo an toàn giao thông đối với học sinh THPT, về quản lý các hoạt động giáo dục an toàn giao thông trong trường THPT để hình thành nên cơ sở lí luận của đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Chúng tôi sử dụng phối hợp các phương pháp sau đây:
7.2.1 Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi
Mục đích: Xác định rõ thực trạng hoạt động giáo dục an toàn giao thông và quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại các trường THPT thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận; tìm hiểu và thu thập thông tin, dữ liệu để đánh giá một cách chi tiết, đúng đắn về vấn đề nghiên cứu. Ngoài ra, chúng tôi cũng sử dụng phương pháp này để khảo nghiệm tính khả thi và cần thiết của các biện pháp mà đề tài đề xuất thực hiện.
Nội dung: Thực hiện thiết lập bảng khảo sát dành cho các đối tượng CBQL, GV, HS, PHHS. Sau đó, tiến hành khảo sát thực tế các trường THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận với số mẫu phù hợp (áp dụng công thức tính số mẫu 1+𝑁(𝑒)2 trong đó: n là cỡ mẫu, e=0.05, N: tổng thể).
Cách thức tiến hành: Thiết lập 02 mẫu phiếu khảo sát thực trạng và 01 phiếu khảo nghiệm tính cần thiết và khả thi của các biện pháp đề xuất. Đối tượng khảo sát được lựa chọn một cách ngẫu nhiên và khách quan.
01 mẫu phiếu khảo sát thực trạng đối với đối tượng trong nhà trường bao gồm: 61/72 CBQL, 139/448 GV, 381/7843 HS của 06 trường THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
01 mẫu phiếu khảo sát thực trạng đối với PHHS (381/7843 PHHS của 06 trường THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận). Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
01 phiếu khảo nghiệm tính khả thi và tính cần thiết của các biện pháp đề xuất đối với 30% (khoảng 145) CBQL, GV của 06 trường THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
7.2.2 Phương pháp phỏng vấn
Mục đích: Thu thập thêm thông tin một cách trực tiếp; đối chiếu và so sánh với kết quả khảo sát thực trạng qua phương pháp điều tra bằng bảng hỏi. Thu thập thêm ý kiến, thông tin cần thiết từ người được phỏng vấn mà khảo sát qua phiếu hỏi chưa đáp ứng được. Sử dụng ý kiến đóng góp của người được phỏng vấn đối với đề tài nghiên cứu; tập hợp được những ý tưởng mới, sáng tạo, những biện pháp hay đối với việc quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh.
Nội dung: Trao đổi về những thuận lợi, khó khăn của nhà trường trong giáo dục ATGT và quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh. Đề nghị người được phỏng vấn đánh giá về thực trạng hoạt động giáo ATGT và quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường THPT thành phố Phan Rang – Tháp Chàm (ưu điểm và nhược điểm) cũng như nguyên nhân của ưu nhược điểm; các biện pháp đề xuất nhằm nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục và quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh. Cách thức tiến hành: Tiến hành phỏng vấn trực tiếp một số CBQL, GV,
7.2.3 Phương pháp nghiên cứu sản phẩm hoạt động
Mục đích: Tìm hiểu thực tế hoạt động quản lý giáo dục ATGT tại 06 trường THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
Nội dung: Tìm hiểu cách thức tổ chức thực hiện quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận; những nội dung đã được triển khai và hiệu quả mang lại thông qua các hoạt động.
Cách thức tiến hành: Tiến hành nghiên cứu, phân tích các hồ sơ quản lý như: kế hoạch; biên bản, báo cáo sơ kết, tổng kết và các sản phẩm khác của cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh có liên quan đến hoạt động giáo dục ATGT.
7.3. Phương pháp xử lí thông tin
Mục đích: Đánh giá một cách chính xác từ những số liệu, dữ liệu khảo sát thực tế để đưa ra những phân tích, nhận định phù hợp trên cơ sở kết quả thu thập được.
Nội dung: Tiến hành mã hóa các câu hỏi (định tính và định lượng) từ bảng khảo sát; thiết lập thông tin và thực hiện các biện pháp tính toán phù hợp với nhu cầu cần phân tích của đề tài nghiên cứu. Xây dựng kết hợp các yếu tố khi phân tích, nhận định ra vấn đề cần quan tâm.
- Cách thức tiến hành: Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Đối với dữ liệu định tính: các cuộc phỏng vấn và những câu hỏi dạng định tính sẽ được phân tích bằng phương pháp trích lọc nội dung theo từng phần nghiên cứu. Các nội dung này được sử dụng phối hợp với dữ liệu định lượng để làm rõ hơn thực trạng của vấn đề nghiên cứu.
Đối với dữ liệu định lượng: Sử dụng phần mềm SPSS mã nguồn mở để tiến hành phân tích số liệu sau khi thực hiện khảo sát tại 06 trường THPT trên địa bàn thành phố Phan Rang-Tháp Chàm. Kết hợp với phần mềm bảng tính Microsoft Excel 2013 để thu được bảng số liệu cần thiết cho việc nghiên cứu.
8. Đóng góp của nghiên cứu
Nhận xét, đánh giá đúng thực trạng hoạt động giáo dục ATGT và quản lý hoạt động giáo dục ATGT tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục ATGT có hiệu quả nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của các trường trung học phổ thông trên địa bàn.
9. Bố cục luận văn nghiên cứu
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, nội dung chính của đề tài được trình bày trong 3 chương:
- Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông;
- Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận;
- Chương 3: Biện pháp quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại các trường trung học phổ thông thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận.
CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC AN TOÀN GIAO THÔNG CHO HỌC SINH TẠI TRƯỜNG TRUNG HỌC PHỔ THÔNG
1.1. Tổng quan lịch sử nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những nghiên cứu trên thế giới
Trên thế giới, tai nạn giao thông là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong cho con người. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (ƯHO) và Ngân hàng Thế giới (ƯB), hàng năm, trên toàn thế giới có hơn 1,2 triệu người chết vì tai nạn giao thông đường bộ và khoảng 50 triệu người khác bị thương trong những vụ tai nạn đó. Theo ƯHO, “tại các nước đang phát triển, tình trạng an toàn giao thông ngày càng trở nên tồi tệ do quá trình đô thị hóa diễn ra nhanh chóng và thiếu kế hoạch. Cơ sở hạ tầng yếu kém, hệ thống luật pháp thiếu sót khiến tai nạn giao thông tăng theo cấp số nhân. Hai cơ quan này cảnh báo, nếu các chính phủ không có biện pháp ngăn chặn tình trạng này thì trong những năm tiếp theo, tai nạn giao thông sẽ trở thành nguyên nhân gây tử vong thứ ba ở người. Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Theo nhóm tác giả Francisco Alonso, Cristina Esteban, Sergio Useche và Natura Colomer với đề tài nghiên cứu cấp quốc gia về sự ảnh hưởng của giáo dục an toàn đường bộ đối với các hành vi nguy hiểm trên đường của trẻ em và thanh thiếu niên Tây Ban Nha cho thấy tầm quan trọng của công tác giáo dục an toàn giao thông cho trẻ. (Francisco Alonso, Cristina Esteban, Sergio Useche và Natura Colomer)
Tiến hành tích hợp game hóa trong nền tảng giáo dục giao thông cho trẻ em do nhóm tác giả Viện nghiên cứu Giao thông vận tải, Đại học Hasselt, Bỉ nghiên cứu. Nghiên cứu cho thấy trẻ em chiếm tỷ lệ cao trong các thương tích và tử vong do tai nạn giao thông. Những lý do chính là trẻ em thiếu khả năng quan sát môi trường, hành vi không nhất quán, mất tập trung trong các tình huống giao thông, khả năng ước tính tốc độ và khoảng cách cũng như kỹ năng nhận thức nguy hiểm kém phát triển, do đó giáo dục giao thông cho trẻ em là rất quan trọng. Nghiên cứu này sẽ xem xét một nền tảng về giáo dục giao thông cho trẻ em bao gồm các yếu tố trò chơi hóa. Gamification là một khái niệm tương đối mới đã thu hút được nhiều sự chú ý trong vài năm qua với ứng dụng của nó trong nhiều lĩnh vực khác nhau. (Riaz, Malik Sarmad; Cuenen, Ariane; Janssens, Davy; Brijs, Kris và Ưets, Geert, 2018)
Để tìm hiểu nhận thức của học sinh về mức độ an toàn giao thông trong khu vực trường học. Nhóm tác giả S. Basbas và A. Kokkalis đến từ đại học Aristotle Thessaloniki và Đại học Democritus Thrace, Hy Lạp đã nghiên cứu vấn đề này. Nhu cầu cung cấp một môi trường an toàn cho những người tham gia giao thông dễ bị tổn thương trong mạng lưới đường bộ là điều cần thiết khi xem xét hệ thống sử dụng đất và hệ thống giao thông trong một khu vực. Nhu cầu này quan trọng hơn đối với học sinh do thực tế là các em không phải lúc nào cũng ở vị trí dễ dàng nhận ra sự nguy hiểm của giao thông đường bộ và do đó học sinh phải được trang bị các biện pháp phòng ngừa cần thiết. (S. Basbas và A. Kokkalis, 2016)
Vấn đề giáo dục an toàn giao thông trong chương trình giáo dục Hồi giáo đương đại ở Indonesia do nhóm tác giả Kasim Yahiji, Heni Sukmaưati, Jauharoti Alfin, Choirul Mahfud nghiên cứu. Mục đích chính của nghiên cứu này là tìm hiểu những vấn đề về giao thông cũng như giáo dục giao thông ở Indonesia là gì và như thế nào? Tính cấp bách của việc phát triển chương trình giáo dục giao thông theo quan điểm Hồi giáo là gì? Bài báo này được viết bằng cách sử dụng dữ liệu định tính dựa trên các tài liệu tham khảo và tài liệu về sách, tin tức, tạp chí và ý kiến trên các phương tiện truyền thông đại chúng và các nguồn có liên quan khác trong nghiên cứu về sự phát triển của giáo dục giao thông trong chương trình giáo dục Hồi giáo đương đại ở Indonesia. Kết quả nghiên cứu cho thấy: Thứ nhất, vấn đề giáo dục giao thông ở Indonesia rất phức tạp. Từ ngày này sang ngày khác, số vụ tai nạn vẫn chưa giảm đáng kể. Thậm chí, tỷ lệ tai nạn cao nhất xảy ra ở lứa tuổi học sinh, sinh viên. Thứ hai, việc phát triển một chương trình giáo dục giao thông theo quan điểm Hồi giáo là rất cấp bách trước nhiều vấn đề do nhiều yếu tố gây ra tai nạn giao thông. Người Hồi giáo và các tổ chức giáo dục Hồi giáo ở đất nước này nên đóng vai trò nâng cao nhận thức của học sinh và để học sinh luôn cố gắng nâng cao nhận thức, biết và tuân thủ tất cả các quy tắc giao thông vì sự an toàn và lợi ích chung. ( Kasim Yahiji, Heni Sukmaưati, Jauharoti Alfin, Choirul Mahfud, 2019)
1.1.2. Những nghiên cứu ở Việt Nam Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê hàng năm của Tổng cục Thống kê (2018; 2019; 2020), tai nạn giao thông thường xảy ra với số người thương vong lớn, cụ thể: Năm 2018 xảy ra hơn 18.700 vụ, làm hơn 8.200 người chết, khoảng 14.800 người bị thương. Năm 2019, cả nước xảy ra 17.626 vụ, trong đó có 9.229 vụ TNGT từ ít nghiêm trọng trở lên và 8.397 vụ va chạm giao thông, làm 7.624 người chết; 13.624 người bị thương và 8.528 người bị thương nhẹ. Riêng năm 2020, theo thống kê của Ủy ban ATGT Quốc gia, trong 12 tháng qua (từ ngày 15/12/2019 đến ngày 14/12/2020), cả nước xảy ra 14.510 vụ, làm chết 6.700 người, làm bị thương 10.804 người.
Trước thực trạng tai nạn giao thông ngày càng gia tăng, Chỉ thị số 18-CT/TƯ của Ban Bí thư khóa XI về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác bảo đảm TTATGT đường bộ, đường sắt, đường thủy nội địa và ùn tắc giao thông; Kết luận số 45-KL/TƯ ngày 01/02/2019 của Ban Bí thư về tiếp tục đẩy mạnh thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 18-CT/TƯ của Ban Bí thư khóa XI. Tiếp đó, là Nghị quyết số 12/NQ- CP ngày 19/2/2019 về tăng cường đảm bảo trật tự an toàn giao thông và chống ùn tắc giao thông giai đoạn 2019 – 2021 đã đề ra nhiều hành động thiết thực nhằm giảm thiểu nguy cơ ùn tắc giao thông. hoặc có thể làm giảm đi những đau thương, mất mát thiệt hại về người cũng như tài sản, ảnh hưởng đến sự phát triển chung của đất nước. Tuy nhiên, việc thực hiện ATGT hiện nay còn nhiều khó khăn, thách thức như tiến độ xây dựng, phát triển kết cấu hạ tầng giao thông còn rất chậm so với tốc độ tăng trưởng số lượng phương tiện cá nhân; công tác quản lý phương tiện giao thông cá nhân hiệu quả chưa cao; việc kiểm soát sự gia tăng phương tiện giao thông cá nhân còn gian nan do nhu cầu sử dụng ngày càng lớn, trong khi hạ tầng giao thông chưa đồng bộ; Đặc biệt, việc thực hiện các quy định, quy định về giao thông của người dân còn chưa thực sự tự giác, nghiêm túc nên việc tuyên truyền, giáo dục ý thức tham gia giao thông đến từng người dân trên địa bàn, địa phương gặp nhiều khó khăn,…( việc kiểm soát sự gia tăng phương tiện giao thông cá nhân còn gian nan do nhu cầu sử dụng ngày càng lớn, trong khi hạ tầng giao thông chưa đồng bộ.
Tác giả Nguyễn Như Chiến (2019) thuộc Viện Tâm lí học với đề tài luận án nghiên cứu hành vi chấp hành pháp luật giao thông đường bộ của học sinh trung học cơ sở với nhiều khía cạnh khác nhau.
Cao Thanh Nga Trường Đại học Sư phạm Hà Nội nghiên cứu công tác quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông tại các trường trung học phổ thông quận nội thành Hà Nội. (Cao Thanh Nga , 2010)
Theo một hướng nghiên cứu khác, Nguyễn Thị Thanh Thảo (2012) với đề tài Giáo dục ý thúc chấp hành luật giao thông đường bộ cho học sinh trung học phổ thông trong giai đoạn hiện nay. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, tác giả đã khảo sát ý thức chấp hành giao thông đường bộ và công tác giáo dục ý thức chấp hành giao thông đường bộ của học sinh THPT trên địa bàn quận 7, thành phố Hồ Chí Minh cũng như đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao giáo dục ý thức chấp hành giao thông đường bộ cho học sinh tại địa bàn khảo sát. Trần Sơn (chủ biên), Hoàng Xuân Quý (2015) giới thiệu những biện pháp tuyên truyền, giáo dục an toàn giao thông và thực hiện văn hoá giao thông. Luận án tiến sĩ kinh tế (chuyên ngành tổ chức và quản lý) của tác giả Nguyễn Ngọc Thạch (2015) tập trung nghiên cứu các giải pháp đồng bộ nhằm tăng cường an toàn giao thông đường bộ ở Việt Nam.
Nguyễn Thị Lan Anh (2016), trường đại học sư phạm Hà Nội 2 với đề tài “quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông tại các trường tiểu học quận Hai Bà Trưng, thành phố Hà Nội”. Tác giả hệ thống hóa cơ sở lý luận về đề tài, xác định thực trạng và đề xuất một số biện pháp góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tiểu học.
Nguyễn Thái Sơn – Dương Mạnh Hưng (2016) về tầm quan trọng và một số vấn đề đặt ra trong công tác giáo dục ý thức chấp hành luật giao thông đường bộ ở Việt Nam hiện nay. Bài viết được đăng trên tạp chí Giáo dục, số đặc biệt tháng 3, tr 196- 199.
Hà Mạnh Thắng (2019) với đề tài quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học cơ sở huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. Luận văn thể hiện khá rõ nét chức năng của nhà quản lý trong việc thực hiện giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học cơ sở. Trần Văn Tẩy (2019) với đề tài quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học cơ sở người dân tộc thiểu số huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai. Luận văn thể hiện khá rõ nét chức năng của nhà quản lý trong việc thực hiện giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học cơ sở người dân tộc thiểu số.
Tác giả Trịnh Thị Hạnh (2019) với đề tài quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tiểu học trên địa bàn thị xã Bến Cát, tỉnh Bình Dương.
Trương Thị Hoàng Vân, Trần Văn Hiếu (2020) trình bày kết quả nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh ở các trường trung học cơ sở quận Gò Vấp, thành phố Hồ Chí Minh, Tạp chí giáo dục số 488, kỳ 2 tháng 10/2020.
Các công trình nghiên cứu về ATGT và giáo dục ATGT cho học sinh đã khẳng định vị trí, vai trò hết sức quan trọng trong việc giáo dục ATGT cho học sinh. Tuy nhiên, cho đến nay chưa có công trình nào nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện và đi sâu về công tác quản lý giáo dục ATGT cho học sinh trung học phổ thông tại các trường THPT thành phố Phan Rang – Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Vì vậy, nghiên cứu này sẽ tập trung phân tích thực trạng, sự cần thiết và những vấn đề đặt ra trong công tác quản lý giáo dục ATGT cho học sinh trung học phổ thông tại địa bàn khảo sát.
1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
1.2.1. Khái niệm hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
- Khái niệm an toàn giao thông
Theo từ điển Tiếng Việt : “An toàn là đảm bảo tốt, không gây thiệt hại dù lớn hay nhỏ về vật chất và tính mạng của con người”. An toàn giao thông là khái niệm luôn gắn liền với hoạt động của con người trong lĩnh vực giao thông. Theo tác giả Đỗ Đình Hoà (2006) thì: “An toàn giao thông là sự việc đảm bảo không có những việc xảy ra ngoài ý muốn chủ quan của con người. Khi các đối tượng tham gia giao thông, đang hoạt động trên địa bàn giao thông công cộng tuân thủ các quy tắc an toàn giao thông, không có sự cố gây thiệt hại về người và tài sản cho xã hội” .
Đây là một khái niệm có tính chất khái quát cao và có ý nghĩa khoa học vì an toàn giao thông luôn gắn với hành vi của con người trong lĩnh vực giao thông song không nhất thiết phải có phương tiện giao thông. Quan niệm như vậy sẽ khái quát hơn so với việc coi an toàn giao thông là “bảo đảm an toàn khi đi trên các phương tiện giao thông” như một số tác giả khác.
Như vậy, an toàn giao thông là các hành vi văn hóa khi tham gia giao thông bao gồm việc chấp hành luật giao thông, có ý thức khi tham gia giao thông. An toàn giao thông còn là sự an toàn đối với người tham gia lưu thông trên các phương tiện đường bộ, hàng hải, hàng không, là cư xử phù hợp khi lưu thông trên các phương tiện giao thông.
- Giáo dục an toàn giao thông
Theo từ điển Tiếng Việt do tác giả Hoàng Phê (chủ biên) thì giáo dục có nghĩa là hoạt động nhằm tác động một cách có hệ thống đến sự phát triển tinh thần, thể chất của một đối tượng nào đó, làm cho đối tượng ấy dần dần có được những phẩm chất và năng lực như yêu cầu đề ra. (Hoàng Phê và cộng sự, 2003) Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Giáo dục an toàn giao thông là quá trình giao tiếp giữa người dạy và người học để chia sẻ những kiến thức, kinh nghiệm trong lĩnh vực giao thông, nhằm định hướng, kêu gọi ý thức giao thông cao nhất cho mỗi cá nhân người học. Ở điều kiện kinh tế xã hội và nhu cầu hiện nay, giáo dục ATGT cũng có thể xem là một tính cộng đồng khi tất cả các hoạt động xã hội đều có lồng ghép sự kêu gọi ý thức tham gia giao thông ở mỗi người. (Trần Văn Tẩy , 2019)
Giáo dục ATGT còn được hiểu là hệ thống những tác động có mục đích xác định được tổ chức một cách khoa học (có kế hoạch, có phương pháp, có hệ thống) của nhà trường nhằm phát triển kỹ năng và ý thức tham gia giao thông cho học sinh.
Từ các quan niệm khác nhau về giáo dục ATGT, theo quan niệm của tác giả luận văn, giáo dục ATGT là quá trình truyền đạt nhũng kiến thúc và kỹ năng cần thiết về giao thông của nhà giáo dục để mỗi cá thể học sinh khi tham gia giao thông đều có sự định hướng, ý thúc hình thành và sự chấp hành, tuân thủ các luật giao thông do nhà nước quy định. Tù đó làm căn cú cho việc phát triển ý thúc học tập hành vi giao thông tự chủ ở mỗi cá nhân học sinh.
- Hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
Điều lệ trường THCS, THPT và trường phổ thông nhiều cấp học ban hành theo Thông tư số 32/2020/TT-BGDĐT ngày 15 tháng 9 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo xác định: Trường trung học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục quốc dân…Trường trung học có 1 cấp học gồm: trường trung học cơ sở; trường trung học phổ thông (THPT).
Hoạt động giáo dục ATGT tại trường THPT được hiểu là quá trình truyền đạt những kiến thức và kỹ năng cần thiết về giao thông để mỗi học sinh khi tham gia giao thông đều có sự định hướng, ý thức hình thành và sự chấp hành, tuân thủ các luật giao thông do nhà nước quy định. Để từ đó làm căn cứ cho việc phát triển ý thức học tập hành vi giao thông tự chủ ở mỗi cá nhân các em học sinh.
1.2.2. Khái niệm quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
- Khái niệm quản lý
Theo từ điển Tiếng Việt (Hoàng phê, 1998): “Quản lý là trông coi, giữ gìn theo những yêu cầu nhất định” hoặc “Quản lý là tổ chức và điều khiển các hoạt động theo những yêu cầu nhất định”.
Trong thực tiễn, đã có nhiều cách hiểu và biểu đạt về khái niệm quản lý, tuỳ theo mục đích tiếp cận khác nhau của mỗi tác giả.
Trong tác phẩm: “Những vấn đề cốt yếu của quản lý” tác giả Harold Kontz viết “Quản lý là một hoạt động thiết yếu, nó đảm bảo phối hợp những nỗ lực cá nhân nhằm đạt được các mục đích của nhóm về thời gian, tiền bạc và sự bất mãn cá nhân ít nhất” .
Theo tác giả Trần Kiểm: “Quản lý là những tác động của chủ thể quản lý trong việc huy động phát huy, kết hợp, sử dụng, điều chỉnh, điều phối các nguồn lực (nhân lực, vật lực, tài lực) trong và ngoài nước (chủ yếu là nội lực) một cách tối ưu nhằm đạt mục đích của tổ chức với hiệu quả cao nhất”. (Trần Kiểm, 2014)
Như vậy, quản lý bao giờ cũng có tính định hướng, có mục tiêu, có tổ chức, có tác động tương ứng phù hợp nhằm hướng dẫn điều khiển đối tượng quản lý để đạt được những mục tiêu đề ra một cách tối ưu nhất.
Quản lý là một quá trình tác động có tổ chúc, có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý lên khách thể quản lý (đối tượng quản lý) thông qua việc thực hiện các chúc năng quản lý: lập kế hoạch, tổ chúc, lãnh đạo và kiểm tra đánh giá nhằm sủ dụng có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của tổ chúc để đạt được mục tiêu đề ra.
- Quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
Cũng như quản lý nói chung, quản lý giáo dục là hoạt động có ý thức của con người nhằm theo đuổi những mục đích của mình. Về thuật ngữ “quản lý giáo dục” cũng có nhiều quan niệm khác nhau. Sự thực, thuật ngữ này có 2 cấp độ chủ yếu: cấp vĩ mô và cấp vi mô. Quản lý cấp vĩ mô tương ứng với việc quản lý một hoặc một loạt đối tượng có quy mô lớn, bao quát toàn bộ hệ thống. Nhưng trong hệ thống này lại có nhiều hệ thống con và tương ứng với hệ thống con này có hoạt động quản lý, đó là quản lý vi mô. Tuy việc phân chia quản lý vĩ mô và quản lý vi mô chỉ là tương đối nhưng giới nghiên cứu khoa học quản lý giáo dục thống nhất quy ước: quản lý giáo dục cấp vĩ mô là quản lý một nền/ hệ thống giáo dục; còn quản lý giáo dục cấp vi mô xem như quản lý trường học hay tổ chức giáo dục cơ sở. Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Trong trường THPT, hoạt động quản lý bao gồm nhiều loại, như quản lý các hoạt động giáo dục: hoạt động dạy học, hoạt động giáo dục (theo nghĩa hẹp), hoạt động xã hội, hoạt động văn thể, hoạt động ngoại khóa,…; quản lý các đối tượng khác nhau: quản lý giáo viên, học sinh, quản lý tài chính, quản lý cơ sở vật chất,…; quản lý (thực ra là tác động đến) nhiều khách thể khác nhau: quản lý thực hiện xã hội hóa giáo dục, điều tiết và điều chỉnh ảnh hưởng từ bên ngoài nhà trường, tham mưu với Hội Cha mẹ học sinh,…
Như vậy, có thể hiểu quản lý hoạt động giáo dục là hệ thống nhũng tác động sư phạm có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý vào hệ thống tổ chúc giáo dục của nhà trường, thông qua việc thực hiện các chúc năng quản lí: lập kế hoạch, tổ chúc, lãnh đạo và kiểm tra đánh giá các mật hoạt động của nhà trường đảm bảo cho quá trình giáo dục đạt được mục đích, mục tiêu đã xác định với hiệu quả cao nhất.
Cũng như quản lý hoạt động giáo dục nói chung, quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông là hoạt động có ý thức của con người nhằm theo đuổi những mục đích của mình. Mục đích giáo dục an toàn giao thông cho học sinh cũng chính là một trong những mục đích của quản lý, đây là mục đích có tính khách quan. Nhà quản lý cùng với đội ngũ giáo viên, học sinh, các lực lượng xã hội,… bằng hành động của mình hiện thực hóa mục đích đó trong thực tế.
Như vậy, “Quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh THPT là nhũng tác động có chủ đích của Hiệu trưởng nhà trường thông qua quá trình lập kế hoạch, tổ chúc, lãnh đạo và kiểm tra đánh giá nhằm giúp học sinh trung học phổ thông đạt được nhũng kiến thúc và kỹ năng cần thiết về giao thông, để mỗi học sinh khi tham gia giao thông đều có sự định hướng, ý thúc chấp hành, tuân thủ luật giao thông do nhà nước quy định“.
1.3. Lý luận về hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
1.3.1. Đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi học sinh trường trung học phổ thông
- Học sinh THPT có độ tuổi từ 15 đến 18 tuổi. Đây là tuổi đầu thanh niên.
Tác giả Trần Thị Dung cho rằng, tuổi học sinh THPT là thời kì đạt được sự trưởng thành về mặt cơ thể. Sự phát triển thể chất đã bước vào thời kì phát triển bình thường, hài hòa, cân đối. Cơ thể của các em đã đạt tới mức phát triển của người trưởng thành, nhưng sự phát triển của các em còn kém so với người lớn. Các em có thể làm những công việc nặng của người lớn. Hoạt động trí tuệ của các em có thể phát triển tới mức cao. Khả năng hưng phấn và ức chế ở vỏ não tăng lên rõ rệt có thể hình thành mối liên hệ thần kinh tạm thời phức tạp hơn. Tư duy ngôn ngữ và những phẩm chất ý chí có điều kiện phát triển mạnh. Ở tuổi này, các em dễ bị kích thích và sự biểu hiện của nó cũng giống như ở tuổi thiếu niên. Tuy nhiên tính dễ bị kích thích này không phải chỉ do nguyên nhân sinh lý như ở tuổi thiếu niên mà nó còn có thể do cách sống của cá nhân (như hút thuốc lá, không giữ điều độ trong học tập, lao động, vui chơi…). Khi tham gia giao thông, nhiều học sinh không chấp hành nghiêm quy định đội mũ bảo hiểm, dàn hàng ngang, phóng nhanh, vượt ẩu, đánh võng, lạng lách. Một số em tham gia giao thông với tốc độ khá cao, trong khi đó, các em thiếu kỹ năng lái xe, thiếu kinh nghiệm phán đoán và xử lý tình huống dẫn đến những hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
Ở độ tuổi trung học phổ thông, các em có sức khỏe và sức chịu đựng tốt hơn tuổi thiếu niên. Thể chất của các em đang ở độ tuổi phát triển mạnh mẽ rất sung sức, nên người ta hay nói: “Tuổi 17 bẻ gãy sừng trâu”. Sự phát triển thể chất ở lứa tuổi này sẽ có ảnh hưởng đến sự phát triển tâm lý và nhân cách đồng thời nó còn ảnh hưởng tới sự lựa chọn nghề nghiệp sau này của các em. (Trần Thị Dung, 2013)
Từ đặc điểm tâm sinh lí của học sinh THPT cho thấy, các em ở lứa tuổi chủ động tham gia các hoạt động ở ngoài xã hội nên rất cần được giáo dục để hoàn thiện nhân cách nói chung, có ý thức và hành vi đúng đắn trong việc tham gia giao thông nói riêng.
1.3.2. Tầm quan trọng của hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Giáo dục ATGT cho học sinh là một trong các nội dung giáo dục quan trọng trong trường THPT:
- Giáo dục ATGT giúp học sinh có hiểu biết về các qui định của pháp luật khi tham gia giao thông
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến sự gia tăng về số vụ tai nạn giao thông ở lứa tuổi học sinh THPT. Trong đó, nguyên nhân chủ yếu đến từ việc nhận thức của các em học sinh còn chưa cao. Học sinh THPT tham gia thao thông còn chưa nắm rõ về Luật Giao thông đường bộ, kỹ năng tham gia giao thông còn hạn chế.
- Giáo dục ATGT giúp nâng cao ý thúc của học sinh về chấp hành luật giao thông
Các trường thực hiện đổi mới nội dung, phương pháp giảng dạy ATGT trong trường học. Lấy thái độ, hành vi về thực hiện ATGT của học sinh là tiêu chí đánh giá rèn luyện, xếp loại. Giáo viên chủ nhiệm nhắc nhở, có hình thức kiểm tra, giám sát hàng ngày đối với học sinh trong việc chấp hành luật giao thông.
- Giáo dục ATGT giúp học sinh có hành vi đúng đắn khi tham gia giao thông
An toàn khi tham gia giao thông là một chủ đề tuyệt vời thu hút thanh thiếu niên tham gia. Nếu được tiếp cận đúng cách, học sinh thường thích thú và thu được nhiều điều từ việc học tập cũng như tuyên truyền cho an toàn giao thông vì đó là vấn đề các em có thể hiểu và ảnh hưởng trực tiếp đến các em. Điều cực kỳ quan trọng là giúp hình thành sự hiểu biết và thái độ của các em học sinh với an toàn giao thông, giúp mang lại cho các em cơ hội tốt nhất để giữ cho bản thân an toàn ở hiện tại và sau này bởi vì tai nạn giao thông là kẻ giết người lớn nhất đối với thanh thiếu niên trên toàn thế giới.
1.3.3. Mục tiêu giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
Mục tiêu giáo dục an toàn giao thông ở trường trung học là một bộ phận quan trọng của mục tiêu giáo dục nói chung. Giáo dục an toàn giao thông góp phần thực hiện mục đích chung của quá trình giáo dục, hình thành cho học sinh những cơ sở ban đầu nhưng rất quan trọng của nhân cách người công dân để các em nghiêm túc tuân thủ luật pháp luật, hiểu được tầm quan trọng của vấn đề ATGT.
Giáo dục an toàn giao thông ở trường Trung học phổ thông nhằm đạt được mục tiêu sau:
- Phát triển nhận thúc cho học sinh về an toàn giao thông
Nhận thức đúng là cơ sở để hành động đúng. Giáo dục ATGT giúp học sinh THPT phát triển nhận thức đúng đắn về ATGT trên cơ sở những kiến thức về luật giao thông và hệ thống phương tiện giao thông.
- Áp dụng được các kỹ năng thực tế vào các hành vi hàng ngày khi các em đi trên đường
Học sinh THPT là lứa tuổi tham gia trực tiếp giao thông nên cần áp dụng được các kỹ năng thực tế trong khi tham gia giao thông. Chẳng hạn: Tránh xe thì phải tránh về bên phải, vượt xe là bên trái. Khi sang đường phải đi đúng phần đường cho người đi bộ và tín hiệu đèn xanh mới được đi… Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
- Xây dựng thói quen úng xủ có văn hoá, đúng pháp luật, xoá bỏ nhũng thói quen tuỳ tiện vi phạm quy tắc giao thông, hình thành ý thúc tự giác tuân thủ pháp luật khi tham gia giao thông.
Góp phần xây dựng môi trường giao thông trật tự, an toàn, văn minh, thân thiện là nhiệm vụ của người công dân. Giáo dục ATGT giúp học sinh thực hiện văn hóa giao thông bằng những việc làm cụ thể như: chấp hành nghiêm các quy định về bảo đảm trật tự ATGT, đi đúng làn đường, phần đường; tuân thủ quy định về tốc độ, dừng, đỗ xe; đội mũ bảo hiểm khi đi mô tô, xe gắn máy; không đi ngược chiều không vi phạm quy định về nồng độ cồn khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông, không sử dụng điện thoại khi điều khiển phương tiện giao thông….
- Biểu lộ thái độ không đồng tình với nhũng hành vi vi phạm luật giao thông
Khi lưu thông trên đường, người tham gia giao thông không chỉ vì lợi ích của bản thân mình mà còn phải bảo đảm an toàn cho người khác. Cần có thái độ không đồng tình với những hành vi vi phạm pháp luật như che dấu, không tố giác những hành vi vi phạm luật lệ giao thông gây nguy hiểm đến tính mạng, tài sản của cá nhân, tập thể, cơ quan đơn vị. Phối hợp cùng cảnh sát giao thông phê bình, ngăn chặn hành vi sai phạm của người khác…
- Học sinh xác định được cách phòng tránh tai nạn giao thông và xủ lý tình huống khi có tai nạn giao thông trong khả năng của mình khi tham gia giao thông
Trong quá trình tham gia giao thông, có các tình huống phức tạp, biết lựa chọn đường đi bảo đảm an toàn và có thái độ ứng xử văn minh. Học sinh THPT đã ở độ tuổi để có thể thực hiện một số công việc như: thấy người bị nạn thì giúp đỡ họ kịp thời; thấy sự cố về đường, phương tiện thì phải báo hiệu, thông báo cho ban, ngành liên quan để kịp thời ngăn chặn, xử lý; chủ động đưa người già, yếu, trẻ nhỏ qua đường. Khi gặp tình huống xảy ra tai nạn giao thông, học sinh cũng có thể xử lý tình huống theo khả năng của mình (gọi cấp cứu, giúp đỡ người bị nạn…).
1.3.4. Nội dung giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Nội dung giáo dục phải bảo đảm tính cơ bản, toàn diện, thiết thực, hiện đại, có hệ thống và được cập nhật thường xuyên; coi trọng giáo dục tư tưởng, phẩm chất đạo đức và ý thức công dân; kế thừa và phát huy truyền thống tốt đẹp, bản sắc văn hóa dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn hóa nhân loại; phù hợp với sự phát triển về thể chất, trí tuệ, tâm sinh lý lứa tuổi và khả năng của người học. (Luật Giáo dục, 2019)
Thực hiện giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông theo tài liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp cùng công ty Honda Việt Nam biên soạn. Nội dung cụ thể như sau:
- Tầm quan trọng của việc tuân thủ các quy tắc an toàn giao thông đường bộ: Tình hình trật tự an toàn giao thông đường bộ ở nước ta hiện nay; Các quy tắc giao thông đường bộ cơ bản.
- Hệ thống báo hiệu giao thông đường bộ: Tìm hiểu biển báo hiệu giao thông đường bộ nước ta; Hệ thống tín hiệu đèn giao thông.
- Dự đoán và phòng tránh nguy hiểm khi tham gia giao thông: Những tình huống nguy hiểm khi tham gia giao thông; Cách dự đoán và phòng tránh nguy hiểm.
- Cách đi xe đạp, xe đạp điện an toàn và trang phục khi tham gia giao thông: Tình hình tham gia giao thông bằng xe đạp, xe đạp điện; Chuẩn bị đi xe đạp và xe đạp điện an toàn; Hướng dẫn cách đi xe đạp và xe đạp điện an toàn; Trang phục khi tham gia giao thông.
- Chuẩn bị điều khiển xe mô tô, xe gắn máy an toàn: Thực trạng điều khiển xe mô tô, xe gắn máy của học sinh hiện nay; Các điều kiện để được điều khiển xe mô tô, xe gắn máy; Chuẩn bị để điều khiển xe mô tô, xe gắn máy an toàn
- An toàn giao thông đường sắt và đường thủy: (Bộ Giáo dục và Đào tạo, Honda Việt Nam, 2019)
1.3.5. Phương pháp và hình thức giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
- Các phương pháp giáo dục an toàn giao thông cho học sinh THPT
Giáo dục ATGD là một nội dung giáo dục trong nhà trường. Giáo dục ATGT có thể sử dụng các phương pháp giáo dục khác nhau:
- Phương pháp khuyên giải Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Khuyên giải là phương pháp gặp gỡ, trò chuyện giữa nhà giáo với đối tượng cần giáo dục để khuyên răn, giải thích mà đối tượng phải tuân theo những nội dung, chuẩn mực, quy tắc xã hội hay làm theo những điều hay lẽ phải. Khuyên giải có thể bằng lý thuyết, nhưng quan trọng hơn là bằng con đường tình cảm để cảm hoá đối tượng, dẫn đến làm cho đối tượng tự giác điều chỉnh những nhận thức sai lầm, lệch lạc.
- Phương pháp tranh luận
Tranh luận là phương pháp tổ chức đối thoại để tìm ra lời giải đáp cho tình huống khó xử hay một sự kiện giáo dục có vấn đề vừa xảy ra để xoá đi nhận thức sai lầm của con người, từ đó hình thành quan điểm đúng. Tranh luận có hiệu quả khi các bên tranh luận cùng phục thiện, hướng tới mục đích tốt đẹp.
- Phương pháp nêu gương
Thuyết phục học sinh có thể bằng lời nói, bằng tình cảm nhưng cũng có thể bằng sự gương mẫu của bản thân nhà giáo, của người lãnh đạo tập thể cả trong cuộc sống và trong lao động. Mỗi Thầy Cô giáo phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo. Sự gương mẫu của nhà giáo thể hiện trong nhận thức, trong thái độ và hành vi tuân thủ luật lệ giao thông hàng ngày. Sự gương mẫu có giá trị cao khi nhà giáo có những hành động dũng cảm ngăn ngừa, giúp đỡ người bị tai nạn giao thông.
- Phương pháp trò chơi, cuộc thi
Là phương pháp tổ chức cho học sinh tìm hiểu một vấn đề hay thực hiện những hành động, những thái độ, những việc làm thông qua một trò chơi, cuộc thi nào đó nhằm kích thích sự hứng thú, nhu cầu tham gia các hoạt động chiếm lĩnh tri thức. Tích cực hóa hoạt động học tập của học sinh, phát huy tính tự lập, sáng tạo, nhanh trí, tinh thần tập thể. Có thể sử dụng phương pháp này trong các hoạt động giáo dục ATGT để tạo ra sự hứng thú, tham gia tích cực của học sinh.
- Phương pháp khen thưởng
Khen thưởng là phương pháp biểu thị sự hài lòng và đánh giá tích cực của nhà giáo dục đối với hành vi tốt của cá nhân hay tập thể. Khen thưởng không những nhằm vào những thành công, kết quả công việc mà còn nhằm vào động cơ của hoạt động.
- Phương pháp trách phạt Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Trách phạt là phương pháp biểu thị sự không đồng tình, sự lên án của người lãnh đạo, nhà giáo dục hay tập thể đối với những hành vi sai lầm của đối tượng để gây cho họ sự hối hận, từ đó thành khẩn nhận lỗi và quyết tâm sửa chữa sai lầm.
- Phương pháp thi đua
Thi đua là phương pháp tổ chức cho học sinh hoạt động tích cực, tạo nên động lực thúc đẩy mọi người tích cực hơn trong mọi công việc. Đối với giáo dục ATGT, thi đua là biện pháp để mỗi lớp học sinh, mỗi cá nhân học sinh rèn luyện, tu dưỡng, tạo nên những hành vi đúng đắn trong việc chấp hành luật lệ giao thông. Thi đua hoạt động làm cho mỗi cá nhân trong tập thể gần gũi, quý mến nhau, tạo nên tình cảm tập thể lành mạnh, chính nó trở thành động lực, sức mạnh tổng hợp, đoàn kết cùng hành động để đạt thành tích cao nhất.
- Các hình thúc giáo dục an toàn giao thông cho học sinh THPT
Hiện nay chưa có một chương trình sách giáo khoa nào dạy giáo dục ATGT cho học sinh THPT. Chỉ có vài tiết dạy trong chương trình của bộ môn Giáo dục công dân. Hầu hết các trường đều phải lồng ghép các chương trình giáo dục vào tiết sinh hoạt lớp, hoạt động ngoại khoá dưới cờ thông qua các hình thức như:
- Lồng ghép, tích hợp ATGT đối với các bộ môn Ngũ văn, Giáo dục kinh tế và pháp luật, Lịch sử
Đối với bộ môn Ngữ văn, các em được thực hành bài viết số 2 về vấn đề nghị luận xã hội với đề tài “An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai”
Ở bộ môn Giáo dục kinh tế và pháp luật, giáo viên có thể lồng ghép thông qua các mạch nội dung: Quyền và nghĩa vụ của công dân, hệ thống chính trị và pháp luật.
Môn Lịch sử được tích hợp giáo dục ATGT thông qua các chủ đề: công cuộc Đổi mới ở Việt Nam từ năm 1986 đến nay, quá trình hội nhập quốc tế của Việt Nam.
- Tuyên truyền, giáo dục học sinh chấp hành các quy định về an toàn giao thông qua các buổi ngoại khóa.
Thường xuyên nhắc nhở, đưa thông tin liên quan đến trật tự an toàn giao thông vào nội dung sinh hoạt đầu tuần, Lễ chào cờ, sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn, Hội, trên bảng tin của trường
Thực hiện tuyên truyền thông qua hệ thống truyền thanh của nhà trường; thông qua pano, áp phích, khẩu hiệu, tờ rơi,…
Mỗi học sinh cam kết gương mẫu thực hiện và vận động gia đình, bạn bè chấp hành các quy định về an toàn giao thông, giữ gìn và bảo vệ các công trình giao thông công cộng… Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Tích cực tổ chức có hiệu quả “Tháng an toàn giao thông quốc gia” vào tháng 9 hằng năm.
Biểu dương, khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân HS có thành tích trong công tác bảo đảm trật tự an toàn giao thông; xử lý nghiêm những tập thể và cá nhân vi phạm quy định về an toàn giao thông
Tổ chúc sinh hoạt chuyên đề về tình hình giao thông và các điều luật chủ yếu về an toàn giao thông
- Tổ chức diễn đàn “An toàn giao thông là hạnh phúc của mọi nhà”
- Tọa đàm, trao đổi “Thanh niên với văn hóa giao thông”
- Giao lưu An toàn giao thông với các công ty Toyota, Honda, SYM
- Tổ chức “Ngày thế giới tưởng niệm các nạn nhân tử vong vì tai nạn giao thông”
Tổ chúc các cuộc thi về giáo dục trật tự, an toàn giao thông
- Thi tìm hiểu về luật giao thông, các biển báo quan trọng, thường găp…
- Thi kể chuyện (câu chuyện thực tế và hậu quả) về trật tự an toàn giao thông
- Thi xử lí tình huống về trật tự, an toàn giao thông
- Thi tiểu phẩm, thi hùng biện
- Tổ chức hoạt động câu lạc bộ an toàn giao thông trong nhà trường
- Tham gia cuộc thi “An toàn giao thông cho nụ cười ngày mai cấp THPT” do Bộ GDĐT phối hợp cùng công ty Honda Việt Nam tổ chức.
Tổ chúc cho học sinh tham gia công tác giũ gìn trật tự, an toàn giao thông cổng trường, ở địa phương, giúp các em hình thành và rèn luyện các kỹ năng tham gia giao thông an toàn, phù hợp với lứa tuổi.
Phối hợp với các tổ chúc chính trị, đoàn thể trong và ngoài nhà trường để giáo dục an toàn giao thông cho học sinh. Chủ động phối hợp cơ quan công an theo dõi xử lý các học sinh vi phạm các quy định của pháp luật khi tham gia giao thông. Phối hợp với các đoàn thể chính trị như Đoàn thanh niên, Hội Liên hiệp phụ nữ, … các cấp quản lý, giáo dục ý thức chấp hành các quy định về đảm bảo ATGT cho những học sinh vi phạm quy định của pháp luật khi tham gia giao thông.
1.3.6. Điều kiện giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
Để hoạt động giáo dục ATGT trong nhà trường mang lại hiệu quả cao thì cần phải có những điều kiện cần thiết về nhân sự, cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài chính, sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội đáp ứng tốt yêu cầu của hoạt động giáo dục.
- Về nhân sự: Nhà trường thành lập Ban An toàn giao thông gồm Hiệu trưởng, phó Hiệu trưởng, Bí thư Đoàn trường và tất cả giáo viên chủ nhiệm Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
- Về cơ sở vật chất, trang thiết bị: Chuẩn bị đầy đủ về cơ sở vật chất (hội trường, sân bãi, khuôn viên, cây xanh,…), về trang thiết bị phương tiện như hệ thống âm thanh, máy chiếu, biển báo, áp phích, tài liệu, tờ rơi,… phục vụ cho hoạt động giáo dục ATGT của nhà trường.
- Về tài chính: Sử dụng có hiệu quả, hợp lí nguồn kinh phí ngân sách cấp cho nhà trường hàng năm để đảm bảo cho hoạt động giáo dục ATGT.
- Về sự phối hợp giũa nhà trường, gia đình và xã hội: để nâng cao ý thức chấp hành Luật giao thông của học sinh, nhà trường, gia đình và các ngành chức năng cần có sự phối hợp đồng bộ, chặt chẽ, thường xuyên. Trong đó, nhà trường đóng vai trò chủ đạo trong tổ chức các hoạt động giáo dục trong và ngoài nhà trường (lập kế hoạch, tổ chức và kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động) nhằm tuyên truyền, giáo dục Luật giao thông đường bộ đồng thời chủ động phối với các lực lượng xã hội trong công tác giáo dục an toàn giao thông;
Nhà trường phối hợp với gia đình: Gia đình, người thân có ảnh hưởng rất lớn tới trẻ em khi giáo dục ý thức tham gia giao thông cho học sinh. Việc gia đình chấp hành luật giao thông như thế nào, ý thức tuân thủ khi tham gia giao thông ra sao,… đều có ảnh hưởng trực tiếp tới việc xây dựng và hình thành văn hóa giao thông cho học sinh.
Nhà trường phối hợp với cơ quan cảnh sát giao thông: Cơ quan cảnh sát giao thông tuyên truyền phổ biến các kiến thức pháp luật về trật tự ATGT, các quy tắc bảo đảm an toàn giao thông đối với người điều khiển xe máy, xe đạp điện, xe thô sơ và người đi bộ; việc cần thiết phải đội mũ bảo hiểm, ý nghĩa các biển báo giao thông, kỹ năng xử lý các tình huống và văn hóa khi tham gia giao thông.
Nhà trường phối hợp với các tổ chức xã hội: Đoàn Thanh niên, Hội Liên hiệp thanh niên, các ban, ngành liên quan của địa phương tiếp tục xây dựng mô hình “Cổng trường an toàn giao thông” và tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức, ý thức tự giác chấp hành pháp luật khi tham gia giao thông; văn hóa giao thông và các kỹ năng tham gia giao thông an toàn; kiểm tra, rà soát, tổ chức giao thông tại các nhà trường cho phù hợp để bảo đảm an toàn tuyệt đối tính mạng, tài sản của học sinh, giáo viên và nhà trường.
1.4. Nội dung về quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
1.4.1. Sự cần thiết quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Công tác quản lý giáo dục an toàn giao thông ở trường THPT đạt hiệu quả cao cũng chính là việc nhà quản lý thực hiện tốt các chức năng quản lý của mình. Chức năng quản lý là một loại hoạt động quản lý đặc biệt, sản phẩm của quá trình phân công lao động và chuyên môn hoá trong quản lý, tiêu biểu bởi tính chất tương đối độc lập của những bộ phận quản lý. Trong quản lý, chức năng quản lý là một phạm trù quan trọng mang tính khách quan và có tính độc lập tương đối. Chức năng quản lý nảy sinh và là kết quả của quá trình phân công lao động, là bộ phận tạo thành hoạt động quản lý tổng thể, được tách riêng, có tính chất chuyên môn hoá. Bởi vậy, việc chủ thể quản lý thực hiện chức năng quản lý đồng nghĩa với việc chủ thể đó thực hiện nội dung của hoạt động quản lý. Đó là các chức năng kế hoạch hóa, tổ chức (nhân sự, tổ chức bộ máy), lãnh đạo (chỉ đạo thực hiện) và kiểm tra.
Để thực hiện một chủ trương, chương trình, dự án… kế hoạch hóa là hành động đầu tiên của nhà quản lý, là việc làm cho tổ chức phát triển theo kế hoạch, là việc đưa toàn bộ hoạt động vào kế hoạch, trong đó chỉ rõ việc xây dựng mục tiêu, chương trình hành động, xác định từng bước đi, các biện pháp thực hiện và đảm bảo các nguồn lực để đạt được các mục tiêu đã đề ra. Như vậy, lập kế hoạch giáo dục ATGT có tác dụng định hướng cho hoạt động giáo dục ATGT cho HS của nhà trường, tạo điều kiện cho người quản lý giám sát, kiểm tra, đánh giá và điều chỉnh việc thực hiện giáo dục ATGT.
Để giúp cho mọi người cùng làm việc với nhau nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu, cần xây dựng và duy trì một cơ cấu nhất định về những vai trò, nhiệm vụ và vị trí công tác. Chức năng tổ chức trong quản lý là việc thiết kế cơ cấu các bộ phận sao cho phù hợp với mục tiêu của tổ chức. Tổ chức thực hiện kế hoạch giáo dục ATGT nhằm biến những yêu cầu chung về hoạt động giáo dục ATGT của nhà trường thành nhu cầu, hoạt động của từng người, trên cơ sở đó mọi người tích cực, tự giác tham gia và đem hết khả năng của mình để hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Chỉ đạo giúp cho hoạt động giáo dục ATGT được thực hiện theo kế hoạch, đảm bảo mục tiêu đã đề ra. Đây là quá trình nhà quản lý tác động đến đối tượng bị quản lý một cách có chủ đích, hướng dẫn, động viên họ nhằm phát huy hết tiềm năng của họ hướng vào việc đạt mục tiêu chung. Chỉ đạo các cá nhân, bộ phận trong nhà trường và phối hợp với các lực lượng giáo dục ngoài nhà trường như cha mẹ học sinh, các ban ngành đoàn thể địa phương… trong thực hiện giáo dục ATGT cho HS.
Kiểm tra là chức năng xuyên suốt quá trình quản lý. Trong quản lý hoạt động giáo dục ATGT, kiểm tra giúp cho CBQL xây dựng được các tiêu chuẩn cụ thể để đánh giá được hiệu quả việc thực hiện, từ đó, kịp thời điều chỉnh các sai lệch nhằm làm cho hoạt động giáo dục ATGT đạt mục tiêu đã định.
Như vậy, quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông là quan trọng và rất cần thiết. Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
1.4.2. Lý luận quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh tại trường trung học phổ thông
- Xây dựng kế hoạch hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông
Đối với nhà quản lý nhiệm vụ đặc biệt quan trọng là làm thế nào để mọi người biết công việc của mình, những phương pháp hoạt động nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu của tổ chức. Đó là chức năng lập kế hoạch (hoạch định). Lập kế hoạch là chức năng đầu tiên của quá trình quản lý. Lập kế hoạch là một quá trình bao gồm dự báo, xác định mục tiêu, xây dựng kế hoạch thực hiện mục tiêu. Trong đó, dự báo gắn liền với các biện pháp thực hiện và quan trọng trong công tác lãnh đạo. Đây là chức năng có vai trò rất quan trọng trong việc xác định phương hướng hoạt động và phát triển của tổ chức (Trần Kiểm, 2012).
- Lập kế hoạch cần thực hiện theo các yêu cầu sau:
Khảo sát thực trạng tình hình giáo dục ATGT của nhà trường. Qua đó định hướng các nội dung và hình thức giáo dục ATGT sao cho phù hợp với đặc điểm của nhà trường, của học sinh, của đội ngũ giáo viên,…
Xác định mục tiêu của hoạt động giáo dục ATGT: hoạt động này chỉ ra hoạt động giáo dục ATGT nhằm vào đối tượng nào, hình thức giáo dục phù hợp để đối tượng ấy thu nhận được những kiến thức, kỹ năng và có thái độ ra sao sau bài học. Sau khi được giáo dục về ATGT thì các em học sinh sẽ đạt được mức độ như thế nào so với yêu cầu của pháp luật quy định đối với một người tham gia giao thông.
Dự kiến các nguồn lực (nhân lực, tài lực, vật lực và thời gian) cho hoạt động giáo dục ATGT: Đây là công việc vô cùng quan trọng nhằm để chuẩn bị về lĩnh vực tổ chức nhằm định hướng được chọn ai để làm giáo viên, chi phí cho mọi hoạt động về giáo dục ATGT lấy từ đâu, tài liệu và phương tiện cơ sở vật chất (như phòng, máy móc thiết bị, tranh ảnh, tài liệu, mô hình,…) được khai thác ở đâu, thời lượng để thực hiện chương trình giáo dục ATGT và tổ chức vào trong năm học, cụ thể là thời gian nào,…
Xây dựng kế hoạch theo tùng học kỳ cho hoạt động phối hợp giũa nhà trường, gia đình và xã hội, trong đó thể hiện rõ mục đích của hoạt động giáo dục ATGT cần đạt được, trách nhiệm của các bên liên quan, thời gian thực hiện và nguồn lực cần được huy động.
Dự kiến các biện pháp thực hiện và hình thúc thực hiện mục tiêu giáo dục ATGT: Là việc làm cũng góp phần không kém quan trọng trong quá trình giáo dục ATGT. Nó thể hiện việc tổ chức giáo dục tập trung cả thời gian, hay từng giai đoạn, tổ chức thành lớp hay theo nhóm, ở tại trường hay kết hợp với tham quan thực tế,… Cần xác định rõ các nội dung giáo dục an toàn giao thông phù hợp với đặc điểm học sinh. Xác định các hình thức giáo dục phù hợp với từng nội dung an toàn giao thông, theo từng khối lớp. Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
- Tổ chúc thực hiện hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông
Tổ chức trong quản lý là chức năng quan trọng thứ hai của quản lý, việc thực hiện cơ cấu các bộ phận phù hợp với mục tiêu của tổ chức. Thực hiện chức năng tổ chức còn phải chú ý đến phương thức hoạt động, đến quyền hạn của từng bộ phận, tạo điều kiện cho sự liên kết ngang, dọc và đặc biệt chú ý đến việc bố trí cán bộ, người vận hành các bộ phận của tổ chức (Trần Kiểm, 2012).
Chức năng tổ chức trong quản lý giáo dục ATGT là việc xây dựng các bộ phận sao cho phù hợp với mục tiêu của tổ chức giáo dục ATGT cho học sinh trong trường trung học. Khi thực hiện chức năng này còn phải chú ý đến cách thức hoạt động, đến quyền hạn của từng bộ phận, đặc biệt cần chú ý đến việc bố trí cán bộ, giáo viên, các lực lượng khác sao cho phù hợp.
Trong nhà trường việc tổ chức hoạt động và tổ chức bộ máy giáo dục ATGT đóng vai trò rất quan trọng trong việc thực hiện các mục tiêu về giáo dục ATGT cho học sinh sẽ tạo nên sức mạnh của tập thể, nếu việc phân phối và sắp xếp các nguồn lực được tổ chức một cách khoa học và hợp lý. Chức năng này có thể thực hiện như một quá trình gồm:
- Tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật để nâng cao nhận thức về An toàn giao thông
- Hiệu trưởng phân công triển khai nhiệm vụ giáo dục ATGT và cụ thể hóa các công việc cần hoàn thành, để đạt được mục tiêu về giáo dục ATGT cho học sinh trung học phổ thông.
- Phân công các nhiệm vụ cụ thể để các thành viên hay tổ nhóm trong nhà trường và phối hợp với các thành viên ngoài nhà trường để thực hiện một cách thuận lợi và phù hợp với điều kiện và năng lực của họ cũng như hoàn thành nhiệm vụ một cách khoa học, hợp lý, đúng thời gian quy định.
- Xây dựng cơ chế phối hợp giữa nhà trường với gia đình học sinh, giữa nhà trường với các lực lượng xã hội trong giáo dục ATGT cho học sinh;
- Ban hành văn bản hướng dẫn về giáo dục an toàn giao thông cho học
- Tổ chức triển khai giáo dục ATGT theo các mục tiêu, nội dung, phương pháp và hình thức giáo dục đã xác định.
- Xây dựng tiêu chí thi đua giữa các lớp về thực hiện
- Tổ chức hệ thống thông tin thông suốt, kịp thời cho hoạt động giáo dục ATGT trong nhà trường.
Như vậy, căn cứ vào nội dung và yêu cầu giáo dục ATGT cho học sinh, các trường THPT có thể lựa chọn những hình thức và phương pháp giáo dục ATGT phù hợp với điều kiện thực tế của trường mình. Từ đó có thể tổ chức các hoạt động giáo dục sao cho hiệu quả nhất và tiết kiệm nhất, phù hợp nhất với điều kiện cụ thể của trường mình. Hiệu trưởng nhà trường căn cứ kế hoạch năm học và từng học kỳ để có sự phân công phụ trách các nội dung giáo dục sao cho hợp lý.
- Chỉ đạo hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông
Chức năng chỉ đạo có vai trò quan trọng trong quyết định sự thành công của tổ chức, có chức năng xác lập quyền chỉ huy và sự can thiệp của người lãnh đạo trong toàn bộ hệ thống. Đây là chức năng thứ ba trong quá trình quản lý, giúp nhà lãnh đạo quản lý huy động mọi lực lượng vào việc thực hiện hiệu quả mục tiêu kế hoạch (Trần Kiểm, 2012). Sau khi lập kế hoạch và cơ cấu bộ máy giáo dục ATGT trong nhà trường thì khâu vận hành và điều khiển hệ thống là cốt lõi của chức năng chỉ đạo.
Việc chỉ đạo các hoạt động giáo dục ATGT, Hiệu trưởng cần thực hiện các nội dung sau đây:
- Chỉ đạo xây dựng ý tưởng các hoạt động giáo dục an toàn giao thông.
- Chỉ đạo giáo viên các lớp xây dựng ý tưởng thiết kế các hoạt động để giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
- Chỉ đạo lồng ghép tích hợp các nội dung giáo dục an toàn giao thông vào từng môn học cụ thể.
- Chỉ đạo thiết kế hoạt động giáo dục an toàn giao thông.
- Hướng dẫn tổ chức thực hiện giáo dục an toàn giao thông.
- Chỉ đạo giáo viên thực hiện giáo dục ATGT qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.
- Chỉ đạo xây dựng các mối quan hệ phối kết hợp với các lực lượng trong và ngoài nhà trường trong tổ chức giáo dục an toàn giao thông cho học sinh. Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
- Đôn đốc, động viên hỗ trợ các cá nhân, bộ phận trong việc thực hiện hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh.
- Tạo điều kiện về cơ sở vật chất, thiết bị và thời gian, kinh phí cho hoạt động giáo dục ATGT.
- Kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh trung học phổ thông
Đây là chức năng quan trọng của nhà quản lý trong việc quản lý các hoạt động giáo dục ATGT nói riêng, cũng như quá trình quản lý nói chung. Có thể nói, chức năng này xuyên suốt quá trình quản lý và là chức năng của mọi cấp quản lý. Kiểm tra, đánh giá là một hoạt động nhằm thẩm định, xác định một hành vi của cá nhân hay một bộ phận trong quá trình thực hiện quyết định. Ngoài ra, còn có thể hiểu kiểm tra là hoạt động quan sát và kiểm nghiệm mức độ phù hợp của quá trình hoạt động của đối tượng bị quản lý (GV, NV, HS,…) với các quyết định quản lý đã lựa chọn.
Quá trình kiểm tra/ giám sát là tiến trình điều chỉnh và tự điều chỉnh liên tục và thường diễn ra theo trình tự sau:
- Thiết lập các tiêu chuẩn mà một học sinh cần đạt được khi kết thúc một quá trình giáo dục ATGT.
- Ký duyệt kế hoạch bài dạy (giáo án) có lồng ghép, tích hợp giáo dục
- Kiểm tra hoạt động chuyên môn của các giáo viên về các hoạt động giáo dục tích hợp qua các môn học.
- Dự giờ thăm lớp; Kiểm tra thực hiện các chuyên đề giao thông.
- Đo lường mức độ đạt được của học sinh so với tiêu chuẩn đã đề ra để có cơ sở tiến hành bước tiếp theo.
- Tiến hành điều chỉnh sự lệch chuẩn nếu kết quả đo lường không đạt được mục tiêu. Khi đó, Hiệu trưởng phải xem xét lại quá trình thực hiện nhằm phát hiện những biện pháp, cách thức tổ chức chưa hợp lý để tiến hành điều chỉnh lại những biện pháp tổ chức của mình.
- Tiến hành điều chỉnh các tiêu chuẩn nếu cần thiết. Trên thực tế, có những vấn đề khi triển khai thực hiện mới lộ ra những bất cập, thiếu tính khả thi. Khi đó, việc kiểm tra giám sát sẽ giúp Hiệu trưởng thấy có thể có những tiêu chuẩn, tiêu chí không còn phù hợp phải thay đổi.
- Lấy ý kiến đánh giá phản hồi từ phía HS, GV và các lực lượng giáo dục về hiệu quả các hoạt động giáo dục ATGT đã thực hiện.
- Sơ kết, tổng kết rút kinh nghiệm hoạt động giáo dục ATGT, về hoạt động phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục ATGT cho học sinh.
- Khen thưởng, động viên các cá nhân, bộ phận hoàn thành tốt giáo dục
Như vậy, kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục ATGT là quá trình xem xét thực tiễn, đánh giá thực trạng về hoạt động giáo dục ATGT, qua đó khuyến khích những nhân tố tích cực, phát hiện những sai lệch và đưa ra các quyết định điều chỉnh kịp thời, nhằm giúp các bộ phận và cá nhân đạt được các mục tiêu về giáo dục ATGT cho học sinh đã đề ra. Trong quá trình thực hiện vai trò kiểm tra, Hiệu trưởng cần phải xác định được kiểm tra, đo đường việc thực thi nhiệm vụ, so sánh, đối chiếu với mục tiêu đã đề ra và đưa ra quyết định điều chỉnh cần thiết, kịp thời. Cần phải thường xuyên đánh giá, sơ kết những thay đổi có được, chứ không phải đợi đến cuối học kỳ hay cuối năm mới thực hiện.
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động giáo dục an toàn giao thông cho học sinh ở trường trung học phổ thông Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
- Yếu tố bên ngoài nhà trường
Môi trường Kinh tế – Xã hội – Giáo dục: Từ khi nền kinh tế Việt Nam chuyển từ nền kinh tế kế hoạch hoá tập trung sang nền kinh tế thị trường thì bức tranh về kinh tế của Việt Nam có nhiều điểm sáng, mức sống của người dân được cải thiện từng bước, được bạn bè các nước trong khu vực và quốc tế quan tâm đầu tư phát triển kinh tế. Mức tăng trưởng kinh tế của Việt Nam đạt được là khá cao nhưng phát triển cơ sở hạ tầng không đồng bộ và ý thức người tham gia giao thông chưa cao dẫn đến vấn đề về tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông, đặc biệt là giao thông đường bộ, số vụ giao thông không ngừng tăng cả về quy mô và số lượng. Điều này dẫn đến hậu quả về kinh tế và gánh nặng cho xã hội là rất lớn. (Ngô Xuân Thắng, 2007).
Cơ chế và công cụ hỗ trợ hoạt động giáo dục ATGT: Các yêu cầu và văn bản định hướng về giáo dục nói chung và giáo dục ATGT nói riêng ở nước ta chính là Luật giao thông đường bộ, hệ thống các nghị định của Chính phủ hướng dẫn thực hành Luật và các quy định về ứng xử khi tham gia giao thông mà mỗi người dân cần tuân thủ. Các trường học cần nắm bắt, quán triển, triển khai, chỉ đạo và kiểm tra triển khai thực hiện các văn bản này, nhất là các nhà quản lý các trường trung học cần nghiên cứu, cập nhật tích hợp giáo dục học sinh thông qua các môn học và tổ chức các hoạt động tìm hiểu, nâng cao nhận thức và giáo dục ATGT cho học sinh theo quy định.
Văn hóa địa phương: Gồm trình độ dân trí, phong tục tập quán, truyền thống văn hóa, điều kiện xã hội, điều kiện kinh tế, điều kiện tự nhiên, mối quan hệ giữa các tổ chức trong và ngoài nhà trường; môi trường xã hội và gia đình HS cũng ảnh hưởng không nhỏ đến công tác quản lý giáo dục ATGT…
Giáo dục an toàn giao thông ngoài nhà trường: so với việc giảng dạy trong nhà trường với các giáo trình giáo dục ATGT trên lớp, các hình thức ngoại khóa ATGT, các môn dạy lồng ghép cho đến các hình thức giáo dục, hoạt động giáo dục xã hội ATGT,.. thì tình hình tuyên truyền giáo dục thực tiễn về giao thông đường bộ cũng có tác động đến nhận thức của các tầng lớp nhân dân, trong đó có cả học sinh.
Giáo dục của gia đình: Đối với học sinh, nhất là lứa tuổi trung học thì gia đình và những người xung quanh có ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành ý thức của bản thân mỗi em. Các thành viên trong gia đình, người thân có chấp hành đúng Luật giao thông hay không, điều đó có tác động rất lớn đến việc hình thành văn hóa giao thông cho các em. Giáo dục nhận thức chấp hành pháp luật nói chung và giáo dục chấp hành Luật giao thông nói riêng của gia đình đóng vai trò quan trọng đối với học sinh trung học.
- Yếu tố bên trong nhà trường Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Nhận thúc của cán bộ quản lý nhà trường về giáo dục ATGT cho HS trung học: Trong nhà trường, hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm cao nhất trong quản lý các hoạt động của nhà trường và là người chịu trách nhiệm trước cấp trên về công tác quản lý của mình. Nhận thức của hiệu trưởng về tầm quan trọng của yêu cầu đổi mới giáo dục trong đó có yêu cầu đổi mới quản lý giáo dục, trong đó có quản lý nhà trường và quản lý hoạt động giáo dục ATGT. Việc đưa giáo dục an toàn giao thông vào trong trường học có thực hiện thành công hay không thì trước tiên phải phụ thuộc vào nhận thức, trình độ tổ chức và năng lực triển khai trong thực tiễn của Hiệu trưởng.
Nhận thúc của giáo viên về tầm quan trọng của hoạt động giáo dục ATGT cho HS trung học: Giáo viên là yếu tố quan trọng nhất cho chất lượng giảng dạy bởi vì giáo viên là người đóng vai trò chủ đạo hướng dẫn, giúp người học tiếp cận các tri thức, kiến thức theo mục tiêu của chương trình giáo dục ATGT. Vì vậy giáo viên phải trang bị chuẩn về chuyên môn. Giáo viên không chỉ nắm vững nội dung một bài học mà mình truyền đạt mà phải nắm được kiến thức của cả chương trình môn học, phần học, có như vậy giáo viên mới liên kết, hệ thống hoá kiến thức cần thiết giúp học sinh dễ nắm bắt những nội dung chính của bài học, môn học, phần học. Khi giáo viên chuẩn về kiến thức chuyên môn sẽ tự tin trong quá trình truyền thụ, tránh được sự phụ thuộc vào giáo án, chủ động dẫn dắt người học tiếp cận kiến thức theo mục đích của mình.
Múc độ nhận thúc của học sinh về việc chấp hành Luật giao thông: Học sinh là đối tượng tiếp nhận thông tin mà người giáo viên hướng đến. Do đó, người học có tác động đến chất lượng hoạt động của người dạy. Trong quan niệm mới về giáo dục, người học là trung tâm của quá trình giảng dạy, người học tiếp nhận kiến thức không phải một cách thụ động mà là chủ thể của quá trình nhận thức, chủ động trong việc tiếp nhận thông tin. Do đó, chất lượng giảng dạy phải được xét đến việc tỷ lệ tri thức mà người học tiếp nhận được. Các em ở trung học là khó truyền đạt khó tiếp thu nhất, vì sự phát triển nhận thức của các em chậm, nhanh, bình thường, ở nhiều mức độ khác nhau. Mục tiêu của giáo dục ATGT trung học hiện nay, là tạo được sự tương tác giao tiếp ATGT giữa học sinh và giữa các tập thể với nhau.
Cơ sở vật chất, trang thiết bị, tài chính: Cơ sở vật chất thiết bị tài chính có tác động nhất định đến quá trình giáo dục. Cơ sở vật chất tốt tạo môi trường thoải mái cho cả người dạy và người học, do đó, tạo điều kiện cho học sinh tiếp thu và ghi nhớ bài được hiệu quả hơn. Thiết bị dạy học tốt, đặc biệt là thiết bị hiện đại giúp giáo viên tăng thêm sự hấp dẫn của bài học, lôi cuốn học viên qua những hình ảnh, phim minh hoạ hoặc những sơ đồ hoá kiến thức nội dung bài giảng giúp học sinh dễ nhớ bài, nhớ lâu hơn.
Kết luận chương 1 Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
Hoạt động giáo dục ATGT là một bộ phận của giáo dục trong nhà trường. Vai trò của giáo dục ATGT đối với học sinh nói chung và học sinh trung học nói riêng sẽ góp phần hoàn thiện nhân cách và kỹ năng của học sinh trung học. Các em tiếp thu Luật Giao thông, biết cách ứng xử khi tham gia giao thông, tuân thủ luật pháp là điều cần thiết trong xu thế phát triển kinh tế, xã hội.
Chương 1 của luận văn đã tổng quan các công trình nghiên cứu trong và ngoài nước về giáo dục ATGT, quản lý giáo dục ATGT, phân tích và hệ thống hóa những nội dung lý luận cơ bản như: mục tiêu giáo dục ATGT, nội dung, hình thức giáo dục ATGT cho học sinh trung học và vai trò của quản lý nhằm đảm bảo chất lượng giáo dục ATGT trong nhà trường. Lứa tuổi học sinh trung học đang phát triển mạnh về nhiều mặt: trí tuệ, thể chất, tình cảm,… Vì vậy giáo dục ý thức ATGT ở lứa tuổi này là rất cần thiết để các em có những kiến thức, kỹ năng cơ bản ban đầu trong việc thực hiện ATGT.
Quản lý hoạt động giáo dục ATGT trong nhà trường cần thực hiện theo 04 chức năng quản lý: lập kế hoạch giáo dục ATGT, tổ chức triển khai giáo dục ATGT, lãnh đạo chỉ đạo công tác giáo dục ATGT và kiểm tra, đánh giá hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh trung học. Khi xem xét việc quản lý hoạt động giáo dục ATGT cần chú ý đến các yếu tố tác động đến quá trình quản lý như: gia đình, nhà trường, xã hội, sự phối hợp giữa các lực lượng, điều kiện cơ sở vật chất, môi trường sống,… Bởi vậy, người Hiệu trưởng cần đề ra những biện pháp sáng tạo, linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của nhà trường nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ATGT, từ đó đạt được mục tiêu giáo dục một cách hiệu quả nhất.
Kết quả tìm hiểu, nghiên cứu ở chương 1 là cơ sở, là nền tảng để tác giả có cái nhìn đầy đủ hơn về vấn đề đang nghiên cứu. Thông qua nội dung chương 1 là cơ sở lý luận để tác giả xây dựng bộ công cụ nghiên cứu thực trạng hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh THPT và quản lý hoạt động giáo dục ATGT cho học sinh tại các trường THPT thành phố Phan Rang-Tháp Chàm, tỉnh Ninh Thuận. Luận văn: Quản lý giáo dục an toàn giao thông cho học sinh.
XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY:
===>>> Luận văn: Thực trạng quản lý giáo dục an toàn giao thông cho HS

Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website: https://hotrovietluanvan.com/ – Hoặc Gmail: hotrovietluanvan24@gmail.com
