Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học

Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học hay nhất năm 2025 cho các bạn học viên ngành đang làm luận văn thạc sĩ tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thì với đề tài Luận Văn: Các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế của sinh viên: Trường hợp nghiên cứu tại trường Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh dưới đây chắc chắn sẽ giúp cho các bạn học viên có cái nhìn tổng quan hơn về đề tài sắp đến.

TÓM TẮT

Tiêu đề: Các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế của sinh viên: Trường hợp nghiên cứu tại trường Đại học Ngân hàng thành phố Hồ Chí Minh (HUB).

Tóm tắt: Một xã hội văn minh là một xã hội không ngừng phát triển, trong đó khoa học công nghệ tiên tiến và nền kinh tế vững mạnh là mục tiêu chung trên con đường phát triển đó. Bên cạnh đó, nhu cầu về nguồn nhân lực có trình độ luôn được ưu tiên. Nhiều cơ sở giáo dục đại học đã nhận ra nhu cầu này nên việc thu hút sinh viên lựa chọn và đăng ký vào chương trình của trường là điều cần thiết.

Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của sinh viên khối ngành kinh tế tại HUB. Dữ liệu phân tích bằng SPSS 20, kết hợp định tính và định lượng, nghiên cứu đã tiến hành thảo luận nhóm và khảo sát 335 sinh viên. Kết quả có sáu yếu tố ảnh hưởng: (1) Truyền thông, (2) Đặc điểm cá nhân, (3) Sự hấp dẫn của ngành học, (4) Hình ảnh thương hiệu, (5) Cơ hội nghề nghiệp, và (6) Đặc điểm trường đại học. Trong đó, Truyền thông có ảnh hưởng lớn nhất (Beta=0.275).

Nhằm giúp nhà trường hiểu rõ hơn nhu cầu của sinh viên và nâng cao chiến lược thu hút, tác giả đã đưa ra các hàm ý quản trị.

Từ khóa: Quyết định, lựa chọn, Đại học Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

ABSTRACT

Title: Factors Influencing University Choice Decisions Among Economics Students: A Case Study at Ho Chi Minh City Banking University.

Summary: A civilized society is one that continually develops, where advanced science and technology and a robust economy are common goals on this developmental path. Additionally, the demand for high-quality human resources is always prioritized. Many higher education institutions have recognized this need, making it essential to attract students to choose and enroll in their programs.

This study aims to identify the factors influencing students’ decisions to choose an economics program at HUB. Data were analyzed using SPSS 20, combining qualitative and quantitative approaches. The study conducted focus group discussions and surveyed 335 students. The results indicate six influencing factors:

Communication, (2) Personal Characteristics, (3) Appeal of the Field of Study, Brand Image, (5) Career Opportunities, and (6) University Characteristics. Among these, Communication has the greatest impact (Beta=0.275).

To help the university better understand student needs and enhance recruitment strategies, the author has provided management implications.

Keywords: Decision, Choice, University

CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU VỀ ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU

1.1. Sự cần thiết của đề tài nghiên cứu

Giáo dục ĐH đang trải qua nhiều thay đổi tích cực tại Việt Nam. Từ việc các trường đại học trước đây phụ thuộc chặt chẽ vào Bộ GD&ĐT, gần đây đã chuyển sang hướng tự chủ hơn, những thay đổi này mang lại nhiều cơ hội và đặt ra nhiều thử thách mới, gia tăng sự cạnh tranh và phát triển của từng trường.

Giáo dục Đại học ngày càng được chú trọng về cả tổ chức lẫn quy mô. Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo (2022), vào năm 2013, cả nước có 214 trường đại học, trong đó có 156 trường công lập và 58 trường ngoài công lập. Đến năm 2021, số trường đại học đã tăng lên 242, bao gồm 175 trường công lập và 67 trường ngoài công lập. Như vậy, chỉ trong khoảng thời gian gần 10 năm, đã có gần 30 trường đại học mới được thành lập. Nhiều cơ sở giáo dục này đã nhận được đầu tư lớn về hạ tầng, trang thiết bị và chương trình giảng dạy, nhiều trường đại học đã bắt kịp xu thế phát triển và đưa AI vào áp dụng trong giảng dạy, tạo nên sự cạnh tranh đáng kể. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Công tác tuyển sinh tại nhiều trường đại học hiện đang gặp không ít khó khăn. Hầu hết các trường vẫn còn gặp trở ngại trong việc hoàn thành chỉ tiêu tuyển sinh. Bên cạnh đó, nhiều học sinh lớp 12 vẫn chưa xác định được trường và ngành học mà họ sẽ đăng ký dự thi. Ông Trần Anh Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo nhu cầu nhân lực và TT Thị trường lao động TP HCM, cho biết qua khảo sát cho thấy khoảng 60% sinh viên chọn sai ngành học, và chỉ có 5% học sinh hiểu rõ về ngành mà họ theo học.

Những năm gần đây việc tiếp cận và định hướng cho học sinh lớp 12 cũng được ưu tiên hơn, rất nhiều chương trình định hướng nghề nghiệp, tư vấn và tuyển sinh của các báo, đài truyền hình như báo Người lao động, Tuổi trẻ, Thanh niên…, tổ chức tại các trường THPT để cho các em cơ hội được hiểu rõ hơn ngành nghề như: năm 2023 chương trình Tư vấn mùa thi của Báo Thanh Niên mở rộng địa điểm tổ chức gian hàng triển lãm tại nhiều địa phương: TP.HCM, Bình Dương, Đồng Nai, Đồng Tháp, Lâm Đồng, Bình Định và Đà Nẵng, báo Tuổi trẻ tiếp tục tổ chức các buổi tư vấn ở những huyện vùng sâu vùng xa nhằm đảm bảo thí sinh ở các địa phương khó khăn không mất đi cơ hội được tư vấn, HTV9 với chương trình hướng nghiệp: Vững bước tương lai, VTV2: Tư vấn tuyển sinh 2024… Tuy nhiên tâm lý phụ huynh, học sinh vẫn còn nhiều hoang mang và băn khoăn lo lắng, chưa xác định được định hướng nghề nghiệp cũng như việc chọn ngành học, trường học.

Việt Nam và cả trên thế giới cũng đã có rất nhiều các bài nghiên cứu về chủ đề những yếu tố ảnh hưởng đến việc quyết định của sinh viên khi chọn trường, mỗi nghiên cứu đều đặt ra trong ngữ cảnh khác nhau: Joseph Sia kee Ming (2010)

Nghiên cứu về các yếu tố thể chế ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn trường đại học của sinh viên ở Malaysia, Umin Kango (2021) nghiên cứu về tác động của quảng cáo đối với quyết định chọn cơ sở giáo dục đại học thể hiện qua hình ảnh thương hiệu của cơ sở giáo dục đó, BBJ Napitupulu (2023) nghiên cứu về tác động của tiếp thị với quyết định của sinh viên khi chọn một trường đại học tư thục. Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009) nghiên cứu mô hình các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của học sinh trung học phổ thông, …Các nghiên cứu hiện có đã đề cập đến một số yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn trường của học sinh, nhưng vẫn còn thiếu các nghiên cứu chuyên sâu về các khối ngành kinh tế. Trong khi đó, độ hot của khối ngành kinh tế đang có xu hướng giảm, thay vào đó là các ngành khoa học kỹ thuật đang nhận được sự quan tâm lớn của xã hội nói chung và của phụ huynh, học sinh nói riêng, sự phát triển chóng mặt của AI đang làm thay đổi một số các ngành nghề truyền thống, đặt ra những thách thức mới đối với cơ hội nghề nghiệp và định hướng tương lai.

Trường Đại học Ngân hàng TP. Hồ Chí Minh (HUB) là một trường đại học có bề dày truyền thống với gần 50 năm hình thành và phát triển với sứ mệnh cung cấp cho xã hội và ngành Ngân hàng, các doanh nghiệp nguồn nhân lực chất lượng cao, các nghiên cứu có tầm ảnh hưởng…100% các chương trình đào tạo của HUB đã được kiểm định chất lượng trong nước và quốc tế theo tiêu chuẩn quốc tế AUN – QA và chuẩn Việt Nam – MOET. HUB có hơn 40 chương trình đào tạo từ đại học, thạc sĩ, tiến sĩ với các hình thức đào tạo đa dạng: Chương trình chuẩn, chương trình tiếng Anh bán phần, đặc biệt, chương trình quốc tế cấp song bằng, chương trình quốc tế do đối tác cấp bằng, chương trình VLVH… HUB có 200 GV có trình độ GS, PGS, TS chiếm hơn 55% số lượng giảng viên trong nhà trường. Trong đó có 38 GS, PGS ở các lĩnh vực khác nhau. Ngoài ra HUB còn đầu tư cơ sở vật chất khang trang hiện đại, đáp ứng đầy đủ nhu cầu học tập của sinh viên. Với thế mạnh là các ngành kinh tế, HUB đang là một trường có tốc độ phát triển nhanh, mạnh và ngày càng khẳng định được vị thế của mình trong ngành giáo dục và xã hội. Chính vì vậy, tác giả đã quyết định nghiên cứu về những yếu tố tác động đến quyết định chọn trường đại học trong lĩnh vực kinh tế của sinh viên, với trường hợp cụ thể là HUB. Mục tiêu của nghiên cứu này là cung cấp những gợi ý giúp HUB cũng như các trường đại học khác tham khảo để nắm bắt nhu cầu của sinh viên, từ đó nâng cao hiệu quả và chất lượng trong công tác tuyển sinh, tạo ra lợi thế cạnh tranh và thu hút sinh viên.

1.2. Mục tiêu của đề tài Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

1.2.1. Mục tiêu nghiên cứu

Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của sinh viên, đề xuất một số hàm ý quản trị cho HUB để cải thiện các vấn đề trong công tác tuyển sinh và gia tăng số lượng tuyển sinh của trường.

1.2.2. Mục tiêu cụ thể

Đề tài nghiên cứu xác định ba mục tiêu cơ bản như sau:

• Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế của sinh viên: trường hợp nghiên cứu tại HUB
• Đo lường mức độ ảnh hưởng của các yếu tố trên đến quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế: trường hợp nghiên cứu tại HUB
• Đề xuất hàm ý quản trị cho HUB nói riêng và các trường Đại học khối ngành kinh tế nói chung tham khảo.

1.3. Câu hỏi nghiên cứu

Để đạt được mục tiêu của đề tài cần phải giải đáp những câu hỏi sau:

• Các yếu tố nào ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế của sinh viên trong trường hợp nghiên cứu tại HUB?
• Mức độ ảnh hưởng của các yếu tố trên đến quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế là gì trong trường hợp nghiên cứu tại HUB? Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.
• Những hàm ý quản trị nào được đề xuất cho HUB nói riêng và các trường Đại học khối ngành kinh tế nói chung tham khảo để định hướng và đưa ra các giải pháp nâng cao chất lượng công tác tuyển sinh nhằm thu hút đông đảo sinh viên theo học?

1.4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

1.4.1. Đối tượng nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của đề tài này là các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế của sinh viên: trường hợp nghiên cứu tại HUB.

Đối tượng khảo sát là sinh viên các năm 1,2,3 thuộc chương trình ĐHCQ chuẩn và ĐHCQ TABP với các ngành: Quản trị kinh doanh, Marketing, Tài chính – Ngân hàng, Kế toán, Kiểm toán, kinh tế quốc tế, kinh doanh quốc tế của HUB.

1.4.2. Phạm vi nghiên cứu

• Phạm vi không gian: Nghiên cứu được tiến hành tại HUB.
• Phạm vi thời gian: Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 02/2024 đến tháng 9/2024.

1.5. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp nghiên cứu được tiến hành thông qua phương pháp nghiên cứu định lượng và phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp cùng một số phương pháp khác

1.5.1. Phương pháp định tính

Quá trình nghiên cứu được thực hiện bằng cách tham khảo các nghiên cứu trước, tổ chức thảo luận nhóm và lấy ý kiến sinh viên để điều chỉnh thang đo. Tác giả đã tổ chức các buổi thảo luận nhóm với chuyên gia và nhà quản lý tại HUB, kết hợp với việc lấy ý kiến sinh viên năm 1, 2 và 3 chương trình TABP và chương trình chuẩn tại HUB nhằm thiết kế bảng câu hỏi khảo sát phù. Mục tiêu là hoàn chỉnh mô hình nghiên cứu và hiệu chỉnh các thang đo cho nghiên cứu định lượng sau này.

1.5.2. Phương pháp định lượng Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Nghiên cứu được thực hiện bằng cách gửi link Google Form đến sinh viên HUB. Dữ liệu thu thập sẽ được so sánh và tổng hợp để tìm ra giải pháp. Phương pháp khảo sát nhằm tăng tính khách quan và xác định hạn chế đưa ra các giải pháp hiệu quả.

Dữ liệu sẽ được xử lý qua hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để rút gọn biến quan sát, và phân tích hồi quy để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế.

1.5.3. Phương pháp thu thập dữ liệu

Số liệu thứ cấp: Nguồn dữ liệu thứ cấp được tổng hợp từ các bài báo khoa học, các nghiên cứu có liên quan đến ý định hành vi.

Số liệu sơ cấp: Nguồn dữ liệu sơ cấp từ các đối tượng khảo sát được tổng hợp về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của sinh viên thuộc các chương trình TABP và Chuẩn tại HUB.

1.6. Đóng góp của đề tài

1.6.1. Ý nghĩa khoa học

Tổng hợp lý thuyết và tiếp thu các nghiên cứu trước về việc phân tích những yếu tố tác động đến quyết định. Đồng thời, phát triển và xây dựng hệ thống thang đo các yếu tố này nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng đến quyết định của sinh viên khi lựa chọn trường đại học.

1.6.2. Ý nghĩa thực tiễn

Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của sinh viên khối ngành kinh tế thông qua khảo sát tại HUB. Kết quả là giá trị thực tiễn, giúp HUB hiểu rõ ảnh hưởng của các yếu tố đối với hành vi chọn trường của sinh viên, lập kế hoạch chiến lược để nâng cao hiệu quả và hỗ trợ sinh viên tốt hơn bên cạnh đó cũng giúp các trường đại học khác có thêm nguồn tham khảo. Nghiên cứu cũng giúp phụ huynh và học sinh nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn, góp phần xây dựng kế hoạch phát triển cá nhân. Hơn nữa, kết quả này làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo, nhằm nâng cao tính cạnh tranh và phát triển của các trường trong thời đại mới. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

1.7. Bố cục của đề tài nghiên cứu

Chương 1: Tổng quan về đề tài nghiên cứu

Đề tài này trình bày tính cấp thiết, mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Cuối cùng là ý nghĩa và bố cục của luận văn, làm rõ đóng góp của nghiên cứu vào lĩnh vực liên quan.

Chương 2. Cơ sở lý thuyết và mô hình nghiên cứu

Trình bày các khái niệm về lựa chọn, quyết định, chọn trường đại học và tổng quan về lý thuyết, quy trình ra quyết định cùng các mô hình nghiên cứu liên quan. Đề xuất mô hình và giả thuyết nghiên cứu.

Chương 3. Phương pháp nghiên cứu

Các bước nghiên cứu gồm có quy trình sau: xác định thang đo, tạo mẫu khảo sát, tập hợp và xử lý thông tin, phân tích dữ liệu, và kiểm định sự phù hợp của mô hình với các giả thuyết.

Chương 4. Kết quả nghiên cứu

Diễn giải chi tiết và trình bày kết quả phân tích. Thông qua Cronbach Alpha đánh giá độ tin cậy của thang đo. Phân tích hồi quy, phân tích nhân tố khám phá (EFA), kiểm định mô hình cùng các giả thuyết.

Chương 5. Kết luận và hàm ý quản trị

Trình bày các kết quả và xác định những yếu tố ảnh hưởng, đồng thời đề xuất các khuyến nghị quản lý nhằm cải thiện hiệu quả tuyển sinh. Cần làm rõ những đóng góp, những hạn chế của nghiên cứu và hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo.

CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU

2.1. Cơ sở lý thuyết

2.1.1. Các khái niệm liên quan

2.1.1.1. Quyết định chọn trường Đại học

Theo Từ điển Tiếng Việt (Nhà xuất bản khoa học xã hội, 1997) thì “quyết định là định một cách chắc chắn, với ý nhất định phải thực hiện”. Theo Giáo trình Luật Hành chính (Khoa Luật Trường Đại học Khoa học xã hội và nhân văn, 1994) thì khái niệm quyết định được bắt nguồn từ thuật ngữ La tinh “Actus” (nghĩa là hành động). Theo nghĩa hiểu thông thường Quyết định cũng là việc chọn lựa phương án tối ưu nhất trong số nhiều phương án nhằm giải quyết một vấn đề.

Theo Hossler & Các cộng sự (1989), được trích dẫn bởi Nguyễn Thị Minh Hương (2021), “chọn trường Đại học là một quá trình phức tạp, gồm nhiều giai đoạn trong đó một cá nhân phát triển những nguyện vọng của bản thân để tiếp tục giáo dục chính quy sau khi học trung học phổ thông, tiếp theo sau đó bởi một quyết định theo học một trường Đại học cụ thể, cao đẳng hoặc quá trình đào tạo của một tổ chức hướng nghiệp tiên tiến”. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Theo Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020), “Quyết định chọn trường ĐH là quá trình rất quan trọng trong cuộc đời mỗi sinh viên. Việc lựa chọn theo học đúng trường phù hợp với năng lực và định hướng tương lai của bản thân giúp mỗi người có đủ thực lực đi đến cuối cùng của lộ trình mình đặt ra, tạo tiền đề để phát triển sau khi tốt nghiệp”. Tổng hợp từ những định nghĩa trên, trong luận văn này quyết định chọn trường đại học được hiểu là “Quyết định chọn trường Đại học được hiểu là kết quả của sự lựa chọn các cơ sở giáo dục – đào tạo đáp ứng yêu cầu của người học sau khi cân nhắc, tính toán từ các nguồn thông tin khác nhau”, (Nguyễn Minh Hương, 2021)

2.1.1.2. Truyền thông

Truyền thông được định nghĩa là “quá trình truyền đạt thông tin giữa các cá nhân hoặc nhóm thông qua các phương tiện khác nhau, nhằm tạo ra sự hiểu biết và tương tác” (Baran, S. J. & Davis, D. K., 2012). Định nghĩa này nhấn mạnh rằng truyền thông không chỉ đơn thuần là việc trao đổi thông tin mà còn liên quan đến cách thức mà thông tin được truyền tải và tiếp nhận trong các bối cảnh xã hội khác nhau.

Một nghiên cứu của McQuail (2010) cũng cho rằng “truyền thông là một quá trình xã hội trong đó thông tin được tạo ra, chia sẻ và tiếp nhận giữa các cá nhân, tổ chức và cộng đồng.” Điều này cho thấy vai trò quan trọng của truyền thông trong việc xây dựng mối liên kết xã hội và tạo ra sự đồng thuận trong cộng đồng.

Những định nghĩa này cho thấy rằng truyền thông không chỉ là một hoạt động kỹ thuật mà còn là một phần thiết yếu của cuộc sống xã hội, ảnh hưởng đến cách mà con người tương tác và hiểu biết lẫn nhau.

2.1.1.3. Khối ngành kinh tế

Theo một nghiên cứu của Samuelson và Nordhaus (2010), “Kinh tế học là môn khoa học xã hội nghiên cứu cách thức mà các cá nhân và xã hội quyết định sử dụng các nguồn lực khan hiếm để sản xuất hàng hóa và dịch vụ, từ đó phân phối chúng cho người tiêu dùng.” Điều này cho thấy rằng khối ngành kinh tế có vai trò quan trọng trong việc định hình chính sách và chiến lược phát triển kinh tế của một quốc gia. Theo Quyết định số 10/2007/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ Việt Nam, khối ngành kinh tế được phân loại thành nhiều nhóm ngành khác nhau, trong đó có các ngành như “hoạt động tài chính, ngân hàng và bảo hiểm”, “hoạt động kinh doanh bất động sản”, và “hoạt động chuyên môn, khoa học và công nghệ” (Thủ tướng Chính phủ, 2007). Điều này cho thấy khối ngành kinh tế không chỉ đa dạng mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển nền kinh tế quốc dân.

2.1.1.3. Quy trình ra quyết định Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Theo Philip Kotler (2001), quá trình quyết định bao gồm nhiều bước phức tạp, bắt đầu từ việc nhận diện vấn đề, tiếp theo là thu thập thông tin, đánh giá các lựa chọn khả thi, đưa ra quyết định và cuối cùng là xem xét hành vi sau khi quyết định đã được thực hiện.

Nhận biết nhu cầu: Người tiêu dùng nhận ra nhu cầu của mình, có thể do yếu tố bên trong hoặc từ bên ngoài. Họ cảm thấy sự khác biệt giữa hiện tại và mong muốn. Ví dụ, một sinh viên có thể nhận thấy nhu cầu tiếp tục việc học sau khi kết thúc cấp 3, dựa trên khao khát phát triển cá nhân hoặc áp lực từ gia đình và xã hội. Sau đó, họ bắt đầu thu thập thông tin về các dịch vụ hoặc sản phẩm liên quan đến nhu cầu, có thể thông qua việc đọc sách báo, tìm kiếm trên internet, thảo luận với bạn bè hoặc gia đình, hoặc thăm trực tiếp các cửa hàng và trường học.

Tìm kiếm thông tin: Khi có đủ thông tin, người tiêu dùng bước vào giai đoạn đánh giá các lựa chọn khác.

Đánh giá các lựa chọn khác: Họ so sánh các sản phẩm hoặc dịch vụ dựa trên nhiều tiêu chí như giá cả, chất lượng, độ tin cậy của nhà cung cấp, và thích hợp với nhu cầu riêng. Đây là giai đoạn quan trọng, khi người tiêu dùng phải cân nhắc và đưa ra quyết định cuối cùng về lựa chọn của mình.

Quyết định chọn: Theo Hossler và cộng sự (1989) được trích dẫn bởi Bùi cẩm vân và Hà Ngọc Thắng (2024) “quyết định lựa chọn trường đại học là một quá trình phức tạp và đa giai đoạn, trong đó cá nhân phát triển nguyện vọng tiếp tục theo học đại học sau khi tốt nghiệp trung học phổ thông (THPT), và cuối cùng là quyết định được xác lập bằng hành động cụ thể hướng đến chọn trường đại học hoặc cao đẳng”.

Hành động sau khi quyết định: Là một phần quan trọng của quá trình. Sau khi dùng dịch vụ hoặc sản phẩm, người dùng có thể cảm thấy hài lòng và tiếp tục ủng hộ hoặc không hài lòng và có những phản ứng không tích cực như phàn nàn, ngưng sử dụng, hoặc đưa ra phản hồi tiêu cực về dịch vụ hoặc sản phẩm. Hành động sau này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định của họ mà còn có thể ảnh hưởng đến quyết định của người khác trong tương lai.

2.1.2 Lý thuyết nền Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

2.1.2.1. Thuyết hành vi hoạch định (Theory of planned behavior – TPB)

Lý thuyết hành vi có kế hoạch, hay còn gọi là Theory of Planned Behavior (TPB), được phát triển bởi Ajzen vào năm 1991. Trong nghiên cứu của mình, Ajzen (1991) chỉ ra rằng “ý định thực hiện một hành vi bị chi phối bởi ba yếu tố chính: thái độ đối với hành vi, tiêu chuẩn chủ quan và nhận thức về khả năng kiểm soát hành vi.” TPB được xây dựng dựa trên lý thuyết hành vi hợp lý (Theory of Reasoned Action – TRA), nhưng đã khắc phục những hạn chế của TRA khi cho rằng hành vi của con người không hoàn toàn nằm trong sự kiểm soát của lý trí.

Trong lý thuyết hành vi dựa trên ý định, hai yếu tố chính là thái độ và tiêu chuẩn chủ quan (Theory of Planned Behavior – TPB) được áp dụng để phân tích và dự đoán hành vi của cá nhân. Theo Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020), Thái độ được định nghĩa là “cảm xúc tích cực hoặc tiêu cực mà cá nhân có đối với một hành vi cụ thể, và nó có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố tâm lý và tình huống cụ thể mà cá nhân đang đối mặt”.

Yếu tố thứ ba của TPB là nhận thức kiểm soát hành vi, phản ánh sự dễ dàng hoặc khó khăn khi thực hiện một hành vi và mức độ kiểm soát cá nhân có đối với hành vi đó.

Mô hình TPB (Theory of Planned Behavior) đã cung cấp một cải tiến so với mô hình kiểm soát ý chí của TRA (Theory of Reasoned Action) bằng cách thêm yếu tố nhận thức kiểm soát hành vi, nhưng nó vẫn tồn tại những hạn chế đáng lưu.

Mô hình này giả định rằng mọi người đưa ra quyết định và đều có suy nghĩ hợp lý dựa trên thông tin sẵn có, mà không xem xét đến động cơ vô thức.

Trong TPB, chuẩn chủ quan, thái độ và kiểm soát hành vi được xem là những yếu tố chủ yếu để xác định ý định của cá nhân. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu đã cho thấy có những yếu tố khác cũng đóng vai trò cần thiết trong quá trình quyết định, và chúng không được TPB bao gồm. Ví dụ, những động cơ vô thức, những ảnh hưởng từ môi trường xã hội và những trạng thái tâm trạng không được tính đến trong mô hình này. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Do đó, dù TPB có thể giải thích một phần nào đó của ý định hành vi, nhưng nó không thể giải thích hết toàn bộ sự biến thiên của ý định. Các nghiên cứu đã cho thấy chỉ có khoảng 40% biến thiên của ý định hành vi có thể được lý giải bằng TPB của Ajzen (1991). Mặc dù TPB có giá trị trong việc hiểu hành vi, nhưng nó vẫn còn nhiều hạn chế cần được sửa đổi.

Trong suốt thập kỷ qua, Lý thuyết hành vi có kế hoạch đã được áp dụng để dự đoán nhiều loại hành vi khác nhau và đã đạt được nhiều thành công. Lý thuyết này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giải thích các quyết định liên quan đến việc chọn trường đại học. Trong luận án này, nghiên cứu sẽ kiểm tra tính chính xác của nhận định này bằng cách sử dụng Lý thuyết hành vi có kế hoạch làm cơ sở và thử nghiệm một phần của mô hình lý thuyết tại Việt Nam. Ngoài việc áp dụng hầu hết các yếu tố trong mô hình lý thuyết hành vi dự định, nghiên cứu sẽ bổ sung một số nhân tố khác thích hợp với điều kiện Việt Nam để kiểm tra khả năng làm rõ các quyết định lựa chọn trường đại học thuộc khối ngành kinh tế tại TP. Hồ Chí Minh

2.1.2.2. Lý thuyết tiện ích đa thuộc tính (Multi Attribute Utility Theory – MAUT)

Được giới thiệu bởi Fiuegua và các cộng sự (2005), lý thuyết này đưa ra một khái niệm tổng quát hơn cho việc đánh giá sự ưu tiên giữa nhiều tiêu chí. Đây là một lĩnh vực nghiên cứu quan trọng vì nó giúp chúng ta hiểu cách mà con người ra quyết định trong các tình huống không đơn giản. Lý thuyết này phân biệt giữa sự ưa thích dựa trên so sánh thứ tự và sức mạnh của sự ưa thích so với các lý thuyết về lựa chọn rủi ro bằng cách sử dụng thuật ngữ hàm giá trị và hàm tiện ích. Một điểm quan trọng là lý thuyết tiện ích đa thuộc tính cung cấp nền tảng tiền đề cho các quyết định liên quan đến nhiều tiêu chí, đồng thời khám phá các điều kiện cho phép hàm ưu tiên đa thuộc tính được phân tách trong các điều kiện chắc chắn và rủi ro. Theo Fiuegua và các cộng sự (2005), Phân tích MAUT bao gồm những bước sau:

• Chia nhỏ quyết định thành các yếu tố độc lập (ví dụ: chi phí, quy mô sinh viên);

Xác định trọng số tương đối của từng yếu tố; (3) liệt kê các lựa chọn thay thế (ví dụ: các trường khác nhau có thể theo học); (4) đánh giá lựa chọn thay thế cho từng yếu tố; (5) nhân xếp hạng với trọng số để xác định giá trị cuối cùng cho mỗi thay thế; và (6) chọn phương án có giá trị cao nhất. MAUT, khi được áp dụng đúng cách và theo những giả định nhất định, đã được coi là một mô hình chuẩn mực cho việc ra quyết định (Baron, 1988; Keeney, 1992) được trích dẫn bởi Fiuegua và các cộng sự (2005). Những người theo MAUT tối đa hóa lợi ích của chính họ (đại khái là sự hài lòng cá nhân) theo cách hợp lý nhất để đạt được các mục tiêu của họ. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

2.1.2.3. Lý thuyết điều chỉnh giao tiếp (Communication Accommodation

Theory – CAT) được phát triển bởi Howard Giles lần đầu tiên vào năm 1971. Ban đầu, lý thuyết này chủ yếu tập trung vào việc điều chỉnh ngôn ngữ nói, phát triển, tập trung vào cách mà con người điều chỉnh phong cách giao tiếp của mình để phù hợp hoặc khác biệt với người khác. Lý thuyết này nhấn mạnh rằng sự điều chỉnh này thường xảy ra dựa trên các yếu tố như danh tính xã hội, động lực quyền lực và mục tiêu trong mối quan hệ. CAT đặc biệt có giá trị trong các tình huống giao tiếp giữa các nền văn hóa khác nhau và giữa các thế hệ, nơi mà sự khác biệt về ngôn ngữ và phong cách giao tiếp có thể tạo ra hiểu lầm hoặc căng thẳng.

Nhiều nghiên cứu đã áp dụng lý thuyết này để phân tích các tình huống giao tiếp thực tế. Ví dụ, một nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong bối cảnh giáo dục, giáo viên thường điều chỉnh phong cách giao tiếp của họ để phù hợp với nhu cầu và đặc điểm của học sinh, từ đó tạo ra môi trường học tập tích cực hơn 1. Một nghiên cứu khác về giao tiếp giữa các thế hệ trong gia đình cho thấy rằng việc điều chỉnh ngôn ngữ giữa cha mẹ và con cái có thể giúp cải thiện sự hiểu biết và giảm xung đột trong mối quan hệ. Ngoài ra, CAT cũng đã được áp dụng để nghiên cứu các tương tác trong môi trường làm việc, nơi mà việc điều chỉnh phong cách giao tiếp có thể ảnh hưởng đến sự hợp tác và hiệu suất làm việc của nhóm.

Tuy nhiên, lý thuyết này cũng gặp một số hạn chế. Một trong những vấn đề chính là khó khăn trong việc đo lường mức độ điều chỉnh giao tiếp một cách chính xác, đặc biệt là trong các bối cảnh văn hóa đa dạng. Hơn nữa, không phải mọi tình huống đều có thể áp dụng lý thuyết này một cách hiệu quả, do sự phức tạp của động lực xã hội và cá nhân trong giao tiếp. Do đó, mặc dù CAT cung cấp một khung lý thuyết hữu ích để hiểu hành vi giao tiếp của con người, vẫn cần có thêm nghiên cứu để làm rõ các khía cạnh còn thiếu sót.

2.2. Các nghiên cứu liên quan Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học là một chủ đề quan trọng khi thị trường giáo dục ngày càng cạnh tranh. Hiểu được lý do mà sinh viên lựa chọn trường giúp các cơ sở giáo dục xây dựng chiến lược tiếp thị hiệu quả. Nhiều nghiên cứu đã tìm ra các yếu tố cá nhân, tổ chức, và tiếp thị ảnh hưởng đến quyết định của sinh viên thông qua phương pháp định tính và định lượng. Tuy nhiên, các nghiên cứu này vẫn còn hạn chế về kích thước mẫu và phạm vi nghiên cứu. Dựa trên các điểm chung, chúng ta có thể phân nhóm và tổng hợp các nghiên cứu này

2.2.1. Nhóm 1: Nghiên cứu về các yếu tố cá nhân và xã hội

Nghiên cứu của Chapman (1981), Han (2014) và Nguyễn Thị Minh Hương (2020) đều phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc chọn trường đại học, gồm yếu tố cá nhân và xã hội. Các yếu tố cá nhân bao gồm “tình trạng kinh tế xã hội, năng lực học tập, mong muốn giáo dục” (Chapman, 1981), “thu nhập gia đình, trình độ học vấn của cha mẹ, thành tích và nguyện vọng” (Han, 2014), và “tính cách, động lực, mục tiêu cá nhân” (Nguyễn Thị Minh Hương, 2020). Yếu tố xã hội gồm “ảnh hưởng gia đình, cố định của trường, và giao tiếp trường” (Chapman, 1981), “chiến lược tiếp thị” (Han, 2014), và “điều kiện học tập, danh tiếng, truyền thông và ảnh hưởng từ gia đình, bạn bè” (Nguyễn Thị Minh Hương, 2020). Chapman phát triển mô hình tổng quát tại Mỹ, trong khi Han và Nguyễn Thị Minh Hương tập trung vào yếu tố cụ thể hơn, với Nguyễn Thị Minh Hương (2020) khảo sát tại Quảng Ngãi, Việt Nam và dung phương pháp định tính và định lượng, còn Chapman và Han chủ yếu dùng định tính. Mặc dù khác biệt về bối cảnh và phương pháp, cả ba nghiên cứu đều đóng góp vào việc hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường và gợi ý chiến lược hỗ trợ học sinh.

• Hình 2.3: Mô hình nghiên cứu của Chapman (1981)
• Hình 2.4: Mô hình nghiên cứu của Nguyễn Thị Minh Hương (2020)

2.2.2. Nhóm 2: Các yếu tố thể chế và tiếp thị, quảng cáo Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Các nghiên cứu của Ali, BJ (2021), BBJ Napitupulu (2023) và Umin Kango (2021) đều nhằm tìm hiểu những yếu tố tác động đến việc chọn trường đại học, nhưng mỗi nghiên cứu có các điểm tương đồng và khác biệt riêng. Các nghiên cứu đã xác định rằng yếu tố thể chế và các hoạt động tiếp thị, quảng cáo ảnh hưởng đến quyết định này. Yếu tố thể chế gồm địa điểm, chương trình học, uy tín, cơ sở vật chất, chi phí, hỗ trợ tài chính, cơ hội nghề nghiệp, hình ảnh về trường, nguồn thông tin về trường, lý do chọn trường và ngành học. Yếu tố tiếp thị bao gồm quảng cáo, hình ảnh giáo dục, sản phẩm, giá cả, địa điểm, hoạt động quảng bá, đội ngũ nhân viên, quy trình, và minh chứng vật lý. Các nghiên cứu đều áp dụng phương pháp định tính và định lượng, kết hợp phân tích lý thuyết với khảo sát thực tiễn. Các nghiên cứu này cũng có những khác biệt: Ali, BJ (2021) tiến hành nghiên cứu định lượng, cụ thể là khảo sát sinh viên tại trường đại học ở Iraq, tập trung vào yếu tố chính là quảng cáo, trong khi BBJ Napitupulu (2023) và Umin Kango (2021) sử dụng phương pháp định lượng với mô hình SEM qua AMOS25 để phân tích dữ liệu. Mặc dù khác nhau về mục tiêu, bối cảnh và phương pháp, các nghiên cứu đều cung cấp hiểu biết sâu sắc về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường, đóng góp vào việc phát triển các chính sách và chiến lược nhằm thu hút và hỗ trợ học sinh trong quá trình ra quyết định lựa chọn.

• Hình 2.5: Mô hình chọn trường đại học của BBJ Napitupulu (2023)

2.2.3. Nhóm 3: Kết hợp các yếu tố cá nhân, xã hội, và thể chế

Các nghiên cứu trong nhóm này kết hợp các yếu tố cá nhân, xã hội và thể chế để phân tích quyết định chọn trường đại học. Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020) nhấn mạnh tác động của truyền thông, động lực cá nhân, ảnh hưởng gia đình và các đặc điểm của trường; Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009) cho thấy sự tương tác giữa yếu tố cá nhân và xã hội;

Cả ba nghiên cứu đều phân tích các yếu tố cá nhân, xã hội và thể chế, bao gồm mục tiêu học tập, ảnh hưởng từ gia đình và bạn bè, và đặc điểm của trường như danh tiếng, cơ sở vật chất. Về phương pháp, các nghiên cứu áp dụng định lượng và sử dụng các kỹ thuật thống kê như Cronbach’s Alpha, EFA, CFA và SEM.

Khác biệt chính nằm ở phạm vi và phương pháp: Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009) tại Quảng Ngãi, và Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020) với sinh viên ngành QTKD tại TP. Hồ Chí Minh. Kích thước mẫu và các kỹ thuật phân tích cũng khác nhau, với nghiên cứu của Trần Dục Thức và Dương Thị Bình áp dụng phương pháp định lượng đa dạng hơn.

• Hình 2.6. Mô hình của Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2019)
• Hình 2.7: Mô hình nghiên cứu của Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020)

2.3. Tổng hợp các nghiên cứu trước Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Dựa trên việc đánh giá và so sánh lý thuyết từ các mô hình nghiên cứu trước đây, tác giả đã tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của sinh viên. Điều này sẽ giúp xác định những nhân tố quan trọng tác động đến quyết định lựa chọn trường đại học trong lĩnh vực kinh tế của sinh viên và xây dựng một mô hình nghiên cứu ban đầu về các yếu tố này tại HUB.

Bảng 1: Tổng hợp các yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học

2.4. Khoảng trống nghiên cứu

Kết quả của quá trình tổng hợp đã được trình bày chi tiết qua bảng tổng hợp các nghiên cứu liên quan, cho thấy rằng mặc dù có nhiều nhân tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học, nhưng sự khác biệt trong cách tiếp cận và phạm vi nghiên cứu vẫn còn là một thách thức lớn. Việc xác định rõ ràng các yếu tố này không chỉ giúp hiểu rõ hơn về hành vi lựa chọn của học sinh mà còn hỗ trợ các cơ sở giáo dục trong việc điều chỉnh chiến lược tuyển sinh của họ để phù hợp hơn với nhu cầu thực tế. Mặc dù đã có nhiều đề tài nghiên cứu về quyết định chọn trường ở Việt Nam, nhưng chưa có tác giả nào thực hiện nghiên cứu với đối tượng và phạm vi tương tự như đề tài này. Các nghiên cứu trước chủ yếu tập trung vào các lựa chọn trường nói chung, chưa đề cập riêng tới lựa chọn trường Đại học khối ngành kinh tế tại TP. Hồ Chí Minh trong bối cảnh hiện tại. Do đó, khoảng trống nghiên cứu này đã được lấp đầy thông qua việc tổng hợp và phân tích các nhân tố ảnh hưởng trong một mô hình nghiên cứu mới, nhằm cung cấp cái nhìn rõ ràng hơn về quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế của học sinh tại TP. Hồ Chí Minh.

2.5. Các giả thuyết nghiên cứu và mô hình nghiên cứu đề xuất

2.5.1. Các giả thuyết nghiên cứu

• Yếu tố đặc tính cá nhân Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Các yếu tố cá nhân có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn trường học của sinh viên. Trước khi quyết định, họ xem xét sự phong phú của chương trình đào tạo, tính phù hợp với sở thích và tài chính của gia đình. Học sinh thường xác định trường ưa thích khi còn học THPT, đồng thời suy nghĩ về ngành học liên quan đến sở thích, năng lực học tập và triển vọng nghề nghiệp. Theo Chapman (1981), năng lực học tập và sở thích cá nhân là hai yếu tố quan trọng nhất ảnh hưởng đến quyết định chọn trường. Nghiên cứu của Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009) cũng nhấn mạnh rằng yếu tố cá nhân, cơ hội việc làm trong tương lai và thông tin có sẵn về trường, là những yếu tố ảnh hưởng mạnh đến quyết định chọn trường. Họ đã phân loại các yếu tố này thành năm nhóm, trong đó yếu tố bản thân học sinh được xem là rất quan trọng.

Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020) tiếp tục khẳng định rằng các đặc điểm cá nhân như năng lực học tập, khả năng chi trả học phí, và kỳ vọng giáo dục đều có ảnh hưởng lớn đến quyết định chọn trường đại học. Họ cho rằng những kỳ vọng này không chỉ phản ánh mong muốn cá nhân mà còn liên quan đến bối cảnh kinh tế xã hội mà sinh viên đang sống.

Việc lựa chọn trường đại học không chỉ đơn thuần dựa vào các yếu tố bên ngoài như danh tiếng trường hay chương trình đào tạo mà còn phụ thuộc rất nhiều vào các yếu tố nội tại của sinh viên. Sự kết hợp giữa năng lực cá nhân, sở thích, và điều kiện tài chính tạo nên một bức tranh toàn diện về quyết định này. Dựa vào đặc tính cá nhân, tác giả đưa ra giả thuyết H1 như sau:

Giả thuyết H1: Đặc tính cá nhân có tác động cùng chiều đến quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế của sinh viên.

• Yếu tố đặc điểm trường đại học

Nghiên cứu của D.W. Chapman (1981) chỉ ra rằng các yếu tố như vị trí địa lý, học phí, chương trình học, cơ sở vật chất và các chính sách hỗ trợ từ nhà trường có tác động đáng kể đến quyết định chọn trường của sinh viên. Những yếu tố này không chỉ quyết định sự hấp dẫn của trường mà còn phản ánh khả năng đáp ứng nhu cầu học tập và phát triển nghề nghiệp của sinh viên. Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009) cũng đồng tình rằng những chính sách hỗ trợ từ nhà trường, bao gồm học bổng và các chương trình hỗ trợ tài chính, là yếu tố quyết định trong việc thu hút sinh viên. Khi một trường đại học có nhiều chính sách hỗ trợ hấp dẫn, nó sẽ tạo ra một môi trường học tập thuận lợi và khuyến khích sinh viên theo học.

Dựa trên nhóm yếu tố liên quan đến đặc điểm của trường đại học, tác giả đã đưa ra giả thuyết H2 như sau:

Giả thuyết H2: Đặc điểm của trường Đại học càng có tác động cùng chiều đến quyết định chọn trường Đại học khối ngành kinh tế của sinh viên. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

• Yếu tố cơ hội nghề nghiệp

Dựa trên nghiên cứu của Wiese và các cộng sự (2009) (được trích dẫn bởi Trần Dục Thức và Dương Thị Bình, 2020), cơ hội nghề nghiệp được xác định là yếu tố quan trọng mà sinh viên chú ý đến khi lựa chọn ngành học và trường học. Tại Nam Phi, triển vọng nghề nghiệp được xem là yếu tố quan trọng thứ hai sau chất lượng giảng dạy. Theo S.G. Washburn và các cộng sự (2000) (được trích dẫn bởi Trần Dục Thức và Dương Thị Bình, 2020), sự sẵn sàng cho công việc và khả năng tìm kiếm việc làm sau khi tốt nghiệp cũng là những yếu tố quyết định quan trọng trong việc chọn trường của sinh viên. Họ cho rằng, sinh viên thường xem xét các chương trình đào tạo có thể trang bị cho họ những kỹ năng cần thiết để đáp ứng yêu cầu của nhà tuyển dụng, từ đó tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động. Nguyễn Thị Minh Hương (2020) đã bổ sung thêm rằng, trong bối cảnh thị trường lao động ngày càng cạnh tranh, sinh viên có xu hướng lựa chọn những trường đại học có mối liên hệ chặt chẽ với các doanh nghiệp và tổ chức tuyển dụng. Những trường này thường cung cấp các chương trình thực tập, hội thảo nghề nghiệp, và mạng lưới kết nối với nhà tuyển dụng, giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận cơ hội việc làm hơn. Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009) cũng nhấn mạnh rằng chất lượng đào tạo và các chính sách hỗ trợ từ nhà trường có thể tác động tích cực đến cơ hội nghề nghiệp của sinh viên. Những trường có chương trình đào tạo chất lượng cao và cam kết hỗ trợ sinh viên trong việc tìm kiếm việc làm sẽ thu hút nhiều sinh viên hơn, vì họ cảm thấy được đảm bảo về triển vọng nghề nghiệp sau khi tốt nghiệp

Dựa trên kết quả của các nghiên cứu này, tác giả đưa ra giả thuyết H3 như sau:

Giả thuyết H3: Cơ hội việc làm có tác động cùng chiều với quyết định chọn trường Đại học khối ngành kinh tế của sinh viên.

• Sự hấp dẫn của ngành học

Đánh giá mức độ phong phú và hấp dẫn của ngành học dựa trên số lượng cũng như chất lượng giảng dạy tại từng trường. Những trường có chương trình giảng dạy đa dạng, đáp ứng nhu cầu của nhà tuyển dụng và khơi dậy sự hứng thú học tập của sinh viên sẽ thu hút được nhiều học viên hơn. Đây là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của sinh viên (Trần Dục Thức và Dương Thị Bình, 2020).

Nghiên cứu chỉ ra rằng sinh viên thường đánh giá mức độ hấp dẫn của ngành học dựa trên không chỉ số lượng các khóa học mà còn cả chất lượng giảng dạy. Những chương trình đào tạo có tính thực tiễn cao, liên kết chặt chẽ với doanh nghiệp sẽ giúp sinh viên có được những kỹ năng cần thiết và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường lao động. Điều này phản ánh một xu hướng ngày càng tăng trong việc sinh viên tìm kiếm những cơ hội học tập không chỉ để nhận bằng cấp mà còn để chuẩn bị cho sự nghiệp tương lai. Những ngành học phù hợp với sự đòi hỏi của xã hội bao giờ cũng được ưu tiên cân nhắc, suy cho cùng thì cái mà phụ huynh và học sinh quan tâm là ngành học đó có đáp ứng đúng nhu cầu của thị trường lao động hay không? Chính vì vậy việc nhà trường xây dựng các chương trình đào tạo và ngành học phù hợp với xu thế xã hội cũng mang lại yếu tố tích cực đối với quyết định chọn trường của các em. Dựa trên kết quả của các nghiên cứu này, tác giả đưa ra giả thuyết H4 như sau:

Giả thuyết H4: Ngành học đa dạng, hấp dẫn có tác động cùng chiều đến quyết định lựa chọn trường Đại học khối ngành kinh tế của sinh viên. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

• Hình ảnh thương hiệu của cơ sở giáo dục

Nghiên cứu của BBJ Napitupulu (2023) cho thấy rằng hình ảnh của một tổ chức được hình thành thông qua các hoạt động marketing thực tế và hiệu quả. Một hình ảnh thương hiệu tích cực giúp nâng cao niềm tin và sự tín nhiệm từ phía sinh viên, từ đó ảnh hưởng đến quyết định chọn trường. Nghiên cứu của Abuhassna và các cộng sự (2020), cùng với Yahya (2020) (được trích dẫn bởi Umin Kango, 2021), đã chỉ ra rằng hình ảnh của một trường đại học có tác động tích cực và đáng kể đến quyết định của sinh viên trong việc chọn trường.

Nghiên cứu của Phạm Thị Ly và các cộng sự (2016) nhấn mạnh rằng sự phong phú và chất lượng của ngành học là điều kiện tiên quyết để thu hút sinh viên. Chương trình giảng dạy đa dạng, đáp ứng nhu cầu thực tiễn sẽ tạo ra sức hấp dẫn lớn đối với sinh viên, từ đó củng cố hình ảnh thương hiệu của trường.

Hơn nữa, theo nghiên cứu của Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020), một hình ảnh thương hiệu mạnh mẽ không chỉ giúp thu hút sinh viên mà còn tạo ra môi trường học tập tích cực. Sinh viên cảm thấy tự hào khi học tại những trường có danh tiếng tốt, điều này không chỉ nâng cao tinh thần học tập mà còn khuyến khích họ tham gia tích cực vào các hoạt động ngoại khóa và phát triển bản thân.

Tóm lại, hình ảnh thương hiệu của một tổ chức giáo dục đóng vai trò quan trọng trong việc định hình quyết định chọn trường của sinh viên. Dựa trên kết quả của các nghiên cứu này, tác giả đưa ra giả thuyết H5 như sau:

Giả thuyết H5: Hình ảnh thương hiệu có tác động cùng chiều đến quyết định lựa chọn trường Đại học khối ngành kinh tế của sinh viên. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

• Yếu tố truyền thông

Theo Dương Thị Bình (2020), truyền thông là quá trình liên tục trao đổi thông tin và cảm xúc nhằm nâng cao hiểu biết và điều chỉnh hành vi của cá nhân và xã hội. Nguyễn Thị Minh Hương (2020) cũng nhấn mạnh rằng truyền thông liên quan đến việc truyền tải ý tưởng và cảm xúc giữa các cá nhân qua biểu tượng, và hoạt động truyền thông hấp dẫn từ trường đại học có tác động tích cực đến quyết định chọn trường của học sinh.Nguyễn Thị Minh Hương (2020) đã chỉ ra rằng sự quảng bá thông tin về trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành nhận thức của sinh viên về trường. Các hoạt động truyền thông hiệu quả giúp sinh viên hiểu rõ hơn về các chương trình đào tạo, cơ sở vật chất, và các chính sách hỗ trợ tài chính mà trường cung cấp. Điều này làm tăng khả năng lựa chọn trường của họ. Theo Ali, BJ (2021), các hoạt động quảng cáo và tư vấn tuyển sinh của trường đại học đóng vai trò tích cực trong quyết định này. Quảng cáo trên mạng xã hội và truyền hình có hiệu quả cao trong việc thu hút sinh viên, trong đó, các quảng cáo nội bộ do bộ phận sản xuất của trường tạo ra thu hút nhiều sự chú ý hơn với chi phí thấp hơn các quảng cáo cảu bên thứ ba cung cấp. Chapman (1981) bổ sung rằng nỗ lực giao tiếp của các trường, như việc giới thiệu học bổng và quảng bá thông tin, cũng ảnh hưởng đến sự lựa chọn của học sinh. Nghiên cứu của Lay & Maguire (1981) và Hossler (1990) trích dẫn bởi Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020) việc thăm quan của các đại diện tuyển sinh từ các trường đại học tới trường THPT có tác động tích cực đến sự thu hút học sinh.

Với sự phát triển nhanh chóng của thông tin trong xã hội và cuộc sống, từ những nghiên cứu trước, tác giả đưa ra giả thuyết H6.

Giả thuyết H6: Hoạt động Truyền thông có tác động cùng chiều đến quyết định lựa chọn trường Đại học khối ngành kinh tế của sinh viên.

2.5.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Dựa trên phân tích từ Lý thuyết hành vi hoạch định (TPB) và Lý thuyết tiện ích đa thuộc tính (Multi Attribute Utility Theory – MAUT), nghiên cứu này cung cấp một cách tiếp cận có hệ thống cho học sinh trong việc ra quyết định chọn trường, dựa trên các yếu tố ảnh hưởng và sự ưu tiên cá nhân. Theo TPB, những yếu tố này ảnh hưởng đến ý định chọn trường và quyết định theo học đại học. Mô hình nghiên cứu áp dụng khái niệm từ TPB để làm rõ quá trình ra quyết định, trong khi MAUT hỗ trợ trong việc phân tích và xếp hạng các yếu tố tác động.

Nghiên cứu cũng tham khảo các mô hình trước đây, bao gồm của D.W. Chapman (1981), Ali, BJ (2021), và Trần Văn Quý cùng Cao Hào Thi (2009), để đề xuất một mô hình kết hợp các yếu tố sau:

• Đặc tính cá nhân
• Đặc điểm trường đại học
• Cơ hội nghể nghiệp
• Sự hấp dẫn cửa ngành học
• Hình ảnh thương hiệu cơ sở giáo dục
• Hoạt động truyền thông

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt hiện nay, các trường cần tìm kiếm phương thức truyền thông hiệu quả để thu hút sinh viên, truyền thông cũng là một yếu tố quan trọng trong mô hình của Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020). Bên cạnh đó, việc đưa vào các yếu tố hình ảnh thương hiệu, đặc điểm trường đại học, cơ hội nghề nghiệp cũng là một trong những đặc điểm mang tính đặc thù của HUB, nơi mà tác giả chọn thực hiện đề tài nghiên cứu.

Dựa trên các mô hình nghiên cứu hiện có và thực tiễn, đề tài này sẽ khám phá những yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học trong khối ngành kinh tế của sinh viên, cụ thể là tại HUB. Các yếu tố được xem xét bao gồm: (1) Đặc tính cá nhân, (2) Đặc điểm của trường đại học, (3) Cơ hội nghề nghiệp, (4) Sự hấp dẫn của ngành học, (5) Hình ảnh thương hiệu của cơ sở giáo dục, và (6) Hoạt động truyền thông.

Yếu tố đặc tính cá nhân được đề xuất trong mô hình nghiên cứu được kế thừa từ nghiên cứu của Chapman (1981), Các yếu tố này được phát triển dựa trên Thuyết Hành Vi Hoạch Định (TPB), trong đó thái độ cá nhân và niềm tin về khả năng kiểm soát hành vi ảnh hưởng đến quyết định của sinh viên.

Yếu tố đặc điểm trường học kế thừa từ nghiên cứu của Umin Kango (2021), yếu tố đặc thù của HUB. Những yếu tố này được phân tích qua Lý thuyết Tiện ích Đa thuộc tính (MAUT), cho phép đánh giá các đặc điểm trường học dựa trên nhiều tiêu chí mà sinh viên coi trọng. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Yếu tố cơ hội nghề nghiệp: kế thừa từ nghiên cứu của Umin Kango (2021), BBJ Napitupulu (2023), đặc điểm đặc thù cảu HUB, cùng với áp dụng lý thuyết nền MAUT có thể được sử dụng để đánh giá các yếu tố nghề nghiệp dựa trên lợi ích lâu dài mà sinh viên mong đợi từ ngành học.

Yếu tố sự hấp dẫn của ngành học: Được kế thừa từ nghiên cứu của Nguyễn Thị Minh Hương (2020) và Trần Văn Quý và Cao Hào Thi (2009). Yếu tố này kế thừa từ Lý thuyết nền: TPB cho thấy rằng thái độ tích cực đối với ngành học sẽ làm tăng ý định theo học.

Yếu tố hình ảnh thương hiệu của cơ sở giáo dục được kế thừa từ các nghiên cứu của Han (2014) và Phạm Thị Ly và các cộng sự (2016), yếu tố đặc thù của HUB. Trên cơ sở lý thuyết nền TPB giải thích rằng hình ảnh thương hiệu ảnh hưởng đến thái độ và niềm tin của sinh viên, từ đó tác động đến ý định chọn trường.

Yếu tố Hoạt động truyền thông, từ Nghiên cứu của Trần Dục Thức và Dương Thị Bình (2020), BBJ Napitupulu (2023), kết hợp vận dụng Lý thuyết nền: TPB chỉ ra rằng thông tin từ hoạt động truyền thông có thể thay đổi thái độ và niềm tin của sinh viên, từ đó tác động đến ý định chọn trường. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

Kết luận: Từ việc tham khảo các nghiên cứu trước kết hợp với đặc thù của HUB và thực tiễn các đối tượng nghiên cứu cụ thể, tác giả đã chọn mô hình gồm 6 yếu tố: (1) Đặc tính cá nhân, (2) Đặc điểm của trường đại học, (3) Cơ hội nghề nghiệp, (4) Sự hấp dẫn của ngành học, (5) Hình ảnh thương hiệu của cơ sở giáo dục, và (6) Hoạt động truyền thông, có ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học khối ngành kinh tế phù hợp với bối cảnh xã hội và đặc điểm đối tượng nghiên cứu cụ thể là sinh viên năm 1,2,3 các chương trình TABP và Chuẩn tại HUB.

Hình 2.8 : Mô hình nghiên cứu đề xuất

Tóm tắt chương 2

Trong chương 2 tác giả đã đưa ra một số định nghĩa, khái niệm liên quan đến quyết định chọn trường của sinh viên như: đại học, lựa chọn, quyết định chọn trường…và hệ thống lại các cơ sở lý thuyết về hành vi người tiêu dùng, quy trình đưa ra quyết định lựa chọn sản phẩm dịch vụ như: thuyết hành động hợp lý (TRA), thuyết hành vi hoạch định (TPB), lý thuyết tiện ích đa thuộc tính (MAUT). Bên cạnh đó tác giả đã hệ thống và phân tích các nghiên cứu đi trước liên quan đến quyết định chọn trường của học sinh, sinh viên tại Việt Nam và các nước trên thế giới. Sau khi phân tích những hạn chế và thành quả đạt được của các nghiên cứu trước đó tác giả đã xây dựng mô hình nghiên cứu mới dựa trên các nghiên cứu của các tác giả khác. Trong mô hình nghiên cứu đề xuất gồm các 6 yếu tố sau: (1) Đặc tính cá nhân, (2) Đặc điểm trường đại học, (3) Cơ hội nghề nghiệp, (4) Sự hấp dẫn của ngành học, (5) Hình ảnh thương hiệu của cơ sở giáo dục (6) Hoạt động truyền thông và tác giả đã đưa ra các giả thuyết nghiên cứu về sự tác động của từng yếu tố đến quyết định chọn trường của sinh viên. Luận văn: Yếu tố ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học.

XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY: 

===>>> Luận văn: PPNC ảnh hưởng tới quyết định chọn trường đại học

Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://hotrovietluanvan.com/ – Hoặc Gmail: hotrovietluanvan24@gmail.com