Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam

Chia sẻ chuyên mục Đề Tài Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam hay nhất năm 2024 cho các bạn học viên ngành đang làm luận văn thạc sĩ tham khảo nhé. Với những bạn chuẩn bị làm bài luận văn tốt nghiệp thì rất khó để có thể tìm hiểu được một đề tài hay, đặc biệt là các bạn học viên đang chuẩn bị bước vào thời gian lựa chọn đề tài làm luận văn thì với đề tài Luận Văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam năm 2023 theo quan điểm tiếp cận TSA dưới đây chắc chắn sẽ giúp cho các bạn học viên có cái nhìn tổng quan hơn về đề tài sắp đến.

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Theo kết quả công bố của Tổng cục Thống kê, trong vòng 6 năm trở lại đây, ngành du lịch Việt Nam (tính chủ yếu là khối khách sạn nhà hàng) đóng góp trung bình khoảng 3,22% cho GDP cả nước [7;242]. Trong khi được xác định là ngành kinh tế mũi nhọn thì với kết quả thống kê này, du lịch dường như giữ một vị trí rất khiêm tốn so với các ngành kinh tế khác (trung bình giai đoạn 2018-2023, đóng góp cho GDP của công nghiệp chế biến là 20,07%, thương mại là 13,86%). Thực tế cho thấy, du lịch đóng vai trò quan trọng trong cơ cấu kinh tế của đất nước. Du lịch không chỉ trực tiếp đóng góp cho GDP mà ảnh hưởng ngoại biên về kinh tế của du lịch là rất lớn. Du lịch gián tiếp góp phần vào sự tăng trưởng nhiều ngành kinh tế khác do hoạt động của du khách trong chuyến du lịch rất đa dạng: ăn uống, lưu trú, vận chuyển, mua sắm, giải trí, … Vì vậy, việc thống kê hiệu quả kinh tế của du lịch chỉ dựa trên kết quả kinh doanh của 2 ngành lữ hành và khách sạn là chưa thật hợp lý. Điều này đặt ra yêu cầu: cần phải đánh giá lại hiệu quả kinh tế của du lịch một cách toàn diện hơn, nhằm nhận thức đúng đán hơn về vai trò của ngành du lịch đối với nền kinh tế đất nước.

Vào thập kỷ 90 của thế kỷ 20, Tổ chức Du lịch thế giới (WTO) đã nghiên cứu và đề xuất một quan điểm tiếp cận mới cũng như một phương pháp mới về thống kê du lịch là Tài khoản vệ tinh du lịch (TSA). Trên cơ sở đó, Hội đồng Lữ hành và Du lịch thế giới (WTTC) đã xây dựng và phát triển quan điểm này thành một hệ thống phương pháp luận cụ thể. Hiện nay, TSA đã được ứng dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới và được xem là một phương pháp thống kê du lịch hiệu quả. Từ năm 2021, vận dụng TSA, WTTC phối hợp với Cơ quan Dự báo Kinh tế Oxford (OEF) thống kê hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam và đưa ra kết quả ước tính: năm 2021,  du lịch Việt Nam đóng góp cho GDP khoảng 9,18%, tương đương với 3518,89 triệu USD. Năm 2022, du lịch Việt Nam đóng góp 10,16% cho GDP, tương đương với 4190,69 triệu USD. Năm 2023, con số này là 10,63%, tương đương 4745,17 triệu USD (xem bảng 1). Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Bảng 1: Đóng góp của du lịch Việt Nam cho GDP giai đoạn 2019-2024

Đặc biệt, nhờ sử dụng phương pháp TSA, WTTC có thể đưa ra con số dự báo cho hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam từ nay đến năm 2016 [23;10]. Với kết quả này có thể thấy, quan điểm tiếp cận TSA cho phép nhìn nhận đầy đủ hơn về vai trò của ngành du lịch đối với nền kinh tế. Tuy nhiên, các tổ chức này không công bố cơ sở lý thuyết để tính toán được các con số nêu trên.

Tại Việt Nam, năm 2020, TS. Lý Minh Khái (Vụ Thương mại – Dịch vụ – Giá cả, Tổng cục Thống kê) đã chủ trì đề tài nghiên cứu cấp cơ sở: “Nghiên cứu thống kê tài khoản vệ tinh du lịch”. Tuy nhiên đề tài mới chỉ dừng ở việc tìm hiểu TSA là gì và điều kiện vận dụng TSA ở Việt Nam, chưa có những tính toán cho tình hình cụ thể của du lịch Việt Nam.

Xuất phát từ lý do trên, với mong muốn được góp phần nghiên cứu và ứng dụng quan điểm tiếp cận TSA tại Việt Nam, tác giả đã lựa chọn đề tài luận văn: “Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam năm 2023 theo quan điểm tiếp cận TSA”.

CÓ THỂ BẠN QUAN TÂM ĐẾN DỊCH VỤ

===>>> Dịch Vụ Viết Thuê Luận Văn Thạc Sĩ Ngành Du Lịch

2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng nghiên cứu của luận văn là quan điểm tiếp cận tài khoản vệ tinh du lịch (TSA) và vai trò của du lịch đối với các ngành kinh tế khác của Việt Nam.  Phạm vi nghiên cứu của luận văn là việc xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam năm  2023.

3. Mục đích nghiên cứu

Mục đích của luận văn là góp phần nghiên cứu hệ thống lý thuyết về tiếp cận tài khoản vệ tinh du lịch (TSA) và ứng dụng ở Việt Nam; trên cơ sở đó, ứng dụng quan điểm này để xác định hiệu quả kinh tế của ngành du lịch.

4. Quan điểm và phương pháp nghiên cứu

Quan điểm nghiên cứu

• Quan điểm hệ thống

Tác giả nghiên cứu về thống kê hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam  năm 2023 được xuất phát từ hoạt động thống kê du lịch thế giới, của Việt Nam từ trước đến thời điểm nghiên cứu…

• Quan điểm tổng hợp

Tác giả tiến hành nghiên cứu hiệu quả kinh tế của du lịch trong mối quan hệ với hiệu quả kinh tế nói chung, xem xét đánh giá về du lịch Việt Nam trong mối quan hệ liên ngành.

Phương pháp nghiên cứu

• Phương pháp thu thập thông tin

Tác giả đã thu thập thông tin từ sách chuyên khảo, tạp chí, báo cáo của Tổng cục thống kê, Tổng cục Du lịch, các đề tài nghiên cứu khoa học, luận án tiến sỹ… Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

• Phương pháp phân tích, xử lý số liệu

Để xử lý các số liệu thu thập được, luận văn đã dùng phần mềm Excel …, số liệu được phân tích, kiểm định theo các biện pháp thống kê toán học, xây dựng thành các biểu bảng tổng hợp phục vụ cho mục đích nghiên cứu.

• Phương pháp chuyên gia

Tác giả đã tiến hành phỏng vấn một số cán bộ, chuyên viên của Tổng cục Thống kê, Tổng cục du lịch, những chuyên gia nghiên cứu về du lịch và TSA.

5. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và tài liệu tham khảo, luận văn gồm có 3 chương:

• Chương 1: Khái quát chung về phương pháp xác định hiệu quả kinh tế của du lịch và mô hình khảo sát du khách
• Chương 2: Ứng dụng TSA để xác định hiệu quả kinh tế của ngành du lịch Việt Nam năm  2023
• Chương 3: Một số giải pháp và kiến nghị

CHƯƠNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ PHƯƠNG PHÁP XÁC ĐỊNH HIỆU QUẢ KINH TẾ CỦA DU LỊCH VÀ MÔ HÌNH KHẢO SÁT DU KHÁCH

1.1. Hiệu quả kinh tế 

1.1.1. Khái niệm

Theo quan điểm kinh tế học, “hiệu quả hiểu chung nhất là việc sử dụng không lãng phí các yếu tố đầu vào” và “hiệu quả sản xuất diễn ra khi xã hội không thể tăng sản lượng một loạt hàng hóa mà không cắt giảm một loạt hàng hóa khác.

Một nền kinh tế có hiệu quả nằm trên giới hạn khả năng sản xuất của nó”[16;357]. Thực chất quan điểm này đã đề cập đến khía cạnh phân bổ có hiệu quả các nguồn lực của nền sản xuất xã hội. Việc phân bổ và sử dụng các nguồn lực sản xuất trên đường giới hạn khả năng sản xuất sẽ làm cho nền kinh tế có hiệu quả cao. Có thể nói mức hiệu quả ở đây mà tác giả đưa ra là cao nhất, là lý tưởng và không có mức hiệu quả cao hơn nữa. Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Hai tác giả Wohe và Doring lại đưa ra khái niệm khác về hiệu quả kinh tế. Đó là hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị hiện vật và hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị giá trị. Theo hai ông thì hai khái niệm này hoàn toàn khác nhau. “Mối quan hệ tỷ lệ giữa sản lượng tính theo đơn vị hiện vật (chiếc, kg) và lượng nhân tố đầu vào (giờ lao động, đơn vị thiết bị, nguyên vật liệu…) được gọi tính hiệu quả có tính chất kỹ thuật hay hiện vật. Mối quan hệ giữa tỷ lệ chi phí kinh doanh phải chi ra trong điều kiện thuận lợi nhất và chi phí kinh doanh thực tế chi ra được gọi là tính hiệu quả xét về mặt giá trị. Để xác định tính hiệu quả về mặt giá trị, người ta còn hình thành tỷ lệ giữa sản lượng tính bằng tiền và các nhân tố đầu vào bằng tiền” [17;34]. Khái niệm hiệu quả kinh tế tính bằng đơn vị của hai ông chính là năng suất lao động, máy móc thiết bị và hiệu suất tiêu hao vật tư, còn hiệu quả tính bằng giá trị là hiệu quả hoạt động quản trị chi phí.

Một khái niệm khác được nhiều nhà kinh tế trong và ngoài nước quan tâm chú ý và sử dụng phổ biến là: “Hiệu quả kinh tế của một số hiện tượng (hoặc quá trình) kinh tế phản ánh trình độ lợi dụng các nguồn lực để đạt được mục tiêu đã xác định”. [17;35]. Điển hình cho quan điểm này là các tác giả Eugene L. Grant, W.Grant Ireson, H.Speight và Ian M.T.Stewart.

Theo quan điểm thống kê, một số tác giả cho rằng hiệu quả kinh tế được xác định bởi quan hệ giữa tỷ lệ tăng lên của hai đại lượng kết quả và chi phí, nói cách khác hiệu quả kinh tế được đo lường bằng tỷ số giữa kết quả đầu ra với số lượng đầu vào. Các quan điểm này đề cập đến hiệu quả của phần tăng thêm chứ không phải của toàn bộ phần tham gia vào quá trình kinh tế. Điển hình cho quan điểm này là Manfred Bruhn. Theo ông: “Tính hiệu quả được xác định bằng cách lấy kết quả tính theo nhiều đơn vị giá trị chia cho chi phí kinh doanh” [28;48]. Đây là quan điểm được nhiều nhà kinh tế và quản trị kinh doanh áp dụng và tính hiệu quả của các quá trình kinh tế. Robert Lanquar cũng đề cập đến 2 chỉ tiêu trong vấn đề lao động việc làm:

• Hiệu quả lao động: hiệu quả gia tăng trên giá trị lao động [18;40]

Áp dụng quan điểm này, TS. Trần Thị Kim Thu cũng đề xuất một khái niệm về hiệu quả kinh tế: “Hiệu quả kinh tế là phạm trù kinh tế biểu hiện quan hệ so sánh giữa kết quả kinh tế đạt được với chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó” [20;4]

1.1.2. Tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế 

Để xác định tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế, cần xuất phát từ lợi ích và động lực. Hiệu quả kinh tế được xem xét đánh giá trên cơ sở hai cách tiếp cận, kết hợp hai loại lợi ích (lợi ích chung toàn xã hội và lợi ích tập thể doanh nghiệp), trên cơ sở kết hợp 2 quan điểm (quan điểm xã hội và quan điểm doanh nghiệp). Vậy tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả kinh tế cần xuất phát từ lợi ích, bao gồm cả lợi ích tập thể doanh nghiệp và lợi ích chung toàn xã hội. Chỉ có như vậy mới tạo ra động lực mạnh mẽ cho sự phát triển của các doanh nghiệp cũng như toàn xã hội, gắn hiệu quả với hoạt động sản xuất kinh doanh. Xác định đúng đắn tiêu chuẩn đánh giá hiệu quả là cơ sở để lựa chọn, xác định đúng các chỉ tiêu kết quả để tính hiệu quả kinh tế.

1.1.3. Ý nghĩa của việc nâng cao hiệu quả kinh tế  Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Nâng cao hiệu quả kinh tế có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Chúng ta đang thực hiện xây dựng nền kinh tế hàng hóa nhiều thành phần, vận hành theo cơ chế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Trong nền kinh tế thị trường tất yếu không tránh khỏi cạnh tranh quyết liệt. Đơn vị kinh tế nào, quốc gia nào có sức cạnh tranh, khả năng cạnh tranh cao, đơn vị đó, quốc gia đó sẽ đứng vững, tồn tại và phát triển. Khả năng cạnh tranh của từng đơn vị kinh tế cũng như của một quốc gia liên quan đến hai yếu tố quan trọng là chất lượng và hiệu quả. Chất lượng càng cao, hiệu quả càng cao thì khả năng cạnh tranh càng cao và ngược lại. Ngày nay, toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế khu vực và thế giới đã thành xu hướng tất yếu. Toàn cầu hóa, hội nhập kinh tế vừa có mặt tích cực nhưng cũng chứa nhiều mặt tiêu cực, làm cho cạnh tranh càng trở nên khốc liệt. Trong điều kiện đó, nâng cao hiệu quả kinh tế lại càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Nâng cao hiệu quả kinh tế cho phép thu được kết quả kinh tế nhất định, có thể tiết kiệm nguồn lực và chi phí cho sản xuất kinh doanh. Rõ ràng, nâng cao hiệu quả kinh tế có ý nghĩa đặc biệt lớn lao.

1.1.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả

Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả gồm các nhóm sau:

• Thứ nhất, nhóm nhân tố thuộc về con người (sức khỏe, trình độ, tuổi tác, giới tính …)
• Thứ hai, nhóm nhân tố thuộc về tư liệu sản xuất (máy móc, thiết bị, công nghệ, kỹ thuật, tài nguyên …)
• Thứ ba, nhóm nhân tố thuộc về quan hệ sản xuất (quan hệ quản lý, phân phối …)
• Thứ tư, nhóm nhân tố thuộc về quản lý bao gồm cả quản lý vĩ mô và quản lý vi mô (các chính sách vĩ mô, trình độ người quản lý, đảm bảo thông tin cho quản lý vv…)
• Thứ năm, nhóm nhân tố thuộc về môi trường sản xuất kinh doanh (môi trường pháp lý, bạn hàng, đối tác, quan hệ hiệp hội, quan hệ quốc tế …) – Thứ sáu, nhóm nhân tố thuộc về điều kiện thiên nhiên khí hậu …

1.2. Hiệu quả kinh tế trong du lịch Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

1.2.1 Khái niệm

Trên cơ sở lý luận chung nêu trên, vận dụng cho nghiên cứu hiệu quả kinh tế của du lịch, có thể nói hiệu quả kinh tế của du lịch là quan hệ so sánh giữa kết quả sản xuất kinh doanh du lịch đạt được với chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó [20;17]. Quan điểm này được vận dụng ở phạm vi một doanh nghiệp du lịch, một lĩnh vực hoạt động kinh doanh (lữ hành, lưu trú…), một khu vực, một ngành du lịch.

1.2.2 Các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của du lịch

Vì hiệu quả kinh tế là một phạm trù kinh tế đặc biệt quan trọng phản ánh yêu cầu tiết kiệm thời gian, trình độ sử dụng lực lượng sản xuất và mức độ hoàn thiện quan hệ sản xuất trong nền sản xuất xã hội, do đó, có rất nhiều yếu tố tác động đến hiệu quả kinh tế. Có những yếu tố tác động trực tiếp và cả những yếu tố tác động gián tiếp. Có thể nêu các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả kinh tế của ngành du lịch nói chung và của doanh nghiệp du lịch nói riêng.

1.2.2.1. Các nhân tố khách quan

• Điều kiện kinh tế – chính trị – xã hội

Đó là cơ sở hạ tầng của địa phương nơi có hoạt động kinh doanh du lịch (hệ thống đường sá, sự phát triển mạng lưới giao thông, thông tin liên lạc…), các chủ trương chính sách của chính quyền trung ương và địa phương, tình trạng dân trí… Điều kiện kinh tế xã hội ảnh hưởng gián tiếp đến hiệu quả kinh tế thông qua nguồn khách và chính sách giá cả đối với các dịch vụ và hàng hóa.

• Môi trường kinh doanh

Môi trường vĩ mô: bao gồm hệ thống pháp luật, các chủ trương chính sách của Nhà nước và của các ngành. Các luật lệ, chế độ chính sách kinh tế xã hội nơi có hoạt động kinh doanh du lịch ảnh hưởng không ít tới hiệu quả kinh tế của các doanh nghiệp, nhất là chính sách đối ngoại của Nhà nước có ảnh hưởng trực tiếp đến lượng khách quốc tế.

Môi trường trực tiếp: là môi trường cạnh tranh giữa các lĩnh vực hoạt động, giữa các doanh nghiệp trong ngành. Do sự phát triển nhanh chóng của du lịch trong những năm gần đây, số lượng các doanh nghiệp du lịch tăng lên nhanh chóng, dẫn đến sự cạnh tranh gay gắt giữa các đơn vị sản xuất kinh doanh du lịch.

• Các nguồn lực sẵn có Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Các nguồn lực sẵn có bao gồm tài nguyên du lịch và các nguồn lực khác: vị trí địa lý, cơ sở hạ tầng…

• Cơ chế quản lý kinh tế

Cơ chế quản lý kinh tế là một yếu tố quan trọng, nó chi phối tác động của các yếu tố khác tới hiệu quả của cả nền kinh tế nói chung và kinh doanh du lịch nói riêng.

1.2.2.2. Các nhân tố chủ quan

Cơ sở vật chất kỹ thuật của ngành du lịch: thể hiện về mặt vật chất dùng để sản xuất kinh doanh. Nó bao gồm tài sản cố định và tài sản lưu động. Về mặt giá trị, nó bao gồm vốn cố định và vốn lưu động.

• Đội ngũ lao động trong hoạt động sản xuất kinh doanh du lịch: đây cũng là một yếu tố tác động trực tiếp đến kết quả kinh doanh du lịch. Chính vì vậy, ngành và các đơn vị kinh doanh du lịch phải chú trọng đến công tác đào tạo, không ngừng nâng cao trình độ của đội ngũ lao động, kể cả cán bộ quản lý và công nhân viên.
• Cơ cấu tổ chức quản lý: cơ cấu tổ chức quản lý phải gọn nhẹ và có hiệu quả, tạo điều kiện thuận lợi cho các đơn vị kinh doanh.

Các nhân tố trên tác động đến hiệu quả kinh tế theo các hướng khác nhau nhưng chúng có mối liên hệ và tác động qua lại lẫn nhau. Do đó, việc đánh giá một cách đúng đắn và khai thác triệt để những tác động có lợi là điều kiện hết sức quan trọng để nâng cao hiệu quả kinh tế.

1.3. Các phương pháp thống kê truyền thống nhằm xác định hiệu quả kinh tế của ngành du lịch 

1.3.1. Trên thế giới

Theo WTO, thống kê du lịch thế giới chủ yếu tập trung vào chi tiêu du lịch và lượng khách du lịch. Chi tiêu du lịch được xác định là “tổng số tiền đã chi phí của người đi tham quan hoặc thay mặt chi cho người đi tham quan trong suốt hành trình của chuyến đi và chi tiêu ở nơi đến” [1;25].

Về thống kê khách du lịch quốc tế, hầu hết các nước trên thế giới hiện nay đều thống kê dựa trên số liệu thống kê về xuất nhập cảnh tại các cửa khẩu biên giới, hải cảng, bao gồm các cửa khẩu biên giới đường bộ, đường thủy, đường hàng không. Tuy nhiên đối với một số quốc gia trong các khối liên minh, do quy chế không phải làm thủ tục xuất nhập cảnh nên phải tiến hành thống kê qua các hãng giao thông vận chuyển hành khách để xác định số lượng khách quốc tế đến và du khách Việt Nam ra nước ngoài.

Đối với khách du lịch nội địa, phương pháp thống kê cơ bản được nhiều nước áp dụng bao gồm:

• Điều tra tại nơi khách đến du lịch: tiến hành bằng cách đếm (điều tra toàn bộ) và điều tra chọn mẫu số khách tham quan tại các điểm du lịch
• Điều tra và đăng ký tại cơ sở lưu trú: đăng ký cập nhật số lượng khách và thực hiện chế độ báo cáo thống kê định kỳ; tổng điều tra số lượng khách; điều tra chọn mẫu khách nghỉ; điều tra chọn mẫu các đơn vị kinh doanh du lịch.
• Điều tra qua mạng lưới quản lý giao thông đi lại: điều tra thu thập thông tin từ các hồ sơ hành chính tại các đầu mối giao thông (bến xe, bến cảng, nhà ga, sân bay…); điều tra tại một số điểm dọc theo hành trình du lịch; điều tra thu thập thông tin từ các công ty, tổ chức quản lý hành chính công, viện nghiên cứu du lịch; điều tra chọn mẫu các cơ sở vận chuyển hành khách.
• Điều tra tại nơi ở của dăn cư: điều tra hộ gia đình.

1.3.2. Tại Việt Nam Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Thống kê du lịch ở Việt Nam đã được quan tâm từ những ngày đầu ngành du lịch mới được thành lập. Trong các thập kỷ 60, 70, 80 của thế kỷ trước, thống kê du lịch thường được thông qua hình thức ban hành chế độ báo cáo định kỳ đối với các cơ sở kinh doanh du lịch và khách sạn thuộc khu vực kinh tế Nhà nước. Việc thống kê số lượt khách, ngày khách du lịch chủ yếu thông qua số khách nghỉ ở các cơ sở lưu trú. Khái niệm về khách du lịch cũng rất hạn hẹp, chỉ dừng lại ở đối tượng đi du lịch thuần túy (tham quan, nghỉ ngơi, vui chơi giải trí) và do đó cũng làm hạn chế kết quả thống kê. Hiện nay, về phương pháp thống kê, đã kết hợp giữa việc ban hành chế độ báo cáo định kỳ cho các đơn vị cơ sở và các cấp quản lý ngành với việc tổ chức các cuộc điều tra chuyên môn định kỳ và không định kỳ. Ở nước ta, thống kê du lịch chủ yếu dựa vào biểu mẫu thống kê quy chuẩn,  các chỉ tiêu báo cáo thống kê và các chỉ tiêu gắn với khách.

1.3.2.1. Biểu mẫu thống kê quy chuẩn

Hiện nay, biểu mẫu thống kê chủ yếu sử dụng hình thức báo cáo, trong đó phổ biến là các báo cáo thống kê định kỳ. Trong báo cáo thống kê định kỳ lại chia hai loại chính : báo cáo thống kê hàng tháng và báo cáo thống kê hàng năm.

Đối với các lĩnh vực thống kê ngoài doanh nghiệp như thống kê lượng khách, ngày khách,… thông tin được tổng hợp dựa trên kết quả báo cáo của các ban ngành có liên quan (Bộ Quốc Phòng, Bộ Công an…) theo quy định trong Hệ thống chỉ tiêu Thống kê Nhà nước (National Indicator System_NIS).

Trên cơ sở số liệu đã thống kê, kết quả báo cáo về hoạt động sẽ được thành lập, tuân thủ theo hệ thống chỉ tiêu quy định sẵn, có bổ sung thêm một số chỉ tiêu đặc trưng của ngành.

1.3.2.2. Các chỉ tiêu báo cáo thống kê

Trước hết, có thể thấy, hệ thống chỉ tiêu thống kê quốc gia hiện hành quan tâm đến các chỉ tiêu chính sau:

• Thống kê về lượt khách du lịch: Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Khách du lịch quốc tế đến Việt Nam và người Việt Nam ra nước ngoài: Số liệu về khách quốc tế đến Việt Nam được thu thập từ các cơ quan quản lý xuất nhập cảnh. Trước đây, việc thu thập, tổng hợp và công bố số liệu này do cơ quan quản lý xuất nhập cảnh thuộc Bộ Công an đảm nhiệm. Từ năm 2018, việc thu thập số liệu về khách quốc tế đến Việt Nam và người Việt Nam đi du lịch nước ngoài dựa vào hình thức báo cáo thống kê định kỳ hàng tháng về xuất nhập cảnh Việt Nam. Chế độ này do Tổng cục Thống kê phối hợp với Tổng cục Du lịch và các cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng và ban hành cho các cơ quan xuất nhập cảnh theo quyết định số 781/2017/TCTK-QĐ ngày 2/11/2017 của Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê. Với chế độ báo cáo này, số liệu đã được cập nhật thường xuyên theo tháng, quý, năm về tổng lượng khách cũng như được phân tích theo các tiêu chí: mục đích chuyến đi, quốc tịch, thị trường du lịch và phương tiện vận chuyển.

Khách  du lịch trong nước:  Lĩnh vực thống kê này lâu nay vẫn chưa được quan tâm đúng mức ở nước ta. Cho đến nay chưa có một công trình nghiên cứu và phương pháp cụ thể nào để thống kê số lượng khách du lịch trong nước một cách đầy đủ, có hệ thống và chính xác như lĩnh vực khách quốc tế, mặc dù số lượng này ngày càng tăng. Việc thống kê lượng khách nội địa hiện nay chủ yếu chỉ thực hiện được đối với số du khách có nghỉ tại các cơ sở lưu trú du lịch có đăng ký kinh doanh, các tổ chức quản lý hành chính công cộng như: Bảo tàng, các khu di tích…. Còn số khách đi trong ngày và số khách nghỉ tại các nhà nghỉ, nhà khách chưa đăng ký kinh doanh, các nhà nghỉ nhà khách của các cơ quan, xí nghiệp, nhà nghỉ cuối tuần, nhà nghỉ thứ hai, nhà nghỉ của người thân … chưa được thống kê một cách đầy đủ và chính xác.  Nên chăng ta có thể xem  xét và áp dụng các phương pháp thống kê khách du lịch nôi địa theo kinh nghiệm của các nước mà WTO đã tổng kết.

• Thống kê về doanh thu của ngành du lịch: dựa trên kết quả tổng hợp của các cục địa phương kết hợp với các sở du lịch sau khi thu thập phiếu điều tra doanh nghiệp. Thống kê doanh thu được đánh giá theo 2 chỉ tiêu cơ bản :

Tổng doanh thu xã hội của du lịch: được tính trên cơ sở tổng mức chi tiêu của toàn bộ lượng khách du lịch thông qua con số báo cáo của các doanh nghiệp trong lĩnh vực du lịch, bao gồm cả những khoản thu hộ cho các ngành khác.

Doanh thu từng lĩnh vực du lịch: bao gồm doanh thu trong lĩnh vực hoạt động lữ hành, lĩnh vực hoạt động khách sạn, nhà hàng, lĩnh vực vận chuyển khách và dịch vụ du lịch khác.

Ngoài ra còn có chỉ tiêu cho ngành kinh doanh dịch vụ lưu trú, ngành kinh doanh ăn uống, ngành lữ hành như sau :

• Các chỉ tiêu của Ngành kinh doanh dịch vụ lưu trú gồm một số chỉ tiêu cơ bản như:  Công suất sử dụng buồng, giường; Thời gian lưu lại trung bình…
• Các chỉ tiêu đặc trưng cho ngành kinh doanh ăn uống: như hệ số sử dụng chỗ ngồi…
• Các chỉ tiêu đặc trưng cho kinh doanh lữ hành: gồm số ngày đi tour, chi tiêu bình quân của một khách đi tour….

Phương pháp thống kê về hoạt động du lịch và cơ sở lưu trú du lịch ở nước ta thường được áp dụng theo hai hình thức cơ bản :

• Chế độ báo cáo thống kê định kỳ Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Hiện nay vẫn áp dụng chế độ báo cáo thống kê định kỳ đối với các cơ sở kinh tế là doanh nghiệp hoạt động kinh doanh du lịch và cơ sở lưu trú. Đồng thời, có cả chế độ báo cáo tổng hợp ban hành cho các Cục Thống kê, Sở Du lịch và Sở Thương mại Du lịch. Trên cơ sở các chế độ báo cáo thống kê định kỳ hàng tháng, hàng quý, hàng năm, các cơ sở kinh doanh sẽ báo cáo cho các Cục Thống kê, Sở Du lịch, Sở Thương mại Du lịch để tổng hợp báo cáo về Tổng cục Thống kê và Tổng cục Du lịch.

• Phương pháp điều tra chuyên môn

Trong những năm  qua, ở nước ta đã tiến hành một số cuộc điều tra chuyên đề hoặc kết hợp, lồng ghép về hoạt động du lịch vào các cuộc điều tra khác như các cuộc điều tra số cơ sở, số lao động, vốn, tài sản, doanh thu, chi phí lỗ lãi đối với các doanh nghiệp, các hộ sản xuất kinh doanh cá thể về hoạt động du lịch, kinh doanh lưu trú du lịch định kỳ 1/3, 1/7 và 1/10 hàng năm, điều tra doanh thu từ hoạt động du lịch, hoạt động khách sạn nhà hàng hàng tháng, quý, tiến hành một số cuộc điều tra chuyên đề về chi tiêu của khách quốc tế và khách du lịch trong nước. Năm 2012, Tổng cục Thống kê đã phối hợp với Tổng cục Du lịch tổ chức một cuộc điều tra toàn bộ đối với tất cả các cơ sở kinh doanh du lịch và lưu trú du lịch thuộc mọi thành phần kinh tế và tiến hành cuộc điều tra chọn mẫu về chi tiêu của khách quốc tế tại Việt Nam. Năm 2017, Tổng cục Du lịch đã tổ chức cuộc điều tra về tình hình chi tiêu của khách trong những ngày ở Việt Nam tại một số cửa khẩu quốc tế. Đặc biệt, năm 2021, Tổng cục Thống kê đã tiến hành cuộc điều tra khách du lịch qua các cửa khẩu biên giới và điều tra chi tiêu của khách tại các cơ sở lưu trú du lịch. Cớ mẫu điều tra chi tiêu tương đối lớn với 23.000 phiếu điều tra dành cho khách nội địa và 7.000 phiếu đối với khách quốc tế. Nội dung điều tra khá phong phú và chi tiết. Phiếu điều tra áp dụng đối với khách quốc tế đến Việt Nam bao gồm các chi tiêu phản ánh tổng số tiền chi tiêu và cơ cấu chi tiêu theo các sản phẩm và theo từng loại khách (theo phương tiện, mục đích chuyến đi, độ tuổi, nghề nghiệp, quốc tịch…). Đối với điều tra chi tiêu của khách nội địa cũng thu thập những thống tin tương tự khách quốc tế. Năm 2023, Tổng cục Thống kê cũng tiến hành điều tra chi tiêu của khách du lịch với cỡ mẫu 25.500 khách nội địa và 8.500 khách quốc tế. Đây là nền tảng số liệu quan trọng cho phép áp dụng TSA để thống kê du lịch tại Việt Nam.

Ngoài ra, thống kê ở cấp cơ sở còn có thêm một số chỉ tiêu khác như : thống kê ngày khách (số cộng dồn các ngày du lịch của khách du lịch trong kỳ nghiên cứu), vốn, lao động, nộp ngân sách… Các chỉ tiêu này xét về thực chất, cũng chỉ là các chỉ tiêu tham khảo. Chúng phục vụ thêm cho công tác nghiên cứu hoạt động kinh tế, củng cố quan điểm xuất khẩu trực tiếp hay bổ sung một phần cho hoạt động kinh doanh, đầu tư…

Cùng với quá trình phát triển của ngành du lịch, để đáp ứng yêu cầu và chuẩn thế giới, Tổng cục Thống kê có tổ chức một số đợt điều tra (điều tra toàn bộ hoặc điều tra chọn mẫu) nhằm xây dựng, bổ sung và giới thiệu thêm các chỉ tiêu thông dụng khác được nhiều quốc gia ban hành … Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Dựa vào các chỉ tiêu trên, cơ quan chuyên trách sẽ tổng hợp thành báo cáo thống kê. Trong ngành du lịch, báo cáo thống kê cũng chia thành báo cáo thống kê cấp cơ sở (doanh nghiệp, đơn vị kinh doanh) và báo cáo thống kê tổng hợp (do các cấp cao hơn như Phòng Thống kê quận huyện, Cục Thống kê, Sở Du lịch, Tổng cục Thống kê, Tổng cục Du lịch …)

1.3.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động du lịch

Có thể nói các chỉ tiêu thống kê trên chủ yếu phục vụ cho các cấp quản lý Nhà nước. Còn đối với các tổ chức kinh doanh du lịch thì họ lại quan tâm nhiều hơn đến tính hiệu quả của hoạt động du lịch. Xét về yêu cầu đánh giá hoạt động du lịch, các nhà kinh tế hướng tới các chỉ tiêu về hiệu quả như sau :

Các chỉ tiêu gắn với khách: như chi tiêu ngày khách… Hiện nay, các chỉ tiêu này chưa đảm bảo độ tin cậy cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Các chỉ tiêu hiệu quả kinh tế tổng hợp: là chỉ tiêu hiệu quả kinh tế cơ bản nhất, đo bằng tỷ số giữa tổng thu nhập thuần với tổng chi phí thuần cho du lịch, trong một khoảng thời gian nhất định. Chỉ tiêu này cho biết một đồng chi phí bỏ ra sẽ thu được bao nhiêu đồng thu nhập, thường dùng để đo lường hiệu quả kinh tế của từng doanh nghiệp, từng loại hoạt động kinh doanh.

Chỉ tiêu doanh lợi: được tính bằng tỷ lệ phần trăm giữa tổng lợi nhuận thu được và tổng chi phí hoặc vốn sản xuất trong một thời kỳ. Chỉ tiêu này giúp so sánh hiệu quả kinh doanh giữa các doanh nghiệp, hay giữa các ngành kinh tế.

Chỉ tiêu hiệu quả sử dụng vốn: được đo bằng tỉ lệ giữa doanh thu và đồng vốn, chia thành các chỉ tiêu như hiệu quả sử dụng vốn cố định, hiệu quả sử dụng vốn lưu động….

Chỉ tiêu hiệu quả lao động (năng suất lao động, hiệu quả sử dụng lao động của doanh nghiệp).

Đa số các chỉ tiêu trên chỉ được xem xét ở quy mô doanh nghiệp mà ít được chú ý ở quy mô thống kê Nhà nước.

Đối với ngành du lịch, các yếu tố đầu ra có thể được tính bằng các chỉ tiêu: doanh thu, lượng khách, chi tiêu của du khách… Yếu tố đầu vào được xác định với các chỉ tiêu về đầu tư, lao động … Ở Việt Nam, do có những khó khăn về kinh phí cũng như phương pháp điều tra thống kê nên ngay việc xác định chi tiêu của du khách cũng chủ yếu sử dụng phương pháp điều tra chọn mẫu, kết quả thống kê về đầu tư tư nhân, số lượng lao động trong ngành du lịch cũng gặp nhiều khó khăn. Vì vậy, để xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam có thể thông qua các chỉ tiêu gián tiếp như:

• Tỷ lệ đóng góp của ngành du lịch cho GDP
• Số nhân Keynes: giúp đánh giá ảnh hưởng lan tỏa của du lịch

1.4. Quan điểm tiếp cận tài khoản vệ tinh du lịch (TSA) Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

1.4.1. Lịch sử phát triển của hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch 

Từ sau hội nghị quốc tế về thống kê du lịch ở Ottawa – Canada năm 1991, bên cạnh việc hoàn thiện các khái niệm, nội dung, phương pháp thống kê, các bảng phân loại về du lịch có tính chất chuẩn quốc tế thì một hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch đã được WTO đề xuất và khuyến nghị các quốc gia nghiên cứu, vận dụng. Tiếp đó, Hội đồng Lữ hành và Du lịch thế giới (WTTC) tiến hành xây dựng TSA thành một hệ thống phương pháp luận và lượng hóa các tác động kinh tế của ngành du lịch. Phương pháp luận của họ tập trung vào định lượng tác động kinh tế của tiêu dùng du khách (ngành du lịch) cũng như toàn bộ cầu du lịch (đối với kinh tế du lịch) thông qua các mô hình có tính mô phỏng. Tác động kinh tế của tiêu dùng du khách chỉ giới hạn trọng phạm vi tác động trực tiếp đối với sản xuất. Trong khi đó, tổng cầu lại xem xét đến các tác động trực tiếp và gián tiếp có liên quan đến nguồn vốn đầu tư, chi tiêu của chính phủ và ngoại thương, kể cả mức tăng nhu cầu hàng hóa và dịch vụ tạo ra do sự di chuyển của con người trên khắp thế giới (du lịch thế giới). WTTC nghiêng về phương pháp tiếp cận theo hướng cầu vì phương pháp này đưa ra định nghĩa rất toàn diện về phạm vi và có mối liên hệ chặt chẽ với các mô hình kinh tế có liên quan đến các khái niệm về nguồn cung. Nghiên cứu của tổ chức này chủ yếu dựa vào các kỹ thuật mô hình kinh tế.

Tháng 9 năm 2017, ba tháng sau Hội nghị quốc tế về Đo lường các tác động kinh tế của ngành du lịch tại Enzo Paci do WTO tổ chức, một nhóm làm việc liên thư ký giữa WTO, OECD và EUROSTAT (Cơ quan thống kê của Cộng đồng châu Âu) đã được thành lập nhằm xây dựng khung khái niệm chung cho các phương pháp luận về tài khoản vệ tinh du lịch. Kết quả là ba tổ chức nói trên đã thống nhất về “Dự thảo tài khoản vệ tinh du lịch – các tài liệu tham khảo về phương pháp luận”. Ba tổ chức đều nhất trí: họ là những cơ quan chịu trách nhiệm thúc đẩy việc thực hiện tài khoản vệ tinh du lịch cho các nước thành viên thuộc tổ chức của mình.

Nhận thức được tính hữu ích và tầm  quan trọng của TSA, nhiều nước trên thế giới đã tiến hành nghiên cứu, tổ chức thu thập thông tin, xử lý, tính toán và lập được hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch của nước mình ngay từ những năm giữa thập kỷ 90 của thế kỷ 20, điển hình là các nước: Canada, Cộng hòa Dominica, Pháp, New Zealand, Mexico, Chile, Ecuador, Cuba, Ba Lan, Na Uy, Singapore, Thụy Điển, Mỹ, Australia, Philippinnes, Indonesia vv… Tính đến nay đã có khoảng trên 170 quốc gia đã tiến hành (hoặc được) tính toán và lập tài khoản vệ tinh du lịch.

Tại Canada tháng 10/2012, hai cơ quan Du lịch và Thống kê đã phối hợp đưa ra tài khoản vệ tinh đầu tiên. Tháng 6/2014, các chỉ tiêu du lịch quốc gia lần đầu tiên được xuất bản. Kết quả hệ thống TSA cho biết doanh thu của ngành du lịch Canada chiếm  2,5% GDP, tỷ lệ thuế thu từ ngành du lịch chiếm 7% so với thuế các loại hàng hóa khác, lao động trong ngành du lịch chiếm 5% lao động trong các ngành sản xuất kinh doanh.

Tại Australia, Cục Thống kê (ABS) và Vụ Du lịch của Bộ Công nghiệp Du lịch và Tài nguyên (ITR) đã tiến hành thu thập thông tin, xử lý, tính toán và biên soạn được hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch Australia từ năm 2015. Tháng 5/2021, ABS đã xuất bản ấn phẩm “Tài khoản quốc gia – tài khoản vệ tinh du lịch”. Ấn phẩm này đã liệt kê 13 bảng số liệu bao gồm các tài khoản vệ tinh du lịch và kèm theo một số tài khoản kinh tế quốc dân tổng hợp giai đoạn 2015-2020 với mục đích trực tiếp so sánh, phân tích về vị trí, vai trò, tầm quan trọng của ngành du lịch trong toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch ở Philippinnes (PTSA) gồm 11 biểu, nội dung không hoàn toàn giống với nội dung trong 10 biểu của WTO. Chu kỳ thống kê TSA ở Philippines là 4 năm 1 lần. Tương tự như Philippinnes, Indonesia cũng lập 1 hệ thống TSA gồm 7 biểu, trong đó, các biểu tiêu dùng cho các loại khách du lịch đã được gộp lại thành 1 biểu, các biểu khác cũng được rút gọn cho phù hợp với điều kiện thực tế của Indonesia.

1.4.2. Nội dung tài khoản vệ tinh du lịch Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Tài khoản vệ tinh du lịch (TSA) là một tập hợp các bảng biểu đo lường, tính toán phản ánh kết quả các mặt hoạt động du lịch trong mối quan hệ qua lại với các ngành kinh tế quốc dân khác theo cùng một phương pháp tính của tài khoản quốc gia.

Kết cấu hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch của WTO được trình bày thành các bảng biểu thống kê với nhiều phân tổ theo nhiều tiêu thức khác nhau. Các bảng biểu TSA cho phép đánh giá sự ảnh hưởng tác động qua lại giữa ngành du lịch đối với nền kinh tế quốc dân nói chung và cho phép phân tích được kết cấu và những biến động của du lịch.

Những nội dung chủ yếu trong hệ thống TSA thường được người sử dụng quan tâm nhiều nhất là:

• Giá trị tăng thêm của ngành du lịch trong các ngành kinh tế quốc dân và sự phụ thuộc của các ngành kinh tế quốc dân với du lịch
• Lao động trong ngành du lịch và GDP của ngành du lịch
• Quy mô tiêu dùng của khách du lịch và cơ cấu chi tiêu du lịch của khách du lịch quốc tế cũng như nội địa
• Vốn đầu tư cho hoạt động du lịch
• Tiêu dùng chung, xúc tiến, đầu tư du lịch vv…

Tổ chức du lịch thế giới còn nhấn mạnh vai trò rất quan trọng của hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch (TSA). Nhờ TSA có thể:

• Đánh giá được hiệu quả kinh doanh du lịch của từng nước, cho biết được số lượng khách đến và khách đi cũng như đặc điểm của từng loại khách.
• Đánh giá mối quan hệ giữa các chỉ tiêu về lượng với các chỉ tiêu giá trị của du lịch như số lượt khách, ngày khách, tỉ lệ sử dụng buồng, giường…với các chỉ tiêu doanh thu từ các cơ sở du lịch.
• Đưa ra những đánh giá quan trọng về cán cân thanh toán quốc tế của một nước. Điều đó xuất phát từ chỗ: ngành du lịch nhiều nước đã được coi như là giải pháp rất quan trọng để cân đối các vấn đề thanh toán quốc tế.
• Đối với nhiều nước, khách du lịch từ các nước khác đến hầu hết đều thông qua các cơ sở kinh doanh lữ hành. Vì vậy, để xác định được mức chi tiêu của du khách, đặc biệt là xác định cơ cấu chi tiêu, không thể điều tra trực tiếp từ du khách. Bởi vì gần như toàn bộ tổng số tiền trong chuyến đi của du khách đã nộp cho các cơ sở kinh doanh lữ hành để các cơ sở này chi hộ, họ chỉ có thể biết được tổng số tiền đã nộp cho tour, còn cơ cấu chi tiêu như thế nào thì không thể biết chính xác được. Thông qua TSA ta lại có thể xử lý được cơ cấu chi tiêu này của du khách. Mặt khác, TSA còn có thể giúp cải thiện chất lượng số liệu ước lượng về chi tiêu của du khách. Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.
• Mỗi tài khoản vệ tinh du lịch trong hệ thống TSA đều cung cấp một khái niệm cơ bản về mối quan hệ kinh tế giữa ngành du lịch với các ngành kinh tế khác. Các tài khoản này được gọi là vệ tinh vì chúng được xem như công cụ giúp cho người sử dụng thông tin có thể hiểu đầy đủ về du lịch và chức năng của nó nằm trong khuôn khổ hệ thống tài khoản quốc gia. Trong đó, nhiều tài khoản có thể cung cấp những thông tin riêng để đáp ứng nhu cầu nghiên cứu về các quan hệ kinh tế, làm căn cứ xây dựng các chiến lược, chính sách phát triển kinh tế xã hội. Chẳng hạn, TSA cho biết các thông tin quan trọng như: tỷ trọng GDP du lịch trong tổng sản phẩm trong nước (GDP), lao động và việc làm trong ngành du lịch, tỷ trọng doanh thu từ khách du lịch nước ngoài so với tổng giá trị xuất khẩu, tỷ lệ đầu tư cho du lịch, vai trò của du lịch đối với phát triển kinh tế vùng.
• Cung cấp số liệu cụ thể về chi tiêu du lịch và nhu cầu của du lịch đối với hoạt động kinh tế trong nước và được thể hiện ở tài khoản “cung” và tài khoản “cầu”.
• Cung cấp số liệu cụ thể về các sản phẩm đặc trưng cho du lịch như lao động, vốn cố định trong ngành du lịch.
• Cung cấp các số liệu tổng hợp vĩ mô như giá trị xuất, giá trị tăng thêm, GDP của ngành du lịch nhằm so sánh ngành du lịch với các ngành kinh tế khác.
• Cung cấp thông tin đánh giá sự phát triển của du lịch đối với sự phát triển kinh tế vùng địa phương và toàn nền kinh tế quốc dân.
• TSA sẽ tiêu chuẩn hóa được các khái niệm và bảng phân loại để so sánh được giữa các nước và giữa các vùng, địa phương với nhau.
• Hệ thống tài khoản vệ tinh du lịch của Tổ chức du lịch thế giới hiện nay bao gồm 10 bảng biểu có nguồn gốc từ hệ thống tài khoản quốc gia và liên quan đến việc cung cấp và sử dụng các loại hàng hóa và dịch vụ.

Thông tin được sử dụng trong TSA gồm 2 mảng chính: thông tin về sản xuất và thông tin về tiêu dùng. Hệ thống 10 bảng biểu tài khoản vệ tinh du lịch của Tổ chức du lịch thế giới (WTO) hiện hành như sau:

• Bảng 1. Tiêu dùng của khách quốc tế đến
• Bảng 2. Tiêu dùng của khách du lịch trong nước
• Bảng 3. Tiêu dùng du lịch của khách trong nước ra nước ngoài
• Bảng 4. Tiêu dùng cuối cùng của du lịch trong nước (tổng hợp từ biểu 1&2)
• Bảng 5. Giá trị sản xuất của ngành du lịch và các ngành khác
• Bảng 6. Cung ứng và tiêu thụ nội địa theo sản phẩm
• Bảng 7. Lao động và việc làm trong ngành du lịch
• Bảng 8. Tổng nguồn vốn cố định về du lịch
• Bảng 9. Tiêu dùng du lịch chung chia theo chức năng và cấp quản lý nhà nước.
• Bảng 10. Một số chỉ tiêu thống kê phi tiền tệ

1.5. Mô hình khảo sát du khách Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

Để đánh giá hiệu quả kinh tế của hoạt động du lịch, phương pháp khảo sát du khách sử dụng 3 yếu tố cơ bản:

• Số lượng và loại du khách
• Chi tiêu trung bình cho mỗi khách
• Hệ số nhân vùng

Các công thức tính toán:

Trong đó:

• T: tiêu dùng của du khách
• L: số lượng du khách
• c : chi tiêu trung bình của 1 khách. Chi tiêu này có thể tính toán bằng các nghiên cứu khách thông qua chọn mẫu tại 1 điểm đến hay khảo sát hộ gia đình về chuyến đi gần đây của họ. Chi tiêu này thay đổi theo các chuyến đi nên khi tiến hành tính toán ta cần phân đoạn thị trường khách hay phân chia khách thành các thành phần/ loại khách khác nhau.
• I: Tác động kinh tế. I có thể được tính toán về các phương diện: chi tiêu, mua bán, thu nhập, giá trị gia tăng, thu nhập từ thuế, việc làm…

Hệ số nhân vùng: được sử dụng nhằm chuyển chi tiêu thành thu nhập và nghề nghiệp cũng như để đánh giá các tác động thứ cấp từ việc tiêu dùng du lịch. Có nhiều loại hệ số nhân vùng khác nhau: Hệ số nhân Keynes loại 1, 2, 3…; các hệ số nhân về mua bán, thu nhập, việc làm; các hệ số nhân tổng và thành phần.

Hệ số nhân Keynes được xác định trong các trường hợp :

• Đối với nền kinh tế đóng và không có sự can thiệp của chính phủ :

Trong đó :

• Y là khoản thu nhập quốc dân tăng thêm
• I là đầu tư trong năm dành cho lĩnh vực du lịch
• G là chi tiêu của chính phủ dành cho lĩnh vực du lịch
• X là chi tiêu của khách quốc tế
• MPC là khuynh hướng tiêu dùng cận biên Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.
• (MPC = ^C , với Y là thu nhập tăng thêm sau thuế, C là chi tiêu từ thu Y nhập tăng thêm sau thuế)
• Gọi k1 là số nhân Keynes đối với đầu tư trong nền kinh tế đóng và không có sự can thiệp của chính phủ, ta có :

Đối với nền kinh tế mở và có sự can thiệp của chính phủ:

Trong đó :

• t là mức thuế cận biên
• MPZ là khuynh hướng tiêu dùng biên hàng nhập ngoại
• (Z=MPZ x Y, trong đó Z là nhập khẩu)

Gọi k2 là số nhân Keynes đối với đầu tư, chi tiêu của chính phủ và xuất khẩu đối với nền kinh tế mở và có sự can thiệp của chính phủ, ta có :

Tiểu kết chương 1

Du lịch là một nhu cầu đặc biệt và tổng hợp của con người. Nhu cầu này được hình thành và phát triển trên nền tảng của cả nhu cầu vật chất và nhu cầu tinh thần. Có thể phân chia nhu cầu du lịch thành các nhu cầu bộ phận như : nhu cầu vận chuyển, đi lại; nhu cầu lưu trú và ăn uống, nhu cầu cảm thụ cái đẹp, giải trí và các nhu cầu khác. Tương ứng với mỗi loại nhu cầu, cần thiết có các hoạt động dịch vụ nhằm đáp ứng và thỏa mãn nhu cầu đó cho khách du lịch. Điều này đòi hỏi ngành kinh tế du lịch phải phát triển một cách năng động và sáng tạo. Với nhu cầu tổng hợp của mình, du khách mang lại hiệu ứng tiêu dùng dây chuyền, đem lại doanh thu và lợi nhuận cho rất nhiều ngành kinh tế khác nhau. Cũng có nghĩa rằng, tính toán hiệu quả kinh tế của ngành du lịch không thể chỉ xem xét kết quả doanh thu của ngành lữ hành và khách sạn như cách thức thống kê phổ biến hiện nay. Đóng góp kinh tế của du lịch có thể tính bằng giá trị gia tăng của ngành du lịch thông qua tổng mức chi tiêu của du khách. Tuy nhiên, việc tính toán này không thể thông qua kết quả thống kê theo bảng phân ngành hiện nay của Việt Nam. Quan điểm tiếp cận tài khoản vệ tinh du lịch (TSA) với mô hình khảo sát du khách, thêm vào đó là số nhân Keynes (giúp tính toán ảnh hưởng lan tỏa về kinh tế của du lịch) cho phép đánh giá, nhìn nhận đầy đủ hơn về hiệu quả của du lịch đối với toàn bộ nền kinh tế. Ở Việt Nam, tính đến nay, Tổng cục Thống kê đã 2 lần tiến hành điều tra chi tiêu đối với cả khách du lịch quốc tế và nội địa (vào năm 2021 và 2023). Tuy chưa thật đầy đủ nhưng đây là nguồn số liệu ban đầu rất quan trọng giúp góp phần tính toán hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam. Luận văn: Xác định hiệu quả kinh tế của du lịch Việt Nam.

XEM THÊM NỘI DUNG TIẾP THEO TẠI ĐÂY: 

===>>> Luận văn: Ứng dụng TSA để xác định hiệu quả kinh tế du lịch

Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 Chuyên cung cấp dịch vụ làm luận văn thạc sĩ, báo cáo tốt nghiệp, khóa luận tốt nghiệp, chuyên đề tốt nghiệp và Làm Tiểu Luận Môn luôn luôn uy tín hàng đầu. Dịch Vụ Viết Luận Văn 24/7 luôn đặt lợi ích của các bạn học viên là ưu tiên hàng đầu. Rất mong được hỗ trợ các bạn học viên khi làm bài tốt nghiệp. Hãy liên hệ ngay Dịch Vụ Viết Luận Văn qua Website:  https://hotrovietluanvan.com/ – Hoặc Gmail: hotrovietluanvan24@gmail.com